เศรษฐกิจภูมิภาค

ปุ๋ยราคาร่วง 50% ร้านค้าหัวเมืองขาดทุนสต๊อกอ่วม

หมดยุคปุ๋ยเคมีราคาแพง แม้สงครามรัสเซีย-ยูเครนยืดเยื้อไม่จบการปิดเส้นทางส่งออกทะเลดำไม่กระทบส่งออกปุ๋ยจากรัสเซีย บริษัทผู้นำเข้าปุ๋ยเคมีสต๊อกล้น ต้องเร่งระบายครั้งใหญ่ หวั่นปุ๋ยรัสเซียถล่มราคา ร้านค้าวัสดุการเกษตรในต่างจังหวัดขาดทุนทั่วหน้า หลังราคาปุ๋ยปรับลดลงรายสัปดาห์เฉลี่ยราคาแทบทุกสูตรปรับลง 50% พ่อค้าไม่กล้าซื้อปุ๋ยเคมีเข้าสต๊อกเพิ่ม

ปุ๋ยเคมีในประเทศกำลังปรับลดราคาลงอย่างต่อเนื่อง หลังจากที่มีราคาสูงสุดในเดือนมิถุนายน 2565 โดยปุ๋ยยูเรีย (46-0-0) เคยปรับราคาขึ้นไปถึงตันละ 28,000 บาท ปุ๋ยโพแทสเซียม(0-0-60) ตันละ 30,000 บาท ซึ่งเป็นผลกระทบมาจากปุ๋ยเคมีในประเทศกำลังปรับลดราคาลงอย่างต่อเนื่อง หลังจากที่เคยมีราคาสูงสุดในเดือนมิถุนายน 2565

โดยปุ๋ยยูเรีย (46-0-0) เคยปรับราคาขึ้นไปถึงตันละ 28,000 บาท ปุ๋ยโพแทสเซียม (0-0-60) ตันละ 30,000 บาท ซึ่งเป็นผลกระทบมาจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน ทว่าในปีนี้แม้สงครามยังคงดำเนินต่อไป

ประกอบกับรัสเซียไม่ต่ออายุข้อตกลงส่งออกธัญพืชจากยูเครนผ่านเส้นทางทะเลดำในวันที่ 17 กรกฎาคมที่ผ่านมา ก็ยังไม่ส่งผลกระทบต่อปริมาณและราคาปุ๋ยเคมีในประเทศไทย เนื่องจากยังมีสต๊อกปุ๋ยเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก ประกอบกับเกษตรกรมีแนวโน้มใช้ปุ๋ยเคมีลดลง จากผลกระทบของภัยแล้งจนไม่สามารถเพาะปลูกพืชได้ตามปกติ

สมาคมยันปุ๋ยไม่ขาด

นายกองเอก เปล่งศักดิ์ ประกาศเภสัช นายกสมาคมการค้าปุ๋ยและธุรกิจการเกษตรไทย กล่าวว่า กรณีที่รัสเซียไม่ต่ออายุข้อตกลงเปิดทางทะเลดำ เพื่อให้ขนส่งธัญพืชออกจากยูเครนได้อย่างปลอดภัย (Black Sea Grain Initiatives) เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2566 ที่ผ่านมา ส่วนใหญ่จะกระทบต่อการส่งออก-นำเข้าธัญพืช

แต่สำหรับวัตถุดิบปุ๋ย แม่ปุ๋ย ไม่ได้มีผลกระทบจากปัญหาดังกล่าว เพราะการส่งออกปุ๋ยไปในตลาดโลก 40% มาจากรัสเซีย จึงไม่มีปัญหาในการใช้เส้นทางดังกล่าว แต่ปัจจุบันจะพบว่า การซื้อขายนำเข้าปุ๋ยจากรัสเซียก็ยังประสบปัญหาต่อเนื่อง หลังจากที่รัสเซียถูกแซงก์ชั่นจากสหรัฐและยุโรป

การนำเข้าปุ๋ยของประเทศไทยนั้น นำเข้าจากสหรัฐ-ยุโรป-แคนาดา-ซาอุดีอาระเบีย และจีน ซึ่งสามารถนำเข้าได้จากหลายประเทศ ส่งผลให้ “สต๊อกปุ๋ย” ภายในประเทศเพียงพอต่อความต้องการของเกษตรกรในการปลูกพืชและไม่ขาดแคลนอย่างแน่นอน โดยจะมีปุ๋ยใช้จนถึงสิ้นปี 2566 นี้

ขณะที่แนวโน้มราคาปุ๋ยตอนนี้ต้องยอมรับว่า กำลังซื้อปุ๋ยของเกษตรกรลดลงจากราคาสินค้าเกษตร แต่เชื่อว่า “จากนี้ราคาอาจจะดีขึ้น โดยปัญหาเอลนีโญ ภัยแล้ง ปัญหาแหล่งน้ำ จะส่งผลกระทบต่อเกษตรกรในการเพาะปลูก ซึ่งเกษตรกรจำเป็นต้องติดตามสถานการณ์

เพราะจะมีผลกระทบต่อราคาสินค้าเกษตร แต่ก็เชื่อว่าปัญหาเรื่องปุ๋ยขาดนั้นจะไม่มีแน่นอน การนำเข้าปุ๋ย วัตถุดิบจากต่างประเทศ ผู้ประกอบการ ผู้ค้าปุ๋ย ไม่มีปัญหา ยังสามารถนำเข้าได้ปกติ” นายกองเอก เปล่งศักดิ์กล่าว

รายงานข่าวจากกรมการค้าภายในระบุว่า ราคาปุ๋ยเคมีในเดือนกรกฎาคม 2566 มีการปรับตัวลดลงต่อเนื่อง โดยปุ๋ยยูเรีย 46-0-0 ลดลง 53% จากที่เคยขึ้นไปกระสอบละ 1,600 บาท ตอนนี้เหลือ 760 บาท บวกลบ ขึ้นอยู่กับพื้นที่และค่าขนส่ง ส่วนปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต 21-0-0 ลดลง 50% แม่ปุ๋ยฟอสเฟต 18-46-0 ลดลง 37% และแม่ปุ๋ยโพแทสเซียม 0-0-60 ลด 37% ส่วนยาป้องกันและกำจัดศัตรูพืชก็ลดลง โดยยาฆ่าหญ้าไกลโฟเซต ลด 24% กลูโฟซิเนต ลด 25% ยาฆ่าแมลง อะบาเม็กติน ลด 32%

ปุ๋ยราคาดิ่งทั่วประเทศ

นายวิสุทธิ์ นพพันธ์ ผจก.บริษัท จันทบุรีคังเกษตร จำกัด อ.มะขาม จ.จันทบุรี กล่าวว่า ปุ๋ยเคมีได้ปรับราคาลงมาตลอดตั้งแต่หลังฤดูเก็บเกี่ยวเดือนพฤษภาคม 2566 เป็นต้นมา มีการปรับราคาลงมาเรื่อย ๆ ล่าสุดปรับราคาลงทุกสัปดาห์ โดยราคาล่าสุดเมื่อปลายเดือนกรกฎาคมลดลงถึง 45-50%

แต่ยังคงเป็นราคาที่สูงกว่าปี 2565 ที่ปรับขึ้นไป 100% ตอนนี้ราคาเฉลี่ยปรับลง 50% ซึ่งการปรับราคาปุ๋ยลง บริษัทที่จัดจำหน่ายจะแจ้งล่วงหน้าเพียง 1 สัปดาห์ บริษัทจะรับผิดชอบสต๊อกสินค้าที่สั่งมาไม่เกิน 1 สัปดาห์ แต่ช่วยได้เพียงเล็กน้อย ส่วนใหญ่สินค้าจะสั่งล่วงหน้ามากกว่า 2 สัปดาห์

เมื่อระบายสต๊อกไม่ทัน “เราต้องยอมขาดทุน” ปรับราคาลงตามราคาตลาด เพื่อระบายปุ๋ยออกมาให้เร็วที่สุด เพราะนานไปราคาปุ๋ยอาจจะปรับลงอีก ตอนนี้ได้ลดปริมาณการสั่งซื้อสินค้ามาสต๊อกไม่เกิน 1 เดือน

“ช่วงปุ๋ยราคาขึ้น บริษัทผู้จัดจำหน่ายจะแจ้งล่วงหน้าเป็นเดือน เพื่อให้ร้านค้าสั่งซื้อ เพราะระยะเวลาจัดซื้อ ขนส่งนำเข้ามาประมาณ 3 เดือน แต่ปุ๋ยลงราคาแจ้งล่วงหน้าเพียง 1 สัปดาห์ ปรากฏการณ์นี้เราคาดว่า บริษัทนำเข้าปุ๋ยเคมีที่มีกว่า 10 บริษัทต้องแข่งขันกันระบายสต๊อกให้มากที่สุด

เพราะรัสเซียได้เริ่มส่งออกปุ๋ยแล้ว ทำให้ปริมาณปุ๋ยในตลาดมาก เกษตรกรเองใช้โซเชียลกันทั่วไป จะไม่ซื้อของไปกักตุน แต่จะรอราคาลง ตอนนี้ทางร้านจะไม่สต๊อกของมาก เพราะไม่ทราบอนาคตจะมีการปรับราคาลดลงอีกหรือไม่ อย่างไรก็ตาม ภาคตะวันออกส่วนใหญ่เป็นไม้ผลใช้ปุ๋ยน้อยกว่าพืชไร่ ทั่วประเทศเป็นไม้ผลประมาณ 1 ล้านไร่ พืชไร่ 20 ล้านไร่ “ นายวิสุทธิ์กล่าว

ทางด้านนายวานิช มุกดาเพชรรัตน์ เจ้าของร้านวานิชการเกษตร ร้านค้าปุ๋ยรายย่อย อ.เมืองตราด จ.ตราด กล่าวเพิ่มเติมว่า ร้านรับปุ๋ยมาจำหน่ายจากบริษัท ทั้งแม่ปุ๋ย ปุ๋ยยูเรีย ปุ๋ยผสม หรือปุ๋ยบัลก์เบลนด์ (bulk blend) และปุ๋ยปั้นเม็ด หรือปุ๋ยคอมพาวนด์ (compound) และยากำจัดวัชพืช เนื่องจากเป็นร้านค้าเล็ก ๆ ต้องซื้อขาดเป็นเงินสดทั้งหมด เมื่อราคาปุ๋ยปรับลง ต้องขายตามราคาที่ปรับลงมาทุกเดือน

ตอนนี้ยอมขาดทุนไป 30,000-40,000 บาทเพื่อระบายสต๊อกให้เร็วที่สุด และไม่สั่งสต๊อก เพราะไม่แน่ใจว่าราคาจะปรับลงไปอีกหรือไม่ “ราคาที่ปรับล่าสุด 20 กรกฎาคม ปุ๋ยสูตรที่นิยมใช้กันในสวนทุเรียนมาก 0-0-50 จากกระสอบละ 2,000 บาท ปรับลงมาเรื่อย ๆ เหลือ 1,100-1,200 บาท ปุ๋ยยาราสูตร 16 จากกระสอบละ 1,900 บาทเหลือ 1,400 บาท แม่ปุ๋ยยูเรียสูตร 46-0-0 จาก 1,200 บาทเหลือ 800 บาท สารไกลโฟเซต กำจัดวัชพืช แกลลอนละ 1,200 บาทเหลือ 600 บาท” นายวานิชกล่าว

ผู้ค้าปุ๋ยขาดทุนอ่วม

นายอดิศักดิ์ แจ่มโภคา ประธานกลุ่มทำสวนทุ่งเบญจา อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี กล่าวว่า ราคาปุ๋ยยาฆ่าวัชพืช อาหารเสริม ได้ทยอยปรับราคาลดลงมาตั้งแต่พฤษภาคม-กรกฎาคม 2566 ทางร้านจะรับจากร้านตัวแทนจำหน่ายมาขาย ส่วนใหญ่ปุ๋ยที่ขาย เป็นปุ๋ยไทเก๊ก ราคาปรับลงมาจาก 2,400 บาทเหลือ 2,100 บาท ยากำจัดวัชพืชกลูโฟซิเนต จากแกลลอนละ 1,100 บาทเหลือ 650 บาท อาหารเสริมสาหร่าย ถังละ 3,500 บาท ซื้อ 2 ถังแถม 1 ถัง

ส่วนนายนิมิต สุวัฒน์ศรีสกุล เจ้าของ บริษัท เทพนิมิตการเกษตร จำกัด อ.เขาสมิง จ.ตราด กล่าวในตอนท้ายว่า การทยอยปรับราคาปุ๋ยลงทุกสัปดาห์ ครั้งละ 20-50 บาท ตันละ 400-1,000 บาท ทำให้บริษัทขาดทุนประมาณ 50% เพราะบริษัทผู้จัดจำหน่ายไม่ได้ชดเชยราคาให้ ซึ่งเป็นการถัวกับช่วงก่อนที่ราคาขึ้น ไม่เช่นนั้นจะขาดทุนมาก

ตอนนี้ร้านค้าต้องพยายามช่วยตัวเองเพื่อให้อยู่รอด ไม่ซื้อปุ๋ยสต๊อกไว้มาก เพราะชาวสวนเองรอราคาที่ปรับลง นอกจากนี้ ยากำจัดวัชพืชลดลงมามากเช่นกัน เช่น ไกลโฟเซต แกลลอนละ 800 บาทเหลือ 450 บาท กลูโฟซิเนต 1,050 บาทเหลือ 600 บาท ที่น่าจับตาคือ แม่ปุ๋ยยูเรีย 46-0-0 ที่ปรับราคาลงมา จาก 1,300 บาทเหลือ 800 บาท อาจจะมีการปรับขึ้นถ้าตลาดใหญ่ในอินเดีย บราซิล จีน มีความต้องการสูงเปรียบเทียบกับตลาดไทยน้อยมาก นำเข้าประมาณปีละ 5 ล้านตัน

แหล่งข่าวร้านจำหน่ายปุ๋ยการเกษตร จ.ชัยภูมิ เปิดเผยว่า ตอนนี้ราคาปุ๋ยการเกษตรมีราคาลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ช่วงต้นเดือนมิถุนายน 2566 ซึ่งปัจจุบันลดลงกว่า 50% ก่อนหน้านี้ราคาปุ๋ยส่วนใหญ่จะกระสอบละ 1,200-2,500 บาท ปัจจุบันลดลงมาเหลือกระสอบละ 600-800 บาท

“เราไม่แน่ใจว่า อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้ราคาปุ๋ยลดลงเกือบทุกสูตร มีเพียงแค่ปุ๋ยสูตรยูเรียที่มีการขยับขึ้นเล็กน้อย จากช่วงต้นเดือนราคาจากเดิม 1,300 บาทต่อกระสอบ ลดลงมาเหลือ 790 บาทต่อกระสอบ และมีการขยับขึ้นช่วงปลาย ราคา 810 บาทต่อกระสอบ”

สำหรับราคาปุ๋ยแต่ละสูตรตอนนี้คือ ปุ๋ยยา สูตร 16-16 จากกระสอบละ 1,200 บาทเหลือ 790 บาท สารไกลโฟเซต กำจัดวัชพืช แกลลอนละ 1,200 บาทเหลือ 600 บาท ปุ๋ยไทเก๊ก ราคาปรับลงมาจาก 2,400 บาทเหลือ 2,150 บาท ยากำจัดวัชพืชกลูโฟซิเนต จากแกลลอนละ 1,100 บาทเหลือ 650 บาท