อาดิดาส (Adidas) ดิสนีย์ (Disney) แก๊ป (Gap) และอีกหลายแบรนด์ดังงานเข้า การสำรวจพบว่า ขยะจากโรงงานผลิตในกัมพูชาถูกนำไปกำจัดโดยใช้เป็นเชื้อเพลิงเผาอิฐ ทั้งทำร้ายสุขภาพคนงาน ผิดกฎหมาย และเจอตั้งคำถามด้านจริยธรรมในการทำธุรกิจ
วันที่ 20 พฤศจิกายน 2023 รอยเตอร์ (Reuters) รายงานอ้างอิงรายงานของกลุ่มสิทธิมนุษยชนในกัมพูชาว่า มีขยะจากสินค้าแบรนด์ดังจากต่างประเทศอย่างน้อย 19 แบรนด์ ถูกนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงในเตาเผาของโรงงานอิฐในประเทศกัมพูชา ซึ่งเป็นเหตุให้คนงานบางคนล้มป่วย
ข้อมูลนี้เปิดเผยในรายงานที่จัดทำโดยองค์กรที่ชื่อว่า “สันนิบาตกัมพูชาเพื่อการส่งเสริมและปกป้องสิทธิมนุษยชน (Cambodian League for the Promotion and Defense of Human Rights) หรือที่รู้จักกันในชื่อย่อภาษาฝรั่งเศสว่า “LICADHO” ซึ่งจัดทำรายงานนี้หลังจากการเยี่ยมชมและตรวจสอบโรงงานอิฐ 21 แห่งในกรุงพนมเปญ เมืองหลวงของกัมพูชา และจังหวัดกันดาลที่อยู่ใกล้เคียงกัน ในช่วงระหว่างเดือนเมษายนถึงกันยายน 2023 รวมไปถึงการสัมภาษณ์คนงานของโรงงานอิฐทั้งในปัจจุบันและอดีต
การสำรวจของ LICADHO พบว่าขยะสิ่งทอก่อนการบริโภค เช่น ผ้า พลาสติก ยาง และวัสดุอื่น ๆ จากแบรนด์ต่าง ๆ ถูกใช้เผาเป็นเชื้อเพลิงที่โรงงาน 7 แห่ง ซึ่งในรายงานระบุว่า โรงงานต่าง ๆ กำลังเผาเสื้อผ้าสำเร็จรูปเพื่อที่จะประหยัดค่าเชื้อเพลิง
แบรนด์ที่ถูกระบุชื่อในรายงานนี้ ได้แก่ อาดิดาส (Adidas), ซีแอนด์เอ (C&A), ครอปป์ (Cropp), ซินเซย์ (Sinsay), ดิสนีย์ (Disney), แก๊ป (Gap), โอลด์ เนวี (Old Navy), แอธเลตา (Athleta), การ์บอน (Karbon), คิอาบิ (Kiabi), ลูลูเลมอน แอธเลติกา (Lululemon Athletica), ลูปิลู (Lupilu) แบรนด์ลูกของลิเดอล์ (Lidl), โน บาวเดอรีส์ (No Boundaries) แบรนด์ของวอลมาร์ต (Walmart), ไพรมาร์ก (Primark), รีบอก (Reebok), สเวตตี เบตตี (Sweaty Betty), ทิลลีย์ เอนดูราเบิลส์ (Tilley Endurables), อันเดอร์ อาร์เมอร์ (Under Armour) และ วีนัส แฟชั่น (Venus Fashion)
“คนงานหลายคนรายงานว่า เศษเสื้อผ้าที่ถูกเผาทำให้พวกเขาปวดหัวและมีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ ส่วนคนงานอีกคนหนึ่งรายงานว่าสิ่งนี้ทำให้เธอรู้สึกไม่สบายเป็นอย่างมากในระหว่างตั้งครรภ์” รายงานกล่าว
ทั้งนี้ ขยะจากการเผาไหม้เสื้อผ้าสามารถปล่อยสารที่เป็นพิษต่อมนุษย์ได้หากสภาพการเผาไหม้ไม่ได้รับการจัดการอย่างระมัดระวัง สารพิษที่เกิดจากการเผาเสื้อผ้านั้นรวมถึงสารไดออกซิน (Dyoxins) ซึ่งอาจทำให้เกิดมะเร็งได้ และเถ้าจากการเผาก็อาจมีมลพิษในระดับสูง อิงตามการศึกษาของโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) ในปี 2020 ซึ่งวัดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากเตาเผาของโรงงานตัดเย็บเสื้อผ้าในกัมพูชาที่มีการเผาขยะเสื้อผ้า
รายงานอีกชิ้นหนึ่งในปี 2018 ซึ่งจัดทำโดยนักวิชาการของรอยัล ฮอลโลเวย์ (Royal Holloway, University of London) ระบุว่า เศษเสื้อผ้ามักมีสารเคมีที่เป็นพิษ เช่น คลอรีนฟอกขาว ฟอร์มาลดีไฮด์ และแอมโมเนีย รวมถึงโลหะหนัก พีวีซี และเรซินที่ใช้ในกระบวนการย้อมและพิมพ์
รายงานระบุว่า คนงานในโรงงานอิฐรายงานว่า มีอาการไมเกรน เลือดกำเดาไหล และอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ เป็นประจำ
หลายแบรนด์ที่ถูกระบุชื่อกล่าวว่า ทางบริษัทไม่ทราบว่ามีการนำขยะจากการผลิตไปใช้เป็นเชื้อเพลิงในเตาเผาอิฐดังที่รายงานกล่าว และตอนนี้ได้สั่งสอบสวนหาข้อเท็จจริงแล้ว
อาดิดาส ซึ่งใช้บริการโรงงานรับจ้างผลิต 16 โรงงานในประเทศกัมพูชากล่าวว่า ได้เริ่มการสอบสวนเพื่อดูว่าของเสียจากโรงงานรับจ้างผลิตถูกเปลี่ยนเส้นทางจากเส้นทางกำจัดที่ได้รับอนุญาตอย่างถูกต้องไปยังเตาเผาอิฐหรือไม่
อาดิดาสกล่าวอีกว่า นโยบายด้านสิ่งแวดล้อมของอาดิดาสในกัมพูชากำหนดไว้ว่า ของเสียทั้งหมดจากซัพพลายเออร์จะต้องถูกกำจัดโดยส่งไปยังโรงงานผลิตไฟฟ้าพลังงานขยะที่ได้รับการอนุมัติ ซึ่งมีการควบคุมอย่างเต็มรูปแบบและมีการควบคุมคุณภาพอากาศ หรือส่งไปยังศูนย์รีไซเคิลที่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาล
ด้านลิเดอล์ (Lidl) จากเยอรมนีกล่าวว่า บริษัทปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ LICADHO รายงานอย่างจริงจัง และได้เริ่มการสอบสวนแล้ว แต่ไม่สามารถให้ข้อมูลเพิ่มเติมได้
แอลพีพี (LPP) บริษัทจากโปแลนด์เจ้าของแบรนด์ ซีแอนด์เอ และ ครอปป์ กล่าวว่า ไม่ทราบว่าขยะสิ่งทอของตนถูกนำไปเผาในเตาเผาอิฐ และบอกว่าได้ติดต่อตัวแทนที่รับผิดชอบในการจัดซื้อในกัมพูชาแล้ว อีกทั้งมีแผนจัดงานวันตระหนักรู้ในช่วงต้นปี 2024 สำหรับตัวแทนและโรงงานในกัมพูชา โดยเน้นไปที่การจัดการขยะเป็นพิเศษ
ไพรมาร์ก ซึ่งมีโรงงาน 20 โรงงานในกัมพูชากล่าวว่า กำลังสอบสวนปัญหานี้ ขณะที่ สเวตตี เบตตี้ ไม่ได้ให้ความเห็นเกี่ยวกับรายงานการสำรวจนี้ แต่กล่าวว่าบริษัททำงานอย่างใกล้ชิดกับซัพพลายเออร์เพื่อให้แน่ใจว่าจะปฏิบัติตามหลักจรรยาบรรณด้านสิ่งแวดล้อมอย่างสมบูรณ์
ทิลลีย์ เอนดูราเบิลส์ กล่าวว่า มีความกังวลอย่างมากกับการค้นพบนี้ และบอกว่าบริษัทจะทำงานร่วมกับโรงงานที่ผ่านการตรวจสอบเท่านั้น