การตลาด

ธุรกิจขาดคน-ต้นทุนแพง หุ่นยนต์ คือ ตัวช่วย

สัมภาษณ์

กำลังเป็นที่นิยมและเริ่มมีให้เห็นแพร่หลายมากขึ้น สำหรับ “หุ่นยนต์เสิร์ฟอาหาร” ที่บรรดาผู้ประกอบการร้านอาหารรายใหญ่เริ่มทดลองนำมาใช้ตามสาขาต่าง ๆ เช่นเดียวกับโรงพยาบาล โรงงานหลาย ๆ แห่งที่เริ่มหันมาให้ความสนใจนำหุ่นยนต์มาเป็นตัวช่วย ซึ่งทำให้ดีมานด์ในตลาดนี้เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง

ล่าสุด “ประชาชาติธุรกิจ” มีโอกาสสัมภาษณ์ “นภดล พันธุ์ปัญญาเลิศ” กรรมการผู้จัดการ บริษัท ไอดิโอ เทค จำกัด ผู้นำเข้าและจำหน่ายหุ่นยนต์เสิร์ฟอาหาร ถึงภาพรวมของตลาดหุ่นยนต์ที่กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นรวมถึงทิศทางการดำเนินธุรกิจต่อจากนี้

Q : ตอนนี้การนำหุ่นยนต์มาใช้ในร้านอาหารมีให้เห็นมากขึ้น ในแง่ภาพรวมดีมานด์มีมากน้อยแค่ไหน มองโอกาสอย่างไร

เรื่องหุ่นยนต์เสิร์ฟอาหาร ตอนแรกเราก็สงสัยว่าจะใช้งานได้จริงหรือไม่ ซึ่งที่ผ่านมาพบว่าในต่างประเทศ เช่น จีน ที่ค่าแรงไม่ได้สูงมาก หุ่นยนต์เสิร์ฟอาหารก็ยังสามารถแจ้งเกิดได้ ซึ่งเป็นการพิสูจน์ว่าในแง่ของฟังก์ชั่นนอลใช้งานได้จริง ๆ อีกด้านหนึ่งก็มีประโยชน์ในแง่ของการลดต้นทุน จึงทดลองนำเข้ามาทดลองตลาด

การนำหุ่นยนต์ที่ใช้ในร้านอาหารในบ้านเราเริ่มเมื่อสัก 1-2 ปีที่ผ่านมา ช่วงแรกเป็นการนำหุ่นยนต์มาโชว์เป็นกิมมิก ไม่ได้จริงจัง แต่วันนี้เทคโนโลยีพัฒนามากขึ้นและใช้งานได้จริง สามารถใช้ทดแทนแรงงานคนได้โดยเฉพาะช่วงสถานการณ์โควิด-19 ร้านอาหารมีปัญหาเรื่องขาดแคลนแรงงาน

ประกอบกับเรื่องของโควิดทำให้ทุกคนหันมาให้ความสำคัญกับเรื่อง social distancing การลดการสัมผัส ขณะที่บริษัทใหญ่ ๆ หลายแห่งเริ่มมองหาโซลูชั่นเพื่อลดต้นทุน จึงหันมาสนใจและนำหุ่นยนต์มาทดลองใช้ เอ็มเค สุกี้เป็นรายแรก ๆ ที่เริ่ม และมีการศึกษาว่าเมื่อเทียบกับคนแล้วเวิร์กหรือไม่เวิร์ก ซึ่งก็พบว่าหุ่นยนต์เสิร์ฟอาหารทำงาน

แทนคนได้จริง และไม่จำเป็นต้องจ้างพนักงานมากเท่าเดิมมาก่อน

กรณีของร้านอาหารที่เปิดในห้างหรือศูนย์การค้าที่มีชั่วโมงการเปิดให้บริการค่อนข้างสูง ถ้าเป็นร้านที่ทราฟฟิกแน่นเมื่อคำนวณต้นทุนออกมาแล้วจะพบว่าการใช้หุ่นยนต์ในระยะยาวต้นทุนจะต่ำกว่า ขณะเดียวกัน ก็ช่วยแก้ปัญหาในช่วงที่หาคนหรือพนักงานไม่ได้

หรือร้านอาหารบางแห่งที่ไม่มีปัญหาเรื่องขาดพนักงาน แต่ต้องการจะให้พนักงานมาทำหน้าที่เซอร์วิสลูกค้าให้มากขึ้น เช่น อาจจะยืนคอยบริการประจำโซน ก็อาจจะนำหุ่นยนต์เข้ามาช่วยเสริมในเรื่องของการเสิร์ฟได้

ปัญหาอีกอย่างหนึ่งของร้านอาหารก็คือ พนักงานเทิร์นโอเวอร์ค่อนข้างสูง โดยเฉพาะพนักงานเสิร์ฟ เพราะงานหนักและเหนื่อย ดังนั้น การใช้หุ่นยนต์มาช่วยจะทำให้พนักงานเหนื่อยลดลง และช่วยลดการเทิร์นโอเวอร์ได้ด้วย สิ่งเหล่านี้เป็นเทรนด์ตลาดในช่วงโควิด

Q : การใช้หุ่นยนต์ต้นทุนต่ำกว่าจ้างคนหรือพนักงาน

ขึ้นอยู่กับโอเปอเรชั่นร้านอาหารเป็นสำคัญ ถ้าเป็นร้านประเภทบุฟเฟต์โอเปอเรชั่นเสิร์ฟจะเยอะ การเอาหุ่นยนต์มาช่วยจะชัดเจน ช่วยลดการจ้างคนได้ หรือร้านที่เปิดนาน ๆ ต้องจ้างคนหลายคน และมีหลายกะ การนำหุ่นยนต์มาใช้จะคุ้มกว่าถูกกว่าสำหรับประเทศไทยที่ค่าแรงไม่สูงมาก

แต่ต่างประเทศญี่ปุ่น ยุโรป อเมริกา ตรงนั้นจะชัดเจนมาก การเอาหุ่นยนต์มาใช้จะมีต้นทุนถูกกว่าจ้างคน

Q : บริการของไอดิโอ เทค และกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย

บริษัทมีทั้งขายและให้เช่า ตอนนี้ลูกค้าส่วนใหญ่เน้นการเช่า แต่ก็มีบางรายที่ลงทุนซื้อหุ่นยนต์แต่ละรุ่นจะตอบโจทย์การใช้งานที่แตกต่างกัน

กรณีเช่าลูกค้าใช้งานอย่างเดียว เรามีทีมดูแลให้หมดตั้งแต่การติดตั้ง สอนการใช้งาน ซ่อมบำรุง และเลือกได้ว่าจะเช่าแบบสั้นหรือยาวตั้งแต่ 1-3 ปี ยิ่งเช่ายาวค่าเช่าต่อเดือนจะถูกลง ยกตัวอย่าง รุ่นหลัก ๆ ที่ร้านอาหารใช้ตอนนี้ส่วนใหญ่ เช่า 24 เดือน ตกเดือนละ 15,500 บาท

ส่วนลูกค้าที่ใช้วิธีการซื้อ อาจจะมองในระยะยาวว่าคุ้มค่าและช่วยประหยัดต้นทุนได้ แต่ทั้งนี้ จะขึ้นอยู่กับโอเปอเรชั่นร้านเป็นสำคัญ จุดคุ้มทุนโดยเฉลี่ยจะอยู่ที่ 1.5-2 ปี ขึ้นอยู่กับการใช้งาน

ถ้าเป็นบุฟเฟต์จะคุ้มทุนเร็ว จ้างคนลดลงอย่างชัดเจนหรือร้านที่เปิดนานกว่า 8 ชั่วโมงอย่างสุกี้ตี๋น้อย ที่ใช้คนหลายกะ ขณะที่การใช้หุ่นยนต์จะใช้งานได้ตลอด ไม่มีป่วย ขาด ลา มาสาย ประหยัดได้มากกว่า

ส่วนลูกค้าหลัก ๆ เช่น ซิซซ์เล่อร์, เอ็มเค สุกี้, ซูกิชิ บุฟเฟ่ต์, สุกี้ตี๋น้อย, มาเรีย (ราชพฤกษ์), บาร์บีคิว พลาซ่า ฯลฯนอกจากนี้ ยังมีโรงงานที่นำหุ่นยนต์ไปใช้ในไลน์การผลิต

รวมทั้งโรงพยาบาล ซึ่งช่วงแรก ๆ ที่โควิดระบาดนำหุ่นยนต์ไปใช้ใน ward ผู้ป่วยโควิด แต่หลัง ๆ มามีการนำไปในแคนทีน ฟู้ดคอร์ต และล่าสุดเตรียมนำหุ่นยนต์ที่เป็นเครื่องเก็บจานไปทดลองในโรงพยาบาล

Q : หุ่นยนต์ถือเป็นการเปลี่ยนผ่านของธุรกิจที่จะนำเทคโนโลยีมาช่วยมากขึ้น

วันนี้เราอาจจะเห็นเพียงแค่หุ่นยนต์เสิร์ฟอาหาร ต่อไปอาจจะมีหุ่นยนต์ทำอาหาร หุ่นยนต์ทำความสะอาด

ตอนนี้เทคโนโลยียิ่งนานยิ่งถูกลง ขณะที่ค่าจ้างแรงงานมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เทคโนโลยีเมื่อต้นทุนลดลงถูกก็จะมีการผลิตมากขึ้น ราคาก็จะถูกลง ทุกคนสามารถจับต้องได้ ซึ่งก็จะสามารถทดแทนต้นทุนที่เพิ่มขึ้นได้จริง ใช้งานได้จริง

ในอนาคตอาจจะเห็นหุ่นยนต์ทำงานในทุก ๆ อุตสาหกรรมจนเป็นเรื่องปกติ