การเมือง

เลือกตั้ง 2566 : กกต.รายงานผลไม่เป็นทางการผ่านระบบ ECT Report

กกต. การเลือกตั้ง สภา

กกต.แจงแล้ว เลือกตั้ง 2566 รายงานผลการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการผ่านระบบ ECT Report พบบทเรียนเลือกตั้ง 2562 มีข้อจำกัดเยอะ เสี่ยงผิดพลาดสูง

วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2566 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตามที่มีสื่อมวลชนสอบถามมายังสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) และมีผู้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการรายงานผลคะแนนเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการว่า

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เป็นการทั่วไป ที่จะมีขึ้นในปี 2566 สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งจะมีการรายงานผลคะแนนการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการหรือไม่ และทำไมจึงยกเลิกการจัดให้มีแอปพลิเคชั่นในระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรนั้น

กกต.ชี้แจงกรณีดังกล่าวว่า กกต.ตระหนักดีถึงการแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับการรายงานผลคะแนนการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการให้ประชาชนได้ติดตามความคืบหน้าและรับทราบผลคะแนนตามมาตรา 120 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 เป็นอย่างดี

ทั้งนี้ ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปที่จะมีขึ้นในปี 2566 จึงได้จัดให้มีการรายงานผลคะแนนการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการตามมาตรา 120 วรรคสอง เหมือนการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมา ผ่านทางระบบ ECT Report ที่เน้นความถูกต้องและรวดเร็ว

โดยประชาชนจะเห็นคะแนนแรกเมื่อกรรมการนับคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) นับคะแนนเสร็จ และได้ตรวจสอบความถูกต้องในแบบรายงาน ส.ส. 5/18 และนำไปติดหน้าหน่วยเลือกตั้งให้ประชาชนได้ดูและตรวจสอบ (โดยภายใน 5 วันนับแต่วันเลือกตั้งก็มีการสำเนาแบบรายงาน ส.ส. 5/18 เผยแพร่ในเว็บไซต์ของสำนักงานด้วย)

ซึ่งคะแนนของหน่วยแรกก็จะถูกกรอกลงในระบบ ECT Report และคะแนนจากหน่วยเลือกตั้งอื่น ๆ
ก็จะทยอยนำเข้าระบบ ECT Report อย่างต่อเนื่องต่อไป ประชาชนจึงสามารถติดตามผลคะแนนได้อย่าง
ต่อเนื่องจากสื่อมวลชนต่าง ๆ ที่มาเชื่อมต่อกับระบบ ECT Report และจะทราบผลคะแนนว่า ผู้สมัครผู้ใด
หรือพรรคการเมืองใดได้คะแนนจำนวนเท่าใด ในคืนวันเลือกตั้งทันที

ทั้งนี้ จากการดำเนินการถอดบทเรียนการเลือกตั้ง ในปี 2562 ที่ผ่านมา ทำให้สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งทราบถึงข้อจำกัดในการรายงานผลคะแนนว่าไม่ได้เกิดจากแอปพลิเคชั่นแต่ประการใด แต่เกิดจากการกรอกคะแนนจากหน่วยเลือกตั้งที่มีอยู่ประมาณ 92,000 หน่วย หน่วยละไม่น้อยกว่า 70 ข้อมูล

ดังนั้น เพื่อให้การรายงานผลคะแนนอย่างไม่เป็นทางการถูกต้อง รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ สำนักงาน
คณะกรรมการการเลือกตั้งจึงได้นำระบบ ECT Report มาใช้เพื่อมิให้เกิดความเสี่ยงอันเนื่องมาจากการกรอกคะแนน ที่มีสาเหตุมาจาก

1. ความล้าจากการทำงานอย่างต่อเนื่องของกรรมการนับคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) ซึ่งต้องทำงานโดยไม่มีเวลาหยุดพัก ประมาณ 15-18 ชั่วโมง เพราะต้องตื่นตั้งแต่ 04.00 น. เพื่อรับอุปกรณ์ และเตรียมหน่วยเลือกตั้ง

อีกทั้งยังต้องอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ดำเนินการนับคะแนน ส่งมอบอุปกรณ์การเลือกตั้งและผลคะแนน ประกอบกับต้องทำงานภายใต้แรงกดดันตามสภาพของการแข่งขันทางการเมืองในแต่ละพื้นที่

2. การเลือกตั้งเป็นระบบบัตร 2 ใบ ด้วยสาเหตุตามข้อ 1. มีความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดพลาด
ในการกรอกคะแนนได้

3. จำนวนพรรคการเมืองหรือผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง มีเป็นจำนวนมาก ชื่อพรรคการเมืองที่มีลักษณะชื่อพ้องกัน คล้ายกันเป็นจำนวนมาก มีความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดพลาดในการกรอกคะแนนได้

อนึ่ง การแก้ระเบียบโดยยกเลิกการกำหนดให้มีแอปพลิเคชั่นเพียงช่องทางเดียวในการรายงานผลคะแนนอย่างไม่เป็นทางการ จึงเป็นการแก้ไขข้อจำกัดในการนำเสนอข้อมูลแก่ประชาชนให้มีช่องทางที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น

แต่ก็ไม่ได้ปิดช่องทางการจัดให้มีแอปพลิเคชั่นแต่อย่างใด เพราะในมาตรา 120 ได้รองรับการรายงานผลการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการทุกช่องทางไว้ การยกเลิกเรื่องแอปพลิเคชั่นออกจากระเบียบจึงเป็นเรื่องที่ถูกต้องเหมาะสมแล้ว

ทำให้สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งมีทางเลือกที่จะรายงานผลคะแนนอย่างไม่เป็นทางการได้หลากหลาย ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมในช่วงเวลาดังกล่าวว่า ช่องทางใด จะทำให้การรายงานผลคะแนนได้อย่างถูกต้อง มีประสิทธิภาพ และเกิดประโยชน์กับประชาชนมากที่สุด