วินนี่ เดอะ สี – หมีพูห์ ท้าทายกฎเหล็กเซ็นเซอร์ จีนประท้วงล็อกดาวน์

(AP Photo, File)

ตัวละครน่ารัก วินนี เดอะ พูห์ กลับมาเป็นประเด็นท้าทาย ในฐานะสัญลักษณ์เข้าร่วมประท้วงนโยบายโควิดเป็นศูนย์ของท่านผู้นำจีน

วันที่ 3 ธันวาคม 2565 เดอะการ์เดียน รายงานว่า กระแสความนิยม วินนี เดอะ พูห์ ตัวการ์ตูนดังของดิสนีย์ ซึ่งเป็นของที่ระลึกขายในญี่ปุ่น กลับมาฮิตในมุมที่เกี่ยวกับจีนอีกครั้ง เมื่อผู้ประท้วงมาตรการล็อกดาวน์โควิดและระบบเซ็นเซอร์ใช้แก้เผ็ดทางการ และท้าทายผู้นำประเทศ

ร้านดิสนีย์ในญี่ปุ่นขายสินค้าที่มีรูปหมีพูห์ขมวดคิ้ว จ้องกระดาษเปล่าซึ่งเป็นสัญลักษณ์การประท้วงในจีนเพื่อต่อต้านนโยบายโควิดเป็นศูนย์และการเซ็นเซอร์

นักวาดการ์ตูน Kanahei วาดหมีพูห์ล้อการเมืองจากฉากหนึ่งในภาพยนตร์ เมื่อปี 2554 หลังจากนั้นก็ปรากฎบนแก้วน้ำ กระเป๋าผ้า เสื้อยืด และเสื้อ

ร้านค้าออนไลน์ระบุว่าสินค้าเหล่านี้วางขายเมื่อเดือน เม.. ปีที่แล้ว ส่วนผู้ใช้สื่อโซเชียลมองว่าเป็นสัญลักษณ์การแสดงออกทางการเมืองอย่างหนึ่ง แต่หลายคนเสียดายว่ามีขายเฉพาะในญี่ปุ่นเท่านั้น

หมีพูห์ สร้างจากหนังสือสำหรับเด็กจากปลายปากกาของเอเอ มิลน์ ผู้แต่งหนังสือ ไม่น่าจะทำให้จีนโกรธเคืองได้เลย แต่ก็เป็นไปแล้วหลังจากชาวเน็ตในจีนนำหมีพูห์มาล้อเลียนประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เพราะรูปร่างคล้ายกันก็ทำให้จีนไม่พอใจ

เสื้อลายหมีพูห์ถือกระดาษเปล่า เพื่อประท้วง ขายดีในญี่ปุ่น

วินนี่ เดอะ พูห์ ถูกแบน

ชาวจีนพากันใช้หมีพูห์มาล้อเลียนผู้นำ แต่รัฐบาลจีนไม่ขำด้วย

ภาพถ่ายไวรัลที่คนทั่วโลกจดจำได้ดี คือ ตอนที่บารัก โอบามา เดินข้างสี จิ้นผิง ระหว่างผู้นำจีนเยือนสหรัฐ ปี 2556 และกลายเป็นภาพหมีพูห์กับทิกเกอร์ หมีพูห์รูปร่างป้อมเหมือนสี ส่วนทิกเกอร์ ผอมสูงเหมือนโอบามา

ภาพเปรียบเทียบและมีมว่อนเน็ตทำให้กองเซ็นเซอร์จีนไล่ลบภาพลูบคมผู้นำ

ปี 2557 มีคนนำรูปหมีพูห์กับลาอียอร์มาเผยแพร่ทางออนไลน์เพราะรูปถ่ายผู้นำจีนจับมือกับชินโซ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นในขณะนั้น บนเวทีการประชุมสุดยอดเอเปค ที่กรุงปักกิ่ง ทำให้มีคนนำไปเปรียบเทียบภาพหมีพูห์และลาอียอร์

ต่อมา ปี 2561 ทางการจีนไม่อนุญาตให้ฉายภาพยนตร์เรื่องคริสโตเฟอร์ โรบิน ตัวเอกในเรื่องวินนี เดอะ พูห์

คุมเข้มออนไลน์ระดับฉุกเฉิน

สำหรับสถานการณ์ล่าสุดท้ายปี 2565 หลังจากมีภาพหมีพูห์ประท้วงปรากฏในทวิตเตอร์ จึงกลายเป็นกระแสความนิยมอีกครั้ง ผู้ใช้ทวิตเตอร์นอกประเทศญี่ปุ่นอยากรู้ว่าจะซื้อเสื้อหมีพูห์ถือกระดาษเปล่าได้ที่ไหนและมีคนหนึ่งพูดเสียดสีว่าจะมีใครสั่งเสื้อส่ง FedEx ไปให้ท่านสีที่ปักกิ่งไหม

ด้านเจ้าหน้าที่จีนยกระดับเซ็นเซอร์เป็นระดับสูงสุด โดยทลาย VPN หรือเครือข่ายส่วนตัวเสมือนและวิธีการอื่น ๆ พร้อมทั้งสืบเสาะหาและสอบปากคำผู้ประท้วง

Protesters hold up blank papers and chant slogans as they march in protest in Beijing, Sunday, Nov. 27, 2022. (AP Photo/Ng Han Guan)

นอกจากนี้ ยังสั่งการให้มีการจัดการเนื้อหาออนไลน์เพื่อให้ทราบตัวผู้ประท้วง และรายงานการรบกวนออฟไลน์ รวมทั้งเหตุการณ์สำคัญในมณฑลต่าง ๆ

การปราบปรามดังกล่าวมาพร้อมกับการผ่อนปรนมาตรการคุมเข้มโควิดด้วย ราวกับทั้งให้รางวัลกับผู้ที่ยอมโอนอ่อนผ่อนตาม และลงโทษผู้กระด้างกระเดื่องไปพร้อม ๆ กัน

สำนักข่าวเอพี รายงานว่า ทางการกรุงปักกิ่งและนครเสิ่นเจิ้น เมืองเศรษฐกิจทางภาคใต้ของจีน รวมถึงเมืองใหญ่อีกหลายเมือง ยกเลิกมาตรการตรวจโควิดที่เดิมต้องแสดงผลตรวจเป็นลบก่อนใช้บริการขนส่งมวลชนแล้ว ตั้งแต่วันเสาร์ที่ 3 ธ.ค.

Residents wearing masks wait at a public bus stop in Beijing, Saturday, Dec. 3, 2022. (AP Photo/Ng Han Guan)

คางคกเจียง-หมีพูห์สี

สถานการณ์ในช่วงสัปดาห์ที่เกิดการประท้วงยังเกิดเหตุแทรกขึ้นมาให้เอื้อต่อการแสดงออก เมื่ออดีตประธานาธิบดี เจียง เจ๋อหมิน ถึงแก่อสัญกรรมในจังหวะเวลานี้พอดี

คอมเมนต์กว่า 5 แสนคอมเมนต์ทะลักเข้าไปยังโพสต์ข่าวของสถานีซีซีทีวี วันที่ 30 พ.ย. หนึ่งชั่วโมงหลังการแจ้งข่าวอดีตประธานาธิบดีเจียงลาโลก ซึ่งในจำนวนนี้ มีข้อความไว้อาลัยที่ดูออกว่าใช้ประชดประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ไปพร้อมกัน

ผู้ประท้วงในญี่ปุ่น ร่วมสนับสนุนชาวจีน / Photograph: Taidgh Barron/Zuma Press Wire/Rex/Shutterstock

ชาวเน็ตบางคนไม่ได้ใช้คำเรียก เจียง เจ๋อหมินตรง ๆ แต่ใช้คำว่า “จินฉาน” ที่แปลว่า “คางคก” สื่อแทน เพราะคางคกเป็นสัตว์มงคลของจีน ที่ผู้คนใช้เรียกเป็นชื่อเล่นของอดีตประธานาธิบดีเจียง

“จินฉาน เราเคยว่าท่านผิดไป จริง ๆ ท่านเป็นเพดานสูง ไม่ใช่พื้นต่ำ” ความเห็นนี้ที่ได้รับความนิยมมาก ก่อนถูกเซ็นเซอร์ออกไป นอกจากนี้ยังมีคนโพสต์ภาษาจีน ที่แปลออกมาแล้วสื่อถึง วินนี่ เดอะ พูห์ เพื่อเสียดสีประธานาธิบดีสี ก่อนถูกเซ็นเซอร์ออกไปเช่นกัน

…………