คอลัมน์

สร้างวาระการออมหลุดพ้นวังวนหนี้

แฟ้มภาพ

บทบรรณาธิการ

หนี้ภาคครัวเรือนที่มีแนวโน้มสูงขึ้น เป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงทำให้เศรษฐกิจปีนี้ถึงปีหน้าอ่อนแอ เปราะบางเพราะแม้สัดส่วนยอดหนี้ครัวเรือนไทยยังไม่ถึง 80% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (จีดีพี) แต่พฤติกรรมการก่อหนี้ที่ผลวิจัยของสถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ ชี้ว่า เริ่มก่อหนี้ตั้งแต่อายุยังน้อย เป็นหนี้เพิ่มขึ้นและนานขึ้น ส่งผลเสียต่อเศรษฐกิจประเทศในระยะยาว

ปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา สถาบันป๋วยฯ เผยผลการศึกษาพฤติกรรมการออมของไทย พบข้อมูลน่าตกใจไม่แพ้กัน ว่าคนไทยกว่าครึ่งหนึ่งของทั้งหมดที่มีบัญชีเงินฝากกับธนาคารพาณิชย์มีเงินในบัญชีไม่ถึง 3,142 บาท และ 32.8% ของผู้ฝากเงิน หรือ 12.2 ล้านคน มีเงินในบัญชีไม่ถึง 500 บาท และในจำนวนนี้มี 4.7 ล้านคนเงินฝากในบัญชีไม่ถึง 50 บาท หรือเฉลี่ย 34 บาท มี 0.2% เท่านั้นที่มีเงินในบัญชีมากกว่า 10 ล้านบาท

เท่ากับครัวเรือนไทย คนไทยมีภาระหนี้จำนวนมาก การออมมีน้อย ยกเว้นผู้ฝากเงินรายใหญ่ หรืออีกนัยหนึ่งคือกลุ่มเศรษฐี ผู้มีรายได้สูง ซึ่งสถาบันป๋วยฯ ระบุว่าคนกลุ่มนี้เป็นเจ้าของเงินฝากรายใหญ่ 93% ของเงินฝากทั้งหมด หรือคิดเป็น 11.16 ล้านล้านบาท จากเงินฝากของผู้ฝากเงินซึ่งเป็นบุคคลธรรมดา 37.9 ล้านคน ปริมาณเงินฝากรวม 12 ล้านล้านบาท หรือคิดเป็น 72% ของเงินฝากในระบบทั้งหมดของสถาบันการเงิน 34 แห่ง

สะท้อนภาพความเป็นจริงของปัญหา ที่คนระดับกลางถึงระดับล่าง เกษตรกร ผู้มีรายได้น้อยกำลังเผชิญ รวมทั้งภาระที่ต้องแบกรับ ผลพวงจากรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย โดยเฉพาะค่าครองชีพที่พุ่งขึ้นไม่หยุด ทำให้หนี้ในระบบ นอกระบบพอกพูนกลายเป็นกับดัก

ที่ผ่านมาภาครัฐหลายหน่วยงานพยายามแก้ไขปัญหา โดยใช้ทั้งมาตรการทางกฎหมายอย่าง พ.ร.บ.ทวงถามหนี้ พ.ศ. 2558 แนวทางการเจรจาประนอมหนี้ สร้างความรู้ ความเข้าใจให้ครัวเรือนไทยตระหนักในวิกฤตหนี้แต่ครัวเรือนส่วนใหญ่ยังไม่ให้ความสำคัญกับการสร้างวินัยทางการเงิน และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้จ่าย การกู้หนี้ยืมสิน

จำเป็นต้องเร่งส่งเสริมการวางแผนทางด้านการเงิน และการใช้จ่ายอย่างจริงจัง พร้อมยกระดับความสำคัญเรื่องการออมให้เป็นวาระแห่งชาติ สร้างหลักประกันตั้งแต่ระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน จนถึงระดับประเทศ เพื่อสร้างความเข้มแข็งและภูมิคุ้มกันในระยะยาว ก่อนสังคไทยก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยสมบูรณ์ในปี 2564

ทางเลือกที่พอมีคือการวางแผนใช้เงินอย่างชาญฉลาดตระหนักรู้และเห็นความสำคัญในการออม ครัวเรือนไทยจะได้หลุดพ้นวังวนหนี้แบบถาวร ปัจจัยเสี่ยงฉุดรั้งเศรษฐกิจทั้งระบบให้จมดิ่ง