เทศกาลกินเจ 2565 เริ่มแล้ว ! เปิดตำนาน ข้อปฏิบัติ ประโยชน์

เทศกาลกินเจ 2565: ตรงกับวันไหน ? เปิดตำนาน ข้อปฏิบัติ ประโยชน์
ภาพจาก มติชนออนไลน์
อัพเดตข้อมูลล่าสุด วันที่ 27 ก.ย. 65

เปิดตำนานเทศกาลกินเจ ปี 2565 ตรงกับวันไหน ? พร้อมข้อปฏิบัติ จุดประสงค์ และประโยชน์ของการกินเจ

เทศกาลกินเจ หรือกินแจ หรือบางแห่งเรียกว่าประเพณีถือศีลกินผัก เป็นประเพณีแบบลัทธิเต๋า กำหนดเอาวันตามจันทรคติ คือเริ่มต้นตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำ ถึงขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 รวม 9 วัน ตามปฏิทินจีนของทุกปี มีจุดเริ่มต้นโดยชาวเปอรานากันในประเทศมาเลเซียและภาคใต้ของประเทศไทย (ไม่ใช่ของชาวจีนโพ้นทะเลทั้งหมด) โดยมีตำนานเล่าขานกันหลายตำนาน

ปัจจุบันเทศกาลกินเจจัดขึ้นในประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ สิงคโปร์ มาเลเซีย และไทย ตลอดจนหมู่เกาะเรียวในอินโดนีเซีย และอาจมีในบางประเทศเอเชีย ซึ่งการกินเจในเดือน 9 นี้ เชื่อกันว่าน่าจะเกิดขึ้นเมื่อราว พ.ศ. 2170 ตรงกับสมัยอาณาจักรอยุธยา

เทศกาลกินเจ 2565 ตรงกับวันที่เท่าไร ?

สำหรับเทศกาลถือศีลกินเจประจำปี 2565 ตรงกับวันที่ 26 กันยายน-4 ตุลาคม ซึ่งในเทศกาลนี้คนที่กินเจจะต้องกินอาหารที่ปรุงขึ้นโดยไม่มีเนื้อสัตว์ หรือผลิตภัณฑ์ที่ได้จากสัตว์ เช่น นม ไข่ น้ำผึ้ง น้ำปลา เจลาติน และคอลลาเจน เป็นต้น รวมทั้งไม่ปรุงด้วยผักที่มีกลิ่นฉุน เช่น กระเทียม หอม และกุยช่าย เป็นต้น

ตำนานเทศกาลกินเจ

การกินเจมีมาตั้งแต่บรรพกาล ซึ่งชาวจีนถือปฏิบัติเป็นประเพณีสืบต่อกันมาช้านาน โดยเทศกาลกินเจจะเริ่มตั้งแต่ 1 ค่ำ ถึง 9 ค่ำ เดือน 9 นับตามปฏิทินจีน ตามตำนานเล่าว่า เมื่อเล่าจื๊อ ศาสดาแห่งลัทธิเต๋าเกิดขึ้นได้ถือพรตของลัทธิเต๋าแต่นั้นมา

เมื่อก่อนการกินเจไม่มีการกำหนด ถือเอาความสะดวกของผู้กิน แต่ส่วนใหญ่แล้ว ผู้คนนิยมกินเจในช่วงไว้ทุกข์ เพื่อเป็นการปฏิบัติตนในทางที่ดีงาม และอุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้วด้วย

ต่อมาเมื่อเกิดกบฏไท้เผ้ง ซึ่งชาวจีนได้รวมตัวกันเพื่อต่อต้านและหวังกอบกู้แผ่นดินจากพวกแมนจู ผู้ก่อการกบฏถูกจับประหารชีวิต ยังความโศกเศร้าเสียใจให้กับชาวจีน จึงร่วมกันปฏิบัติธรรม โดยกินเจและถือศีล เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ถูกประหารชีวิต การกินเจจึงถูกกำหนดให้เป็นเทศกาลตั้งแต่นั้นมา

ข้อปฏิบัติช่วงเทศกาลกินเจ

เมื่อถึงเทศกาลกินเจ ชาวจีนจะนุ่งขาวห่มขาว เพื่อแสดงถึงการตัดกิเลสจากโลกภายนอก ถือศีล กินเจ โดยปฏิบัติ ดังนี้

  1. งดเว้นการบริโภคเนื้อสัตว์ อันเป็นเหตุให้ไม่ต้องแสวงหาเนื้อสัตว์ หรือทำอันตรายต่อชีวิตสัตว์ ไม่เบียดเบียนสัตว์ในทุกกรณี รวมทั้งน้ำนมและน้ำมันที่มาจากสัตว์อีกด้วย
  2. รักษาศีลห้าและรักษาพรหมจรรย์
  3. ทำบุญทำทาน
  4. รักษาจิตใจให้บริสุทธิ์
  5. แต่งกายด้วยเครื่องแต่งกายสีขาว
  6. งดเว้นผักที่ให้กลิ่นแรงต่าง ๆ เช่น ผักชี กระเทียม หัวหอม ต้นหอม กุยช่าย เพราะถือว่าเป็นสิ่งกระตุ้นอารมณ์

เมื่อการกินเจกำหนดเป็นเทศกาลขึ้น และมีกำหนดถึง 9 วัน ทำให้เทศกาลกินเจขยายใหญ่ขึ้นทุกที จนกลายเป็นงานที่ใหญ่และสำคัญอีกอย่างหนึ่งของชาวจีน งานการกุศลต่าง ๆ จึงมารวมกันในเทศกาลนี้ เช่น การทิ้งกระจาด การลอยกระทง สิ่งเหล่านี้ถูกนำเข้ามาทีหลัง เพื่อเสริมให้เทศกาลกินเจดูยิ่งใหญ่ขึ้น

การกินเจมีจุดประสงค์เพื่ออะไร ?

สำหรับจุดประสงค์ในการกินเจอาจแตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล แต่จุดประสงค์หลักสามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท ดังนี้

  1. กินเพื่อสุขภาพ อาหารเจเป็นอาหารประเภทชีวจิต เมื่อกินติดต่อกันไปช่วงเวลาหนึ่งจะทำให้ร่างกายปรับตัวให้อยู่ในสภาวะสมดุล สามารถขับของเสียต่าง ๆ ออกจากร่างกาย
  2. กินด้วยจิตเมตตา เนื่องจากอาหารที่เรากินอยู่ในชีวิตประจำวัน ประกอบด้วยเลือดและเนื้อของสิ่งมีชีวิต ผู้ที่กินเจรู้สึกจิตสำนึก และมีเมตตาต่อสรรพสิ่ง จึงละเว้นการกินเนื้อสัตว์
  3. กินเพื่อเว้นกรรม ผู้ที่เข้าใจอย่างลึกซึ้งย่อมตระหนักว่า การกินซึ่งอาศัยการฆ่าเพื่อเอาเลือดเนื้อผู้อื่นมาเป็นของเรา เป็นการสร้างกรรม แม้ว่าจะไม่ได้เป็นผู้ลงมือฆ่าเองก็ตาม กรรมที่สร้างนี้จะติดตามเรา ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ อายุขัยสั้นลง จึงหันมากินอาหารเจ

ประโยชน์ของการกินเจมีอะไรบ้าง ?

ประโยชน์ของการกินเจนั้นมีมากมายและหลากหลายมุมมอง ทั้งมุมมองด้านศาสนาและสุขภาพ ดังนี้

1.ประโยชน์ทางด้านศาสนา การกินเจทำให้เกิดเมตตาจิต มีความสงบ อารมณ์ไม่ฉุนเฉียว ทำให้มีสติมั่นคง เนื่องจากมีสำนึกในการละเว้นบาปจากการกินเนื้อสัตว์

2.ประโยชน์ทางด้านสุขภาพ เนื่องจากการกินเจจะเน้นอาหารที่ประกอบด้วยผัก ทำให้ร่างกายขับของเสียออกมา ไม่มีสารพิษตกค้าง เพราะกากใยในพืชผักช่วยระบบการย่อยและระบบขับถ่าย

เยาวราชจัดงานเจ เยาวราช 2565

สำหรับเทศกาลกินเจประจำปีนี้ เยาวราชจัดกิจกรรมถือศีลกินเจ “ประเพณีงานเจ เยาวราช 2565” ระหว่างวันที่ 25 กันยายน-4 ตุลาคม 2565 ที่บริเวณซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบพระชนมพรรษา ถนนเยาวราช เขตสัมพันธวงศ์ ภายใต้แนวคิด “เถลิงถวัลย์ 70 พรรษา มหามงคล”

โดยพิธีเปิดงานวันจันทร์ที่ 26 กันยายนนี้ ได้มีการทำอาหารเจมงคลกระทะใหญ่ “ผัดหมี่ 10 จักรพรรดิมังกร” โดยมาสเตอร์เชฟโรงแรม แกรนด์ไชน่า เยาวราช มาปรุงอาหารพร้อมแจกฟรี ให้ผู้ร่วมงานจำนวน 1,790 จาน

และในวันเดียวกันจะมีขบวนแห่รถบุปผชาติองค์สมมติพระโพธิสัตว์กวนอิมที่ยิ่งใหญ่และสวยงาม การแสดงโชว์เชิดมังกรเงินยาว 70 เมตร มังกรทองยาว 90 เมตร ปีนเสาล่อแก้ว พ่นไฟ และสิงโตต่อตัวตีลังกากว่า 25 หัว ขบวนเทิดพระเกียรติ ขบวนจากผู้สนับสนุน และขบวนอื่น ๆ อีกมากมาย

นอกจากนี้ ปีนี้เป็นปีแรกที่อัญเชิญ “กิวอ๋อง ฮุกโจ้ว เต้าบ้อเนี้ย น่ำซิ้ง ปั๊กเต้าแชกุง” เทพเจ้าของการกินเจทั้ง 12 องค์ โดยใช้ผู้ชายแท้ที่ผ่านพิธีปวารณาตนถือศีลกินเจแบกเกี้ยวละ 4 คน รวม 12 เกี้ยว 48 คน คูณ 2 ผลัด 96 คน แห่อัญเชิญรอบเยาวราช เพื่อไปประดิษฐานที่ซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติฯ เยาวราช ให้ประชาชนได้สักการบูชา ตลอดงานกินเจ 10 วัน

พิธีรวมผงธูปจาก 22 ศาลเจ้าในเยาวราช ซึ่งในแต่ละปีมีประชาชนจากทั่วทุกมุมโลกมากราบไหว้ขอพรที่ศาลเจ้าต่าง ๆ ทั้ง 22 ศาลเจ้าเป็นจำนวนมาก โดยใน 1 ปีจะมีการรวมผงธูปเพียงครั้งเดียวเท่านั้น เพื่อเป็นมวลสารสำคัญในการประกอบพิธี และจะอัญเชิญผงธูปมวลสารจาก 22 ศาลเจ้ามาประดิษฐานที่ซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติฯ เยาวราช ตลอดงานกินเจ 10 วัน


อีกทั้งการยกขบวนอาหารเจเลิศรสจากผู้ประกอบการกว่า 150 ร้านค้า มาจำหน่ายเต็มพื้นที่ 2 ฟากฝั่งเยาวราช ตลอดระยะเวลา 10 วัน 10 คืน