รู้จัก พระราชพิธีสมมงคล ในหลวงรัชกาลที่ 10 พระชนมายุ 26,469 วัน เท่ารัชกาลที่ 1

พระราชพิธีสมมงคล
ภาพจาก ไทยคู่ฟ้า

รู้จัก “พระราชพิธีสมมงคล” (สะ–มะ-มง-คน) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเจริญพระชนมายุ 26,469 วัน เท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โดยในสมัยรัชกาลที่ 9 เคยจัดพิธีในลักษณะเดียวกันมาแล้วถึง 4 ครั้ง

วันที่ 14 มกราคม 2568 นี้ นับเป็นมหามงคลสมัยพิเศษยิ่ง เมื่อพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมายุ 26,469 วัน เป็นวันสมมงคล (สะ–มะ-มง-คน) เท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระปฐมบรมกษัตริยาธิราช แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ รัฐบาลพร้อมด้วยทุกภาคส่วนจึงจัดพิธีบำเพ็ญกุศล และงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสสำคัญดังกล่าว ตามโบราณราชประเพณี

สมมงคล หมายถึง เสมอกัน

กรมประชาสัมพันธ์ ระบุว่า การบําเพ็ญพระราชกุศลถวายแด่สมเด็จพระบรมราชบูรพการี เป็นราชประเพณีที่ถือปฏิบัติสืบกันมาช้านาน พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์จะทรงอนุสรณ์คํานึงถึงพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระบรมราชบูรพการีในวาระต่าง ๆ โดยโอกาสที่เวียนมาเป็นครั้งแรกมักเรียกว่า “สมมงคล” หรือ “สมภาคา” ซึ่งหมายถึง “เสมอกัน” และถ้าเวียนมาเป็นครั้งที่สองเรียกว่า “ทวิภาคา” หรือ “ทวีธาภิเษก”

โดยปรากฏแนวปฏิบัติเกี่ยวกับพระราชพิธีลักษณะนี้ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 และรัชกาลที่ 5 ที่บําเพ็ญพระราชกุศลถวายแด่สมเด็จพระบรมราชบูรพการีของพระมหากษัตริย์ในพระบรมราชจักรีวงศ์ นอกจากโอกาสวันดํารงสิริราชสมบัติเวียนมาพ้องกับวันสําคัญดังที่กล่าวมาแล้ว ยังมีพระราชประเพณีที่ทรงถือปฏิบัติในอีกหลายวาระ และวาระหนึ่งที่สําคัญ คือ วันที่พระชนมพรรษาเวียนไปเสมอเท่ากัน และ วันที่พระชนมพรรษามากกว่าพระมหากษัตริย์พระองค์ใดพระองค์หนึ่งในรัชกาลที่ล่วงไปแล้ว

ถือเป็นภาพลักษณ์ แสดงวัฒนธรรมที่ดีงามของพระมหากษัตริย์ไทย ในการที่ทรงสร้างแบบอย่างความกตัญญูกตเวทิตา แสดงความเคารพรําลึกถึงบรรพชนปู่ย่าตายายที่ประกอบคุณความดีไว้แก่บ้านเมือง ให้ราษฎรยึดถือเป็นแบบแผนพระราชประวัติ พระปรีชาสามารถ และที่ได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจนําความร่มเย็นเป็นสุขมาสู่อาณาประชาราษฎร์และความเจริญรุ่งเรืองมาสู่บ้านเมือง

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มีพระนามเดิมว่า ด้วง หรือ ทองด้วง ประสูติในสมัยกรุงศรีอยุธยา เมื่อวันพุธที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2279 ตรงกับแรม 5 ค่ำ เดือน 4 ปีมะโรง จุลศักราช 1098 ในรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (พ.ศ. 2275 – 2301) ทรงเป็นบุตรพระอักษรสุนทร (ทองดี) ข้าราชการกรมอาลักษณ์ ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) เสนาบดีกรมพระคลัง ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กับท่านหยกธิดาเศรษฐีจีน

ADVERTISMENT

เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระมหากษัตริย์ เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 ในขณะที่พระชนมายุได้ 47 พรรษา ต่อมาได้ทรงประกอบการพระราชพิธีปราบดาภิเษก เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2325 และทรงสถาปนาพระราชวงศ์จักรี พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2352 ซึ่งพระราชกรณียกิจด้านต่าง ๆ ที่พระองค์ได้ทรงปฏิบัตินั้นมีความสําคัญอย่างยิ่ง ด้วยเป็นรากฐานและแบบอย่างของการพัฒนาความเป็นชาติไทยสืบต่อมาจวบจนปัจจุบัน

พระราชพิธีสมมงคล

ADVERTISMENT

ตราสัญลักษณ์ พระราชพิธีสมมงคล

แบบตราสัญลักษณ์ การจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระปฐมบรมกษัตริยาธิราชแห่งพระราชวงศ์จักรี พุทธศักราช 2568 ประกอบด้วย พระบรมราชสัญลักษณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พื้นสีน้ำเงิน ประดิษฐานคู่กับอักษรพระปรมาภิไธย ว.ป.ร. (มหาวชิราลงกรณ ปรมราชาธิราช) ในกรอบพุ่มข้าวบิณฑ์ พื้นสีน้ำเงิน ระหว่างเบื้องบนดวงพระตราทั้งคู่ มีพระแสงจักร – ตรี หมายถึง ทรงเป็นสมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชในพระราชวงศ์จักรี

ด้านล่างมีรูปเศียรนาคด้านอัด หมายถึง พระนักษัตรปีมะโรง อันเป็นปีพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ว่าทรงเจริญพระชนมพรรษาเสมอกัน ดวงพระตราทั้งสองนั้น ประดิษฐานอยู่ในปทุมอุณาโลม อันเป็นพระบรมราชสัญลักษณ์แห่งปฐมบรมราชวงศ์บนพื้นสีเขียว อันเป็นวันพระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ขนาบด้วยฉัตรขาวแบบโบราณอันเนื่องด้วยตราพระราชลัญจกรประจํารัชกาลปัจจุบัน

เบื้องบนสุดประดิษฐานพระมหาพิชัยมงกุฎเบื้องล่างเป็นแพรแถบเศียรนาค สื่อถึงพระนักษัตรปีพระบรมราชสมภพของทั้งสองพระองค์ มีอักษรสีทองความว่า “พระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช” บนพื้นสีน้ำเงิน แสดงสีขัตติยชาติ

เบื้องล่างสุด เป็นกรอบลายนาคมีอักษรสีเงินความว่า “๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๘” บนพื้นสีหงชาด (ชมพู) อันเป็นสีซึ่งเป็นอายุแห่งวันพระบรมราชสมภพ

พระราชพิธีสมมงคล สมัย ร.9

การพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าสมเด็จพระบูรพมหากษัตริยาธิราชเจ้า แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ เป็นพระราชประเพณีที่พระมหากษัตริย์ในพระราชวงศ์จักรี ทรงปฏิบัติสืบต่อกันมา โดยการจัดพระราชพิธีสมมงคลครั้งที่ผ่านมา ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งการพระราชพิธีในลักษณะเดียวกันนี้มาแล้ว 4 วาระ คือ

  1. การพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2508
  2. การพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2528
  3. การพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534
  4. การพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2543 ซึ่งนับพระชนมวารได้ 26,469 วัน โดยครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทาน ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวัง ทรงพระราชอุทิศพระราชกุศลถวายแด่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตดำรงรัฐสีมาอาณาจักร เพื่อทรงทำนุบำรุงความสุขให้แก่ประเทศและประชาชนชาวไทยสืบไป

พระราชพิธีสมมงคล

กิจกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระราชพิธีสมมงคล

รัฐบาลขอเชิญเข้าร่วมกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุ 26,469 วัน เท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชสมเด็จพระปฐมบรมกษัตริยาธิราชแห่งพระราชวงศ์จักรี ณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 13 – 20 มกราคม 2568 เวลา 09.00 น. เป็นต้นไป ดังนี้

  • พิธีสืบพระชะตาหลวง
  • พิธีจุดผางประทีป 26,469 ดวง ถวายองค์ราชันของแผ่นดิน (เวลา 18.39 น.)
  • สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในวัด พระพุทธรูปสำคัญที่อัญเชิญมาจากสมัยรัชกาลที่ 1
  • สาธิตภูมิปัญญาเครื่องประกอบพิธีกรรม
  • การแสดงศิลปวัฒนธรรมและการละเล่นพื้นบ้าน
  • การแสดง แสง สี เสียง ประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่
  • กาดมั่ว ตลาดพื้นบ้านล้านนา ย้อนวิถีชีวิตดั้งเดิม
  • การแสดงและจำหน่าย ผลิตภัณฑ์ OTOP โคก หนอง นา และสินค้าจากหมู่บ้านศีล 5 มีให้เลือกมากกว่า 300 ร้านค้า

วันที่ 14 มกราคม 2568

  • 07.30 น.  เจริญพระพุทธมนต์ ทำบุญตักบาตร
  • 09.00 น.  พิธีทางศาสนามหามงคล ถวายพระราชกุศล ส่วนกลาง ณ ท้องสนามหลวง, ภูมิภาค ณ ศาลากลางจังหวัด
  • 18.00 น.  ชมการแสดงโขน เรื่อง รามเกียรติ์ ตอน รามอยุธเยศเศวตฉัตร ณ ลานพระปฐมบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

เฝ้าฯ รับเสด็จ พระราชพิธีสมมงคล

ขอเชิญชวนประชาชน เฝ้าฯ รับเสด็จ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทาน เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคล ในวันอังคารที่ 14 มกราคม 2568 เวลา 17.00 น. ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระบรมมหาราชวัง

รถรับ-ส่ง ฟรี พระราชพิธีสมมงคล

ขสมก. จัดเดินรถเฉพาะกิจให้บริการฟรี 3 เส้นทาง อำนวยความสะดวกให้กับประชาชน ร่วมงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคล ณ ท้องสนามหลวง และวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม วันที่ 13-20 มกราคม 2568 ดังนี้

  • เส้นทางที่ 1  อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ (ฝั่งเกาะพญาไท) – วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม – สนามหลวง ให้บริการเวลา 08.00-20.00 น. โดยจะปล่อยรถโดยสารทุก ๆ 20 นาที หรือจนกว่าจะส่งประชาชนออกจากพื้นที่หมด
  • เส้นทางที่ 2 วงเวียนใหญ่ – วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม – สนามหลวง ให้บริการเวลา 08.00-20.00 น. โดยจะปล่อยรถโดยสารทุก ๆ 20 นาที หรือจนกว่าจะส่งประชาชนออกจากพื้นที่หมด
  • เส้นทางที่ 3 วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม – สนามหลวง ให้บริการตั้งแต่เวลา 08.30-20.30 น. โดยจะปล่อยรถโดยสารทุก ๆ 20 นาที หรือจนกว่าจะส่งประชาชนออกจากพื้นที่หมด