ประกาศขึ้นทะเบียนฟอสซิล วาฬบรูด้า อายุ 3,380 ปี ครั้งแรกในไทย

ซากวาฬบรูดา วาฬอำแพง
ภาพจาก กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

กรมทรัพยากรธรณี ประกาศขึ้นทะเบียนซากดึกดำบรรพ์ วาฬบรูด้า อายุ 3,380 ปี จำนวน 141 ตัวอย่าง เป็นซากวาฬแรกของไทยที่ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย

วันที่ 10 พฤศจิกายน 2565 เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ ประกาศกรมทรัพยากรธรณี เรื่อง ให้ซากดึกดำบรรพ์เป็นซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียน โดยอาศัยอำนาจตามความในมาตรา 26 วรรคหนึ่ง แห่ง พ.ร.บ.คุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ พ.ศ. 2551

และข้อ 4 (2) แห่งประกาศคณะกรรมการคุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ เรื่องหลักเกณฑ์การประกาศเป็นแหล่งซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียนและเป็นซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียน พ.ศ. 2552 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติม โดยประกาศคณะกรรมการคุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ เรื่องหลักเกณฑ์การประกาศเป็นแหล่งซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียนและเป็นซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียน (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2556

ประกาศให้ ซากดึกดำบรรพ์ของวาฬ บาลีนอพเทอรา อีดีไน (Balaenoptera edeni) หรือวาฬบรูด้า (Bryde’s whale) อายุโฮโลซีนตอนปลาย 3,380 ± 30 ปี จำนวน 141 ตัวอย่าง เป็นซากดึกดำบรรพ์ที่ขึ้นทะเบียนตาม พ.ร.บ.คุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ พ.ศ. 2551 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

ซากดึกดำบรรพ์ของวาฬดังกล่าว พบเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2563 โดยนายจิตติ วัฒนสินธุ พบที่ บ้านคลองหลวง ต.อำแพง อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร เจ้าของคือ บริษัท ไบรท์ บลู วอเตอร์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด มอบให้กับกรมทรัพยากรธรณี เพื่อนำไปศึกษาวิจัย โดยเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติธรณีวิทยาเฉลิมพระเกียรติ จ.ปทุมธานี

สำหรับซากวาฬบรูด้าที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นซากดึกดำบรรพ์นี้ มีการพบครั้งแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2563 โดยทีมนักวิจัยจากกรมทรัพยากรธรณี กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ทีม ThaiWhales และชาวบ้านในพื้นที่ ร่วมวิจัยซากดึกดำบรรพ์วาฬความยาวเกือบ 12 เมตร โดยภายหลังได้นำซากดึกดำบรรพ์ดังกล่าว ส่งตรวจในห้องปฏิบัติการ พบว่ามีอายุมากถึง 3,380 ปี

ดร.สมหมาย เตชวาล อดีตอธิบดีกรมทรัพยากรธรณี เปิดเผยเมื่อปี 2564 ว่า ผลอายุของกระดูกวาฬอำแพงได้นำไปสู่หลักฐานที่บ่งชี้ว่าพื้นที่บริเวณ ต.อำแพง เป็นทะเลเมื่อประมาณ 3,380 ปีก่อน ซึ่งอธิบายถึงสภาพนิเวศวิทยาโบราณที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต ได้แก่ ฉลาม กระเบน หอยกาบคู่ หอยกาบเดี่ยว และการลำดับชั้นตะกอนทะเลโบราณของที่ราบภาคกลางได้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้ ซากวาฬบรูด้าดังกล่าว ถือเป็นซากดึกดำบรรพ์แรกที่พบในไทย และเป็นซากดึกดำบรรพ์แรกที่ขึ้นทะเบียนและด้รับความคุ้มครองภายใต้ พ.ร.บ.คุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ พ.ศ. 2551