เกิดอะไรในรัสเซีย ประเทศผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ของโลกกำลังขาดแคลนน้ำมันเสียเอง

รัสเซีย น้ำมัน
ปั๊มน้ำมันในรัสเซีย/ แฟ้มภาพ พฤษภาคม 2022 (ภาพโดย Natalia KOLESNIKOVA/ AFP)

ตอนนี้บางภูมิภาคในประเทศรัสเซีย ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของโลก กำลังเผชิญกับการขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิง ส่งผลต่อการทำการเกษตร และสถานการณ์อาจจะแย่ลงในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า 

เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2023 สำนักข่าวรอยเตอร์ (Reuters) รายงานอ้างคำบอกเล่าของแหล่งข่าวว่า บางภูมิภาคของประเทศรัสเซีย ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของโลกกำลังเผชิญกับการขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งจำเป็นสำหรับการเก็บเกี่ยวและรวบรวมผลผลิตการเกษตรในพื้นที่ทางตอนใต้ของประเทศ และสถานการณ์อาจจะแย่ลงในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า 

สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา คือ คลังน้ำมันในภูมิภาคทางตอนใต้ของรัสเซียต้องลดหรือระงับการขายน้ำมันเชื้อเพลิง ในขณะที่สถานีค้าปลีกน้ำมันถูกบีบให้ต้องจำกัดปริมาณการขายเชื้อเพลิงให้กับลูกค้า

แหล่งข่าวซึ่งเป็นผู้ค้าในตลาดพลังงานเชื้อเพลิงกล่าวว่า ตลาดพลังงานเชื้อเพลิงในรัสเซียได้รับผลกระทบจากหลายปัจจัย ทั้งการบำรุงรักษาโรงกลั่นน้ำมัน ปัญหาคอขวดของการขนส่งทางรถไฟ และเงินรูเบิลที่อ่อนค่าลงกระตุ้นให้เกิดการส่งออกเชื้อเพลิงมากขึ้น แล้วกระทบต่อปริมาณที่เหลือไว้ขายในประเทศ 

รัสเซียพยายามจัดการกับปัญหาการขาดแคลนน้ำมันดีเซลและน้ำมันเบนซินในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา โดยพิจารณาควบคุมการส่งออก แต่การตัดสินใจของรัฐบาลที่จะตัดลดเงินอุดหนุนโรงกลั่นน้ำมัน มีแนวโน้มที่จะทำให้ “ความพร้อมสำหรับการใช้งาน” ของน้ำมันในรัสเซียแย่ลง 

“น้ำมันเบนซิน Ai-92 ไม่มีสำหรับขายปลีกในภูมิภาคครัสโนดาร์ (Krasnodar), อัดไดเกอา (Adygea) และแอสตราคาน (Astrakhan) และแทบจะไม่มีน้ำมันเบนซินและดีเซล Ai-95 เลย” ผู้ค้าน้ำมันรายหนึ่งในพื้นที่ทางตอนใต้ของรัสเซียกล่าว

ขณะที่ผู้ค้ารายอื่นบอกว่า ในภูมิภาคซามารา (Samara) ก็ไม่มีการขายน้ำมันดีเซลที่คลังน้ำมัน และไม่มีน้ำมันดีเซลขายในตลาดค้าปลีกเป็นสัปดาห์ที่สองติดต่อกันแล้ว

ผู้ค้าน้ำมันบอกอีกว่า การขาดแคลนน้ำมันในตลาดค้าปลีก ตามมาด้วยราคาขายส่งที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะที่รัฐบาลรัสเซียกำหนดราคาขายปลีกโดยสั่งให้ผู้ขายขึ้นราคาน้ำมันเบนซินและดีเซลตามอัตราเงินเฟ้ออย่างเป็นทางการเท่านั้น

ราคาขายส่งดีเซลเริ่มเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในเดือนกรกฎาคม 2023 และในช่วงสองเดือนที่ผ่านมาราคาน้ำมันดีเซลในตลาดแลกเปลี่ยนสินค้าโภคภัณฑ์เพิ่มขึ้นแล้วเฉลี่ยมากกว่า 25% โดยขึ้นไปอยู่ที่ 67,000 รูเบิลต่อตัน

“เราไม่ซื้อ ราคามันบ้าไปแล้ว” เจ้าของคลังน้ำมันแห่งหนึ่งกล่าว

แหล่งข่าวในอุตสาหกรรมน้ำมันบอกกับรอยเตอร์ด้วยว่า สถานการณ์จะไม่ดีขึ้นก่อนเดือนตุลาคม ซึ่งเป็นช่วงที่โรงกลั่นน้ำมันหลายแห่งจะปิดปรับปรุง ขณะที่ฝั่งอุปสงค์คาดว่าจะลดลงตามฤดูกาล

ถึงแม้ข้อมูลจากภาคธุรกิจจะฉายภาพอย่างนั้น แต่อเล็กซานเดอร์ โนวัก (Alexander Novak) รองนายกรัฐมนตรีรัสเซีย กล่าวเมื่อวันที่ 30 สิงหาคมที่ผ่านมาว่า ในรัสเซียไม่มีปัญหาการขาดแคลนพลังงานเชื้อเพลิง แต่เขาก็กล่าวอีกว่า รัฐบาลกำลังดำเนินมาตรการเพื่อให้มั่นใจได้ว่าอุปทานเชื้อเพลิงในตลาดภายในประเทศมีเสถียรภาพ รวมถึงการเพิ่มระดับการขายภาคบังคับ และการจำกัดจำนวนการส่งออก

ด้านกระทรวงพลังงานรัสเซียบอกเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่า ปริมาณผลผลิตน้ำมันของรัสเซียสามารถตอบสนองความต้องการเชื้อเพลิงในปัจจุบันได้อย่างเต็มที่ เมื่อคำนึงถึงการเปลี่ยนเส้นทางของน้ำมันจากการส่งออกน้ำมันเบนซินและดีเซลบางส่วนไปยังตลาดภายในประเทศ ตลอดจนการใช้สต๊อกน้ำมัน

นอกจากนั้น เมื่อต้นเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา กระทรวงพลังงานรัสเซียยังแนะนำด้วยว่า บริษัทน้ำมันควรหาวิธีควบคุมการเพิ่มขึ้นของราคาขายส่งน้ำมันเชื้อเพลิงในพื้นที่เกษตรกรรม

ทั้งนี้ มีการระบุในแถลงการณ์ว่า ปัญหาด้านอุปทานบางส่วนเกิดขึ้นเนื่องจากการเดินรถไฟที่เพิ่มขึ้นในฤดูท่องเที่ยว ทำให้เกิดความแออัด-ติดขัดบนทางรถไฟในทางตอนใต้ของรัสเซีย ซึ่งการรถไฟของรัสเซียกล่าวว่ากำลังหารือกับผู้ผลิตน้ำมัน และพร้อมที่จะแก้ไขปัญหาดังกล่าว