ญี่ปุ่นอาจขาดแคลนแรงงานมากถึง 11 ล้านคน ภายในปี 2583  

ญี่ปุ่นขาดแคลนแรงงาน
Kazuhiro NOGI/ AFP

มีข้อมูลจากการศึกษาใหม่ว่า ญี่ปุ่นอาจประสบปัญหาขาดแคลนแรงงานมากกว่า 11 ล้านคน ในปี 2583 หรือภายใน 17 ปีข้างหน้า โดยคาดว่าประชากรวัยทำงานจะเหลือ 59.8 ล้านคน หรือลดลง 20% จากปี 2563 

ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่กำลังประสบปัญหาสังคมสูงวัยอย่างหนักหน่วงที่สุดประเทศหนึ่ง ด้วยสัดส่วนประชากรสูงวัยและอายุเฉลี่ยของประชากรสูงเป็นอันดับที่ 2 ของโลก 

ล่าสุดมีข้อมูลผลการศึกษาใหม่ของ Recruit Works Institute ที่เพิ่งเปิดเผยเมื่อวันอังคารที่ 28 มีนาคม 2566 ว่า ญี่ปุ่นอาจประสบปัญหาขาดแคลนแรงงานมากกว่า 11 ล้านคนภายในปี 2583 (ค.ศ. 2040) หรือภายใน 17 ปีข้างหน้า 

สำนักข่าว Bloomberg รายงานว่า การศึกษานี้คาดว่าจำนวนประชากรวัยทำงานในญี่ปุ่นจะเริ่มลดลงอย่างรวดเร็วตั้งแต่ปี 2570 เป็นต้นไป เมื่อถึงปี 2583 ประชากรวัยทำงานจะเหลือ 59.8 ล้านคน คิดเป็นลดลง 20% จากปี 2563 ขณะที่ฝั่งความต้องการแรงงานจะยังคงที่ 

การศึกษานี้ยังเตือนว่า การขาดแคลนแรงงานมีแนวโน้มที่จะรุนแรงมากกว่าในภาคส่วนที่ใช้แรงงานเข้มข้น เช่น การขนส่งและการก่อสร้าง ไปจนถึงการดูแลสุขภาพ เนื่องจากประชากรสูงอายุที่เพิ่มขึ้นทำให้มีความต้องการผู้ดูแลผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นด้วย 

ผลการศึกษานี้เน้นย้ำถึงความท้าทายทางเศรษฐกิจที่ประเทศญี่ปุ่นต้องเผชิญในขณะที่ประชากรสูงวัยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะที่ประชากรวัยทำงานลดลง

นายกรัฐมนตรีฟูมิโอะ คิชิดะ (Fumio Kishida) ของญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาอัตราการเกิดที่ลดลงเป็นอันดับต้น ๆ เขาได้เตือนถึงการล่มสลายทางสังคมเมื่อมีตัวเลขออกมาว่าจำนวนทารกเกิดใหม่ในปี 2565 แตะระดับต่ำสุดใหม่ 

ในการปราศรัยเปิดการประชุมสภาสมัยสามัญเมื่อเดือนมกราคม 2566 เขาให้คำมั่นว่า ภายในเดือนมิถุนายนนี้เขาจะส่งแผนการเพิ่มงบประมาณสำหรับนโยบายเกี่ยวกับเด็กเป็นสองเท่า และในเดือนเมษายนที่จะถึงนี้จะมีการจัดตั้งหน่วยงานใหม่ของรัฐบาล เพื่อทำงานด้านเด็กและครอบครัวโดยเฉพาะ

นอกจากนั้น Bloomberg รายงานว่า เขาให้คำมั่นว่ารัฐบาลจะจัดสรรเงินประมาณ 1 ล้านล้านเยน (7,600 ล้านดอลลาร์) เพื่อฝึกอบรมคนทำงานให้มีทักษะสำหรับการทำงานที่ใช้ทักษะสูงใน 5 ปีข้างหน้า

การศึกษานี้ยังบอกอีกว่า ด้วยสถานะความเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจโลกของญี่ปุ่นที่ลดลง บวกกับวิกฤตสังคมสูงวัยที่เกิดขึ้นคล้ายกันทั่วโลก หมายความว่า การส่งเสริมให้ผู้คนต่างชาติย้ายถิ่นฐานไปทำงานในญี่ปุ่น จะไม่ใช่วิธีแก้ปัญหาที่ได้ผลดีที่สุดในระยะยาว 

นอกจากนี้ มีการวิจัยก่อนหน้านี้โดยสถาบัน Value Management กล่าวว่า ญี่ปุ่นต้องการแรงงานต่างชาติ 6.74 ล้านคนภายในปี 2583 หรือเกือบ 4 เท่าของจำนวนที่มีในปี 2563 เพื่อให้เศรษฐกิจเติบโตได้เฉลี่ยปีละประมาณ 1.24%  

การแบ่งแย่งส่วนระหว่างเขตชนบทกับเขตเมืองของญี่ปุ่นก็มีแนวโน้มที่จะเลวร้ายลงเช่นกันเมื่อเวลาผ่านไป โดยการศึกษานี้พบว่า ทุกจังหวัดของประเทศญี่ปุ่นยกเว้นโตเกียวจะเผชิญกับภาวะขาดแคลนแรงงานภายในปี 2040 จังหวัดเกียวโตจะขาดแรงงานประมาณ 39% ของจำนวนแรงงานที่ต้องการ ในขณะที่ภาคเหนือ เกาะฮอกไกโดจะมีอัตราการขาดแคลนเกือบ 32% 

รายงานยังเตือนอีกว่า การประมาณการของพวกเขาค่อนข้างอนุรักษนิยม เนื่องจากใช้แบบจำลองบนสมมติฐานที่ว่า การเติบโตของเศรษฐกิจจะโตน้อยมาก ซึ่งหมายความว่าถ้ากิจกรรมทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นอย่างมาก จะทำให้การขาดแคลนแรงงานรุนแรงยิ่งขึ้นอีก