คอลัมน์ สามัญสำนึก ถวัลย์ศักดิ์ สมรรคะบุตร
กลายเป็นข่าวใหญ่ขึ้นมาหลังจากที่สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดจันทบุรี ติดประกาศของกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ เรื่องการขออาชญาบัตรพิเศษแร่ทองคำของบริษัท ริชภูมิ ไมนิ่ง (คำขอที่ 8/2549 กับ 9/2549) มีเนื้อที่ประมาณ 14,650-0-0 ไร่ ในตำบลพวา-สามพี่น้อง อำเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี เมื่อวันที่ 27 สิงหาคมที่ผ่านมา
ส่งผลให้เกิดการต่อต้านภายใต้สโลแกน “คนจันท์ไม่เอาเหมืองทอง” ผนึกกำลังกับเครือข่ายภาคประชาชนและ ส.ส.ในพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นเครือข่ายอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้านจันทบุรี, สภาองค์กรชุมชนตำบล, สมาคมชาวสวนลำไย, สมาคมผู้ส่งออกผลไม้, สมาคมพหุภาคีพัฒนาประชาสังคม, สหกรณ์โคนมสอยดาว, สมาคมการค้าและการท่องเที่ยวชายแดนไทย-กัมพูชาจันทบุรี, สภาอุตสาหกรรมจังหวัด-หอการค้าจังหวัดจันทบุรี, นายกองค์การบริหารส่วนตำบลพวา
- ประกาศแล้ว! พระราชกฤษฎีกาเงินช่วยค่าครองชีพผู้รับเบี้ยหวัดบำนาญ รับ 11,000 บาทต่อเดือน
- บังคับใช้แล้ว! หลักเกณฑ์การดำเนินงาน 30 บาทรักษาทุกที่ ด้วยบัตรประชาชนใบเดียว
- กีรติ รัชโน ปลัดกระทรวงพาณิชย์ เสียชีวิต อายุ 56 ปี
เหตุผลพอสรุปได้ว่า จังหวัดจันทบุรีเป็นแหล่งปลูกผลไม้และเป็นพื้นที่สีเขียวในการทำการเกษตร เป็นแหล่งน้ำสำคัญที่หล่อเลี้ยงภาคตะวันออก และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศทั้งป่าเขาอุดมสมบูรณ์ไปจนกระทั่งถึงชายหาดสวยงามริมทะเล การปรากฏขึ้นของเหมืองแร่ทองคำในพื้นที่ได้สร้างความวิตกกังวลไม่เฉพาะกับคนใน อ.แก่งหางแมว แต่รวมไปถึงคนภาคตะวันออกทั้งหมดด้วย
เนื่องจากกระบวนการทำเหมืองแร่ทองคำได้ก่อให้เกิด “มลพิษ” ตกค้างในสภาพแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นเหล็ก แมงกานีส และสารหนู ที่อาจจะ “รั่วไหล” ออกมาจากเหมือง ปนเปื้อนลงไปในแหล่งน้ำสำคัญที่ใช้อุปโภคบริโภค ส่งผลต่อสุขภาพของคนในพื้นที่
นอกจากนี้การทำเหมืองแร่ทองคำ การมีอุตสาหกรรมต่อเนื่องจากการทำเหมืองแร่ทองคำ ยังไปกันไม่ได้กับ “เมือง” ที่ถูกระบุให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของประเทศที่สามารถสร้างรายได้จากการท่องเที่ยว เมืองหลวงแห่งผลไม้ภาคตะวันออก และเมืองแห่งอัญมณี ที่จะใช้ดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามาเที่ยวในประเทศด้วย
แม้ว่าการออกอาชญาบัตรพิเศษแร่ทองคำ จะยังไม่มีข้อผูกพันถึง “สิทธิ” ในการได้รับประทานบัตรเพื่อทำเหมืองแร่ทองคำ แต่กระบวนการเจาะสำรวจ การสำรวจแร่โดยธรณีฟิสิกส์ ก็มีอายุอาชญาบัตรพิเศษได้ถึง 5 ปี (ไม่เกิน 5 ปี) ครอบคลุมพื้นที่ 10,000 ไร่หรือ 16 ตารางกิโลเมตรนั้น ถือเป็น “ต้นทาง” ของการขอประทานบัตรในกรณีที่พบปริมาณแร่ทองคำมากพอที่จะทำเหมือง
ยิ่งไปกว่านี้ยังพบข้อเท็จจริงที่ว่า แท้ที่จริงแล้ว บริษัท ริชภูมิ ไมนิ่ง ยังมีความเกี่ยวพันกับบริษัท อัครา รีซอร์สเซส ที่กำลังเกิดข้อพิพาทกับรัฐบาลไทยในกรณีถูกยุติการอนุญาตอาชญาบัตรพิเศษสำรวจแร่ทองคำ และประทานบัตรทำเหมืองแร่ทองคำ คำขอต่ออายุประทานบัตรเหมืองแร่ทองคำบริเวณพื้นที่รอยต่อของจังหวัดพิจิตร เพชรบูรณ์ พิษณุโลก จากข้อกล่าวหาที่ว่า การทำเหมืองแร่ทองคำส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพอนามัยของคนในพื้นที่ ประกอบกับคำสั่งของหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติเกี่ยวกับเหมืองแร่ทองคำ ทำให้บริษัท อัคราฯต้องยุติการทำเหมืองลงโดยสิ้นเชิง
โดยคดีนี้กำลังอยู่ในระหว่างการพิจารณาของคณะอนุญาโตตุลาการที่สิงคโปร์ ซึ่งบริษัท คิงส์เกต คอนโซลิเดเต็ด ลิมิเต็ด บริษัทแม่ของบริษัท อัคราฯ ฟ้องเรียกค่าเสียหายจากรัฐบาลไทยอยู่ จนกลายเป็นข้อวิพากษ์วิจารณ์ในหมู่เครือข่ายภาคประชาชน “คนจันท์ไม่เอาเหมืองทอง”
สำหรับการดำเนินการล่าสุดเมื่อวันที่ 9 กันยายนที่ศาลากลางจังหวัดจันทบุรี ได้มีการนำรายชื่อผู้คัดค้านจำนวน 157,777 รายชื่อยื่นต่อรองผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี เพื่อนำส่งสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดจันทบุรี เพื่อส่งต่อกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ และส่งปลัดกระทรวงอุตสาหกรรมและปลัดกระทรวงมหาดไทย คัดค้านการขออาชญาบัตรพิเศษแร่ทองคำของบริษัท ริชภูมิ ไมนิ่ง อันเป็นสิทธิที่ผู้คัดค้านสามารถกระทำได้ ก่อนที่ผู้รับอนุญาตจะเข้าไปดำเนินการสำรวจแร่ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของพื้นที่เสียก่อน