อาร์เจนตินาได้นักเศรษฐศาสตร์เป็น ปธน. ความหวังแก้วิกฤต ศก.อันยาวนานหลายทศวรรษ ?

ประธานาธิบดี อาร์เจนตินา
ฆาเวียร์ มีเล โบกมือทักกทายผู้สนับสนุน (ภาพโดย Emiliano Lasalvia / AFP)

ฆาเวียร์ มีเล (Javier Milei) นักการเมืองหน้าใหม่ หัวหน้าพรรค “La Libertad Avanza” ชนะการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2023 ก้าวขึ้นเป็น “ประธานาธิบดี” คนใหม่ของอาร์เจนตินา ประเทศที่มีปัญหาเศรษฐกิจสั่งสมมานานหลายทศวรรษ 

ประชาชนชาวอาร์เจนตินาต้องอยู่กับภาวะเงินเฟ้อที่สูงเกิน 40% มาแล้วหลายปี และสูงเกิน 100% มาแล้วเกือบ 1 ปีเต็ม อาร์เจนตินามีหนี้ต่างประเทศ 22,000 ล้านดอลลาร์ที่ต้องชำระในปีหน้า นี่เป็นเพียงตัวอย่างปัญหาจำนวนหนึ่งที่ประธานาธิบดีคนใหม่ต้องเผชิญทันทีที่รับตำแหน่ง 

ที่น่าสนใจและกำลังเป็นที่จับตามองอย่างมากก็คือ มีเล ประธานาธิบดีคนใหม่ของอาร์เจนตินาเป็น “นักเศรษฐศาสตร์” เขาจึงถูกมองเป็นความหวังการแก้ปัญหาเศรษฐกิจของอาร์เจนตินาที่ตกต่ำมายาวนาน ขณะเดียวกันเขาก็โดดเด่นด้วยบุคลิกและนิสัยที่สื่อบรรยายว่า “แปลก ๆ” และเขาถูกเรียกว่าเป็น “ทรัมป์แห่งอาร์เจนตินา” ด้วยบุคลิกและการพูดจาหยาบคาย

มีเล ผู้ซึ่งได้รับคำนิยามว่าเป็น “นักเศรษฐศาสตร์เสรีนิยมสุดโต่ง” ให้คำมั่นสัญญาในการหาเสียงว่าจะปฏิรูปประเทศ ในยุคสมัยของเขาจะมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่เพื่อแก้ไขนโยบายที่รัฐบาลอาร์เจนตินาผิดพลาดมานานหลายทศวรรษ ซึ่งเป็นเหตุให้ประชาชนชาวอาร์เจนตินามีชีวิตอย่างยากลำบาก

“วันนี้เป็นจุดเริ่มต้นการสิ้นสุดความเสื่อมโทรมของอาร์เจนตินา” เขากล่าวสุนทรพจน์ฉลองชัยต่อหน้ากองเชียร์ที่มารวมตัวกันที่สำนักงานใหญ่ของเขาในกรุงบัวโนสไอเรส 

“เราจะเริ่มทำในสิ่งที่ประวัติศาสตร์แสดงให้เห็นแล้วว่าใช้ได้ผล และภายใน 35 ปี เราจะกลับมาเป็นมหาอำนาจโลก” 

“ไม่มีที่ว่างสำหรับมาตรการแบบค่อยเป็นค่อยไป” เขาประกาศแนวทางการดำเนินนโยบายแบบเชิงรุก 

มีเลได้รับการสนับสนุนอย่างมากจากนักลงทุนในตลาดเงินตลาดทุน เพราะเขาให้คำมั่นที่จะดำเนินนโยบายที่เป็นมิตรกับธุรกิจ จะลดการใช้จ่ายภาครัฐและปิดการดำเนินงานของธนาคารกลาง เพื่อลดภาวะเงินเฟ้อและพยุงบัญชีการคลัง ซึ่งเป็นนโยบายที่อาจเป็นประโยชน์ต่อคนที่ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลที่คาดว่าจะมีการผิดนัดชำระหนี้อีกครั้ง นักลงทุนบางคนคิดว่าเขาเป็น “ตัวเลือกที่ดีที่สุด” ในการกอบกู้เศรษฐกิจ หลังจากเผชิญความเจ็บปวดมานานหลายปี 

หนึ่งในแผนการใหญ่ของมีเล คือ ยกเลิกการใช้เงินสกุล “เปโซ” ของอาร์เจนตินา เปลี่ยนไปใช้เงินสกุล “ดอลลาร์สหรัฐ” แทน  

อย่างไรก็ตาม การบำบัดความป่วยไข้ของเศรษฐกิจอาร์เจนตินาด้วยแนวทางของประธานาธิบดีคนใหม่ จะทำให้อาร์เจนตินาอยู่บนเส้นทางของ “ความไม่แน่นอน” ระดับลึกหรือรุนแรงยิ่งขึ้น 

นักเศรษฐศาสตร์บางคนเตือนว่าการเปลี่ยนไปใช้เงินดอลลาร์สหรัฐ ในเวลาที่ “เงินสำรองระหว่างประเทศ” หมดลง อาจทำให้อาร์เจนตินาตกอยู่ในภาวะเงินเฟ้อรุนแรงอีกครั้ง และเจ้าหน้าที่กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ได้เรียกร้องให้รัฐบาลใหม่ของอาร์เจนตินา “รีเซตเศรษฐกิจ” อย่างรวดเร็ว พร้อมกับเน้นว่าไม่มีเวลาสำหรับนโยบายแบบค่อยเป็นค่อยไป 

“ช่วงเวลาของความไม่แน่นอนอันยาวนานเริ่มต้นขึ้น” แดเนียล เคอร์เนอร์ (Daniel Kerner) ผู้อำนวยการฝ่ายละตินอเมริกาของบริษัทวิจัยความเสี่ยงทางการเมือง “ยูเรเซีย กรุ๊ป” (Eurasia Group) กล่าว เขาบอกอีกว่า มีเลไม่มีทีม แผนของเขาก็ยากมากที่จะนำไปใช้จริง และเขาจะเจอการต่อต้านตั้งแต่เริ่มต้น

แพทริก เอสตรูลาส (Patrick Esteruelas) หัวหน้าฝ่ายวิจัยของเอมโซ แอสเซต แมเนจเมนต์ (Emso Asset Management) กล่าวว่า ผลการเลือกตั้งแสดงถึงเสียงสนับสนุนการปฏิรูป แต่ก็มีความเสี่ยงมากมายในการดำเนินการ ข้อดีที่จะเกิดจากการดำเนินนโยบายของเขาจะถูกปกคลุมด้วยความกังขาว่าเขาจะสามารถเอาตัวรอดทางการเมืองได้หรือไม่ ด้วยการได้รับเสียงสนับสนุนจากสภาอย่างจำกัด เนื่องจากสมาชิกพรรคของเขามีที่นั่งในสภาไม่มาก 

อาเดรียนา ดูพิตา (Adriana Dupita) นักเศรษฐศาสตร์ประจำละตินอเมริกาของบริษัทวิจัย บลูมเบิร์ก อีโคโนมิกส์ (Bloomberg Economics) วิเคราะห์ว่า วิสัยทัศน์อันทะเยอทะยานของมีเลในเรื่องความพยายามเป็นมิตรกับตลาด การลดขนาดรัฐให้เล็กลง การเปลี่ยนไปใช้สกุลเงินดอลลาร์สหรัฐ จะถูกทดสอบในที่สุด 

“เขายังไม่ได้ชี้แจงเรื่องเวลาและกระบวนการในการเปลี่ยนไปใช้เงินสกุลดอลลาร์สหรัฐที่มาพร้อมกับการติดลบของทุนสำรอง ซึ่งดูเหมือนจะไม่สามารถทำได้ในระยะเวลาอันใกล้นี้ ชัยชนะอันเหลือเฟือของเขาทำให้เขามีทุนทางการเมืองที่จะเดินหน้าไปตามวาระทางเศรษฐกิจของเขา แต่ก็ไม่ได้ปกป้องเขาจากราคาที่ต้องจ่ายในทางการเมืองจากมาตรการที่เขาจำเป็นต้องดำเนินการให้เป็นไปตามคำมั่นสัญญาที่ให้ไว้” อาเดรียนา ดูพิตากล่าว