
รู้จักไข้หวัดใหญ่ โรคติดต่อทางการหายใจ รุนแรงแค่ไหนถึงเข้าสู่ภาวะปอดอักเสบ จากกรณีนางเอกดังเสียชีวิต พร้อมเช็กสถิติผู้ป่วยในญี่ปุ่น และในไทยมีความน่ากังวลมากน้อยเพียงใด
เรื่องโศกเศร้าสำหรับวงการบันเทิงไต้หวันและทั่วโลก หลังบาร์บี้ ซู หรือที่รู้จักกันในนาม ซานไซ่ นางเอกซีรีส์ดังในตำนาน ‘รักใสใสหัวใจ 4 ดวง’ จากไปในวัย 48 ปี หลังติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ เกิดภาวะปอดอักเสบ ขณะท่องเที่ยวที่ญี่ปุ่นในช่วงตรุษจีนที่ผ่านมา
จากความสูญเสียที่เกิดขึ้นอย่างกะทันหันทำให้โลกออนไลน์ตื่นตระหนกถึงความรุนแรงของไข้หวัดใหญ่เป็นวงกว้าง ประชาชาติธุรกิจ พาไปรู้จักโรคไข้หวัดใหญ่ และภาวะปอดเสบที่พ่วงมาด้วย พร้อมเช็กสถานการณ์ในไทยและญี่ปุ่น
ไข้หวัดใหญ่มีสาเหตุมาจาการติดเชื้อไวรัสที่ระบบทางเดินหายใจแบบเฉียบพลัน โดยมีลักษณะทางคลินิกที่สำคัญคือ มีไข้สูงแบบทันทีทันใด ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย สาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัส 3 ชนิด (type) ได้แก่
- ไวรัสชนิด A เป็นชนิดที่ทำให้เกิดการระบาดอย่างกว้างขวางทั่วโลก
- ไวรัสชนิด B ทำให้เกิดการระบาดในพื้นที่ระดับภูมิภาค
- ไวรัสชนิด C มักเป็นการติดเชื้อที่แสดงอาการอย่างอ่อนหรือไม่แสดงอาการ และไม่ทำให้เกิดการระบาด
เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ติดต่อทางการหายใจ โดยจะได้รับเชื้อที่ออกมาปนเปื้อนอยู่ในอากาศเมื่อผู้ป่วยไอ จาม หรือพูด ในพื้นที่ที่มีคนอยู่รวมกันหนาแน่น โอกาสการแพร่เชื้อเกิดได้มาก นอกจากนี้อาจเกิดโดยการสัมผัสฝอยละอองน้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วย (droplet transmission) จากมือที่สัมผัสกับพื้นผิวที่มีเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ แล้วใช้มือสัมผัสที่จมูกและปาก
ไข้หวัดใหญ่ลามสู่ปอดอักเสบ
ซึ่งไข้หวัดใหญ่เป็นโรคสำคัญที่สุดในกลุ่มโรคติดเชื้ออุบัติใหม่และโรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ เนื่องจากเกิดการระบาดใหญ่ทั่วโลก (pandemic) มาแล้วหลายครั้ง แต่ละครั้งเกิดขึ้นอย่างกว้างขวางเกือบทุกทวีป ทำให้มีผู้ป่วยและเสียชีวิตนับล้านคน
ซึ่งการป่วยของ บาร์บี้ ซู นอกจากการเผชิญกับไข้หวัดใหญ่ ยังมีภาวะปอดอักเสบร่วมด้วย ซึ่งเป็นภาวะที่พ่วงมาจากการป่วยไข้หวัดใหญ่อย่างรุนแรง
ด้านนายแพทย์ศิริชัย แสงงามมงคล แพทย์อายุรศาสตร์โรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤตโรคระบบการหายใจ ให้ความรู้เรื่องความรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นจากโรคไข้หวัดใหญ่ผ่านบทความว่า ขึ้นอยู่กับภูมิต้านทานของแต่ละคน คนที่มีภูมิต้านทานต่ำ อาทิ เด็ก ผู้สูงอายุ และหญิงตั้งครรภ์
ตลอดจนผู้ที่เสี่ยงเป็นโรคเรื้อรังอย่างเบาหวาน โรคไต และมะเร็ง หากพบการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น และจะพบอาการแทรกซ้อน อาทิ ปอดอักเสบ และอาการติดเชื้อในหูชั้นกลาง
อาการปอดอักเสบ หรือปอดบวม เป็นอาการต่อเนื่องมาจากไข้หวัดใหญ่ เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่ได้รับเข้าผ่านทางระบบทางเดินหายใจ โดยระดับความรุนแรงจะแตกต่างกันออกไป
ในผู้สูงอายุที่มีภูมิต้านทานต่ำ โอกาสเสี่ยงที่จะเกิดโรคแทรกซ้อนจากปอดอักเสบสูงมาก เช่น การติดเชื้อในกระแสเลือด หรือระบบทางเดินหายใจล้มเหลว ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้สูงอายุที่เป็นโรคนี้เสียชีวิตสูงถึง 50% เป็นเหตุผลให้โรคปอดอักเสบในผู้สูงอายุน่ากลัวกว่าปอดอักเสบในคนทั่วไป
“ปอดอักเสบมีระยะเวลาดำเนินโรค 3-4 วัน หลังจากเริ่มป่วยเป็นไข้หวัด จะมีอาการไอ มีเสมหะเปลี่ยนสี หายใจเหนื่อยหอบ เจ็บแน่นหน้าอก อ่อนเพลีย และมีไข้สูงตลอดเวลา ส่วนอาการของโรคปอดอักเสบในผู้สูงอายุที่พบได้บ่อย คือมีอาการซึมลง หรือสับสน และไม่จำเป็นต้องมีไข้หรืออาการไอมาก่อน”
ญี่ปุ่น ผู้ป่วยพุ่งกว่าสามแสนราย
จากการรายงานของ นิปปอนดอทคอม พบว่า ญี่ปุ่นกำลังเผชิญกับจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มมากขึ้น จากตัวเลขที่พบตั้งแต่วันที่ 23-29 ธันวาคม 2567 ที่ผ่านมา มีจำนวนผู้ป่วย 317,812 ราย เป็นสถิติสูงสุดตั้งแต่เริ่มเก็บข้อมูล (เก็บตั้งแต่เดือนเมษายน 2542) อ้างอิงจากสถานพยาบาล 5,000 แห่งทั่วประเทศ โดยมีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 64.39 รายต่อสถานพยาบาล สูงกว่าสถิติเดิมที่ 57.09 รายต่อสถานพยาบาลในเดือนมกราคม 2562
สำหรับการระบาดในครั้งนี้ เกาะคิวชู ที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของประเทศได้รับผลกระทบอย่างหนัก โดยมีผู้ป่วยถึง 104.84 รายต่อสถานพยาบาลในโออิตะ 96.40 ราย, ซากะ 94.36 ราย, คุมาโมโตะ 92.56 ราย, และมิยาซากิ 90.24 ราย โดยที่จังหวัดอื่น ๆ ยกเว้นอากิตะ ยามากาตะ โทยามะ และโอกินาว่า มีผู้ป่วยเกินระดับเตือนภัยที่ 30
สำหรับสถานการณ์ในประเทศไทยปัจจุบัน กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผย สถิติ 19-25 มกราคม 2568 พบว่า คนไทยป่วยไข้หวัดใหญ่รวม 7,819 คน ขณะที่ในปี 2567 ติดเชื้อรวม 663,173 คน เสียชีวิต 51 คน ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากสายพันธ์ุ A ที่ทำให้ป่วยเพิ่มขึ้นจากปี 2566 กว่า 190,000 คน