สงครามแซงก์ชั่น ศึกยูเครน กวาดเล่นงาน มหาเศรษฐีรัสเซีย เพื่อนปูติน

FILE - Russian President Vladimir Putin and Foreign Minister Sergei Lavrov (Sergei Karpukhin/Pool Photo via AP, File)

วันที่ 3 มีนาคม 2565 ซีเอ็นเอ็น รายงานถึงสถานการณ์ที่รัสเซียถูกมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจจากทุกทิศ โดยเฉพาะกลุ่มชนชั้นนำที่มีสายสัมพันธ์โยง ประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน นับว่าเป็นช่วงเวลาย่ำแย่สำหรับการเป็นมหาเศรษฐีในช่วงเวลานี้

โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา แถลงนโยบายประจำปีเมื่อวันที่ 1 มี.ค. ช่วงหนึ่งกล่าวถึงการเล่นงานคนใกล้ชิดของวลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย ว่าสหรัฐ และพันธมิตรจะยึดเรือยอชต์ อพาร์ตเมนต์หรูและเครื่องบินเจ็ทส่วนตัวของคนเหล่านี้ทั้งหมด

Photo by SAUL LOEB / POOL / AFP

ใช้ไม้แข็งให้ปูตินยอมถอย?

ถ้อยคำดังกล่าวเน้นให้เห็นว่ากลุ่มคนสนิทกับผู้มีอำนาจในรัสเซียจะได้รับผลกระทบจากการตอบโต้ของโลกตะวันตกอย่างไร เศรษฐีเหล่านี้ร่ำรวยหลายพันล้านเพราะได้ประโยชน์จากทรัพย์สินต่างๆ จากการผูกสายสัมพันธ์กับรัฐบาลรัสเซียในช่วงที่สหภาพโซเวียตล่มสลายเมื่อทศวรรษที่ 1990

ตั้งแต่ปูตินรุกรานยูเครน รัฐบาลในประเทศตะวันตกหาทางอายัดทรัพย์สินในต่างประเทศของกลุ่มคนสนิทของปูติน รวมทั้ง ทรัพย์สินของประธานาธิบดีรัสเซียด้วย รวมทั้ง สกัดกั้นการเดินทางเพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมาย 2 ประการ ทั้งการคว่ำบาตรเพื่อเป็นการลงโทษชนชั้นปกครองของรัสเซียและเป็นการใช้ไม้แข็งเพื่อให้ปูตินยอมถอย

มหาเศรษฐีรัสเซีย
FILE – อุสมานอฟ (ขวา) โดนเล่นงานแล้ว / Russian President Vladimir Putin, and Alisher Usmanov (Mikhail Klimentyev/Sputnik/Kremlin Pool Photo via AP, File)

การคว่ำบาตร ทำให้เศรษฐีที่ใกล้ชิดผู้นำได้รับผลกระทบ ในที่นี้รวมถึง มหาเศรษฐี อลีเชอร์ อุสมานอฟ ถูกยึดเรือซูเปอร์ยอชต์ดิลบาร์ ขนาด 150 เมตร มูลค่า 600 ล้านดอลลาร์ หรือราว 19,000 ล้านบาทถูกทางการเยอรมนียึดไว้ที่ท่าเรือเมืองฮัมบูร์ก

ส่วนเรือยอชต์ของอิกอร์ เชชิน แห่งรอสเนฟต์ ถูกทางการฝรั่งเศสยึด พร้อมกับที่ฝรั่งเศสแถลงว่าจะอายัดทรัพย์บุคคลและนิติบุคคลรัสเซียในฝรั่งเศสอีก 510 ราย

มหาเศรษฐีรัสเซีย
เรือยอชต์ อมอเร เวโร ของอิกอร์ เซชิน ถูกทางการฝรั่งเศสยึด (Douane Francaise via AP)

อับราฮิโมวิชไม่รอช้าให้ถูกเล่นงาน

ด้าน โรมัน อับบราโมวิช มหาเศรษฐีวัย 55 ปี เจ้าของทรัพย์สินประมาณ 13,500 ล้านดอลลาร์ หรือประมาณ 445,500 ล้านบาท ต้องประกาศขายสโมสรฟุตบอลเชลซีเมื่อวันพุธที่ 2 มี.ค. หลังจากได้สิทธิเป็นเจ้าของทีม “สิงห์บลู” มาตั้งแต่ปี 2546

แม้เสี่ยหมีไม่ได้อยู่รายรายชื่อบุคคลคว่ำบาตร แต่ ส.ส. อังกฤษเดินหน้ากดดันบรรดาผู้นำให้ใช้มาตรการคว่ำบาตรกับกลุ่มเศรษฐีรัสเซีย ขณะที่มีรายงานว่าอับบราโมวิชเริ่มทยอยขายทรัพย์สินในกรุงลอนดอนแล้วเพราะคาดว่าอาจจะหนีไม่พ้นการถูกคว่ำบาตร

มหาเศรษฐีรัสเซีย
FILE – โรมัน อับบราโมวิช / Chelsea soccer club owner Roman Abramovich  (AP Photo/Martin Meissner, File)

ด้านคริส ไบรอันท์ ส.ส. อังกฤษให้สัมภาษณ์นิตยสารบลูมเบิร์กว่าอับบราโมวิชกลัวว่าจะถูกคว่ำบาตร จึงขายบ้านพรุ่งนี้จะแฟลตด้วย

มหาเศรษฐีรัสเซียขยับตัวกันใหญ่ ส่วนหนึ่งเกิดจากวัยรุ่น อายุ 19 ปี จากฟลอริดาที่สร้างบอททวิตเตอร์ติดตามการเคลื่อนไหวของเครื่องบินและเฮลิคอปเตอร์ประมาณ 40 ลำของกลุ่มเศรษฐีรัสเซีย

วัยรุ่นคนนี้เป็นคนเดียวกันกับที่เคยขึ้นข่าวพาดหัวเมื่อต้นปี เนื่องจากปฏิเสธคำขอของอีลอน มัสก์ ที่ให้ลบบัญชีทวิตเตอร์สำหรับใช้ติดตามเครื่องบินเจ็ทของซีอีโอเทสลา

The 115 metre superyacht Luna lies in the Blohm & Voss dock in the harbour in Hamburg, Germany, March 3, 2022. REUTERS/Fabian Bimmer

ส่วนสำนักข่าวซีเอ็นบีซีรายงานว่า เมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา มีคนเห็นเรือซูเปอร์ยอตช์อย่างน้อย 4 ลำของมหาเศรษฐีรัสเซียซึ่งมีสายสัมพันธ์กับปูตินมุ่งหน้าไปยังมอนเตเนโกรและมัลดีฟส์

มัลดีฟส์ เป็นประเทศหมู่เกาะในมหาสมุทรอินเดีย ไม่มีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนกับสหรัฐ ซึ่งอาจจะถูกฟ้องร้องในฐานะที่หลบภัยของคนวงในของปูติน

น่าเสียดายสำหรับชนชั้นนำของรัสเซีย เนื่องจากสถานที่ปลอดภัยกำลังปิดประตูไม่ต้อนรับ รวมทั้ง โมนาโก ประเทศเล็กๆ ชายฝั่งเฟรนช์ ริเวียราที่กลายเป็นสนามเด็กเล่นของเศรษฐีรัสเซีย แต่ร่วมคว่ำบาตรกับสหภาพยุโรปเมื่อวันอังคารที่ 1 มี.ค.

A house that was damaged by a Russian airstrike, according to locals, in Gorenka, outside the capital Kyiv, Ukraine, Wednesday, March 2, 2022. (AP Photo/Vadim Ghirda)

ส่วนสวิตเซอร์แลนด์ที่มีชื่อเสียงด้านการวางตัวเป็นกลางก็เข้าข้างอียูในสัปดาห์นี้ พร้อมกับประกาศว่าจะปิดน่านฟ้า ไม่ให้เที่ยวบินจากรัสเซียผ่านและสั่งห้ามไม่ให้คนใกล้ชิดของปูตินเข้ามา

ขณะที่เชี่ยวชาญกล่าวว่าการบังคับใช้มาตรการคว่ำบาตรกับเจ้าสัวรัสเซียทำได้ไม่รวดเร็วหรือง่ายนักเพราะมหาเศรษฐีหัวใสสร้างความมั่งคั่งภายใต้รัฐบาลเผด็จการย่อมมีความชำนาญในการปกปิดทรัพย์สินผ่านบริษัทเปล่าและพรรคพวก

ส่วน อลิสัน จิเมเนซ ประธานบริษัทที่ปรึกษาด้านกฎหมาย Dynamic Securities Analytics กล่าวว่าถ้าคุณเป็นเศรษฐีรัสเซียที่ล่องเรือยอตช์ในมหาสมุทรอินเดีย แสดงว่าเงินส่วนใหญ่ได้อยู่ในชื่อตัวเองแล้ว คุณกำลังหมกเม็ดชั้นต่างๆ ในบริษัทเปล่าโดยมีหุ่นเชิดแทนตัวเอง

Local militiamen help an old woman crossing a bridge destroyed by artillery, as she tries to flee, on the outskirts of Kyiv, Ukraine, Wednesday, March 2. 2022. (AP Photo/Emilio Morenatti)

การคว่ำบาตรของชาติตะวันตกอาจเป็นการลงโทษเล็กน้อย เช่น ยึดเรือยอตช์ได้ ยึดเครื่องบินได้ แต่เศรษฐีเหล่านี้ซ่อนเงินไว้ทั่วโลก แม้ยึดทรัพย์สินได้ร้อยละ 75 แต่เจ้าสัวก็ยังร่ำรวยกว่าใครๆ ในโลกอยู่ดี
แต่แรงกดดันดูเหมือนจะมีผลด้านจิตวิทยา มากกว่าผลกระทบด้านการเงินในทันที

มหาเศรษฐีรัสเซียวอนปูตินหยุดศึก

ด้าน 2 มหาเศรษฐีรัสเซีย มิคาอิล ฟริดแมนและโอเลก เดอริปาสกา ลดระดับความสัมพันธ์กับรัฐบาลรัสเซียและเรียกร้องให้ยุติสงครามกับยูเครน

มหาเศรษฐีรัสเซีย
Russian tycoon Oleg Deripaska attends a session of the St. Petersburg International Economic Forum (SPIEF) in Saint Petersburg, Russia, June 3, 2021. REUTERS

ฟริดแมนเขียนจดหมายถึงเจ้าหน้าที่ของปูตินว่าตนต้องการยุติการนองเลือด เขาเกิดทางตะวันตกของยูเครนและเป็นประธาน Alfa Group อาณาจักรธุรกิจเอกชนมากมาย ได้แก่ ธนาคาร ประกันภัย การค้าปลีกและผลิตน้ำแร่ รวมทั้ง มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับคนวงในของปูติน

เช่นเดียวกับเดอริปาสกา เจ้าของธุรกิจอะลูมิเนียมที่มีความเห็นสอดคล้องกับฟริดแมนโดยโพสต์ในเทเลแกรมเมื่อวันอาทิตย์ที่ 27 ก.พ. ว่า “สันติภาพสำคัญมาก! การเจรจาต้องเริ่มโดยเร็วที่สุด!”