3 ปี “รัฐประหารเมียนมา” วิกฤตที่โลกต้องให้ความสำคัญมากกว่านี้

เมียนมา
ขบวนผู้ประท้วงรัฐประหารเผชิญหน้าตำรวจ/ แฟ้มภาพ วันที่ 3 มกราคม 2021 (ภาพโดย AFP)

1 กุมภาพันธ์ 2024 ครบรอบ 3 ปี  “รัฐประหารเมียนมา” ที่สถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนและชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเมียนมาเลวร้ายลงเรื่อย ๆ 

มีผู้เสียชีวิตหลายพันราย ผู้ถูกคุมขังราว 20,000 คน และผู้ที่ต้องพลัดถิ่น-ลี้ภัยกว่าแสนคน ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา

และก้าวเข้าสู่ปีที่ 4 ภายใต้รัฐบาลทหารในเช้าวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2024 โดยการที่พลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย ผู้นำรัฐบาลทหารเมียนมาประกาศขยายเวลาประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินออกไปอีก 6 เดือน และประกาศจะทำทุกวิถีทางเพื่อ “บดขยี้” ฝ่ายต่อต้านการปกครองของทหารทั้งหมด ท่ามกลางความก้าวหน้าอย่างยิ่งของพันธมิตรกองกำลังต่อต้านรัฐประหารและกลุ่มติดอาวุธชาติพันธุ์ 

ก่อนถึงวันครอบรอบ 3 ปี สหประชาชาติ (UN) ได้ออกมาเรียกร้องเมื่อวันที่ 30 มกราคม ให้ประชาคมโลกต้องให้ความสำคัญกับการแก้ไขวิกฤตในเมียนมามากขึ้นกว่านี้   

“ท่ามกลางวิกฤตการณ์ต่าง ๆ ทั่วโลก สิ่งสำคัญคือ การไม่มีใครถูกลืม ชาวเมียนมาทนทุกข์ทรมานมานานเกินไปแล้ว” โวลเกอร์ เติร์ก (Volker Türk) ข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติกล่าว

เขาอธิบายว่า การต่อสู้ระหว่างกองทัพกับกลุ่มติดอาวุธต่อต้านกองทัพส่งผลให้เกิดการพลัดถิ่น และพลเรือนได้รับบาดเจ็บจำนวนมาก รัฐบาลทหารปล่อยคลื่นของการทิ้งระเบิดทางอากาศและโจมตีด้วยปืนใหญ่ตามอำเภอใจ หลังจากที่พ่ายแพ้ในสนามรบเมื่อไม่นานมานี้ 

ADVERTISMENT

และนี่คือประเด็นที่ข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติไฮไลต์ขึ้นมา 

ผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ 

สหประชาชาติอ้างว่า แหล่งข่าวยืนยันตัวเลขว่ามีพลเรือนเสียชีวิต 1,600 ราย ในปี 2023 เพิ่มขึ้น 300 รายจากปีก่อนหน้า และเฉพาะช่วงเดือนตุลาคม 2023 มาถึงสิ้นเดือนมกราคม 2024 มีผู้เสียชีวิตแล้วกว่า 554 ราย

ADVERTISMENT

ภาพรวม 3 ปีที่ผ่านมา มีผู้ถูกจับกุมด้วยเหตุผลทางการเมืองรวมแล้วเกือบ 26,000 คน โดยส่วนใหญ่ 19,973 คนยังคงถูกควบคุมตัวอยู่ในปัจจุบัน บางคนถูกทรมาน และไม่มีความหวังที่จะได้รับการไต่สวนอย่างยุติธรรม และตลอด 3 ปีที่ผ่านมา มีผู้เสียชีวิตในขณะถูกควบคุมตัวโดยทหารแล้วประมาณ 1,576 ราย 

“ยุทธวิธีทางทหารมุ่งเน้นไปที่การลงโทษอย่างต่อเนื่องต่อพลเรือนที่พวกเขามองว่าสนับสนุนศัตรู … ด้วยเหตุนี้ กองทัพจึงมุ่งเป้าไปที่พลเรือนและเป้าหมายที่ได้รับการคุ้มครองภายใต้กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ โดยเฉพาะสิ่งอำนวยความสะดวกทางการแพทย์และโรงเรียน” โวลเกอร์ เติร์ก กล่าว 

ชุมชนชาวโรฮีนจา น่าห่วงมากเป็นพิเศษ 

เติร์กกล่าวว่า รัฐยะไข่ได้รับผลกระทบหนักเป็นพิเศษ นับตั้งแต่การต่อสู้เริ่มขึ้นอีกครั้งในเดือนพฤศจิกายน โดยชุมชนชาวโรฮีนจาซึ่งส่วนใหญ่เป็นมุสลิมได้รับผลกระทบหนักเป็นพิเศษ

ในขณะเดียวกัน ผู้ลี้ภัยชาวโรฮีนจาซึ่งอาศัยอยู่ภายใต้ภาวะด้านมนุษยธรรมที่ย่ำแย่ในค่ายพักพิงในบังกลาเทศ “กำลังเสี่ยงต่อการเดินทางทางทะเลที่สิ้นหวังและอันตรายอีกครั้ง โดยมีท่าเรือหรือชุมชนเพียงไม่กี่แห่งในภูมิภาคที่ยินดียอมรับหรือต้อนรับพวกเขา” 

ทหารเมียนมาต้องรับผิดชอบและถูกคว่ำบาตร 

เติร์กกล่าวว่า วิกฤตในเมียนมาจะต้องได้รับการแก้ไข โดยการยืนกรานถึงความรับผิดชอบของผู้นำกองทัพ การปล่อยตัวนักโทษการเมือง และการฟื้นฟูการปกครองโดยพลเรือนเท่านั้น

“ผมขอเรียกร้องให้รัฐสมาชิกทั้งหมดใช้มาตรการที่เหมาะสมเพื่อแก้ไขวิกฤตินี้ รวมถึงพิจารณากำหนดมาตรการคว่ำบาตรต่อกองทัพเพิ่มเติม เพื่อจำกัดความสามารถของพวกเขาในการกระทำการละเมิดอย่างร้ายแรงและเพิกเฉยต่อกฎหมายระหว่างประเทศ จำกัดการเข้าถึงอาวุธ น้ำมันเครื่องบิน และเงินตราต่างประเทศ” ข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติกล่าว 

โลกต้องลงทุนเพื่อ “สิทธิมนุษยชน” มากขึ้น

นอกจากนี้ โวลเกอร์ เติร์ก เรียกร้องให้นานาชาติเพิ่มเงินทุนจำนวนมากอย่างมีนัยสำคัญ สำหรับสนับสนุนการดำเนินงานของสำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR) ในปีนี้ โดยเตือนว่า OHCHR ยังขาดแคลนเงินทุนที่จำเป็นอย่างยิ่งในการส่งเสริมสิทธิมนุษยชนทั่วโลก

ในการกล่าวกับประเทศสมาชิกสหประชาชาติในกรุงเจนีวา เติร์กได้ยื่นคำร้องเป็นเงิน 500 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 17,760 ล้านบาท) เพื่อสนับสนุนงานของ OHCHR ท่ามกลางความท้าทายอันยิ่งใหญ่ทั่วโลก 

“ขณะนี้เรากำลังมีชีวิตอยู่ในช่วงเวลาแห่งความแตกแยกกันอย่างรุนแรง” เขากล่าว โดยชี้ให้เห็นถึงความกังวลต่าง ๆ เช่น ความขัดแย้งที่ทวีความรุนแรงขึ้นในหลายส่วนของโลก ผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศ การเพิ่มขึ้นของข้อมูลที่บิดเบือน และความหิวโหย ความยากจน และความไม่เท่าเทียมที่เพิ่มมากขึ้น