ตุรกีระงับการค้ากับอิสราเอล ฝ่ายไหนเสียหายเท่าไหร่ ?

ตุรกี การค้าอิสราเอล
ท่าเรือเฮย์ดาร์ปาซา (Haydarpasaa) ในอิสตันบูล ประเทศตุรกี (ภาพโดย Ozan KOSE / AFP)

เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2024 กระทรวงการค้าของประเทศตุรกีประกาศยุติการค้ากับประเทศอิสราเอล หลังจากที่ได้จำกัดการค้าไปแล้วในเดือนเมษายนที่ผ่านมา ตุรกีให้เหตุผลการดำเนินการครั้งนี้ว่า เป็นเพราะโศกนาฎกรรมด้านมนุษยธรรมในฉนวนกาซาที่เลวร้ายลงเรื่อย ๆ 

แถลงการณ์ของกระทรวงการค้าตุรกีระบุว่า ธุรกิจการส่งออกและนำเข้าที่เกี่ยวข้องกับอิสราเอลถูกระงับแล้ว ซึ่งครอบคลุมผลิตภัณฑ์ทั้งหมด โดยตุรกีจะใช้มาตรการใหม่เหล่านี้อย่างเคร่งครัดและเด็ดขาด จนกว่ารัฐบาลอิสราเอลจะอนุญาตให้มีการส่งมอบความช่วยเหลือทางมนุษยธรรมเข้าไปยังฉนวนกาซาได้อย่างต่อเนื่องและมากเพียงพอ

น่าสนใจว่าตุรกีกับอิสราเอลมีการค้าทวิภาคีระหว่างกันปีละเท่าไหร่ การคว่ำบาตรการค้าครั้งนี้จะส่งผลกระทบต่ออิสราเอลมากเพียงใด และฝั่งตุรกีเองจะได้รับผลกระทบหรือไม่ อย่างไร

“ประชาชาติธุรกิจ” สำรวจข้อมูลการค้าระหว่างตุรีกับอิสราเอลจากเว็บไซต์ฐานข้อมูลการค้า โออีซี (Observatory of Economic Complexity : OEC) พบข้อมูลการค้าอัพเดตถึงปี 2022 ระบุว่า ในปี 2022 อิสราเอลส่งออกไปยังตุรกี 2,330 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 85,730 ล้านบาท) ซึ่งตุรกีเป็นตลาดส่งออกอันดับ 7 ของอิสราเอล ส่วนตุรกีส่งออกไปยังอิสราเอล 7,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 257,558 ล้านบาท) ซึ่งอิสราเอลเป็นตลาดส่งออกอันดับที่ 11 ของตุรกี รวมมูลค่าการค้า 9,330 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 343,288 ล้านบาท 

สำหรับปีล่าสุด การค้าระหว่างกันของสองประเทศนี้ลดลงไปมากถึง 27.12% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า โดยข้อมูลจากหน่วยงานสถิติของตุรกีระบุว่า ในปี 2023 ตุรกีกับอิสราเอลมีการค้าระหว่างกันเป็นมูลค่า 6,800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 250,199 ล้านบาท โดย 76% ของมูลค่าการค้ารวม เป็นมูลค่าการส่งออกของตุรกีไปยังอิสราเอล  

ส่วนข้อมูลจากหน่วยงานสถิติของอิสราเอลระบุว่า ในปี 2023 อิสราเอลนำเข้าจากตุรกีเป็นมูลค่า 4,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 169,252 ล้านบาท ซึ่งตุรกีเป็นแหล่งนำเข้ารายใหญ่อันดับ 6 ของอิสราเอล โดยสินค้านำเข้าหลัก ได้แก่ เหล็ก เครื่องจักร แร่ธาตุ เชื้อเพลิง ผักผลไม้สด และผลิตภัณฑ์อาหาร 

ADVERTISMENT

ในช่วง 27 ปีที่ผ่านมา การส่งออกของอิสราเอลไปยังตุรกีเพิ่มขึ้นในอัตรา 9.35% ต่อปี จาก 209 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 1995 เป็น 2,330 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2022 ถือว่าอิสราเอลเป็นคู่ค้าสำคัญของตุรกีทั้งในฐานะตลาดส่งออกและแหล่งนำเข้า 

อิสราเอล แคตซ์ ​(Israel Katz) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของอิสราเอลกล่าวว่า การกระทำของอิสราเอลเป็นการเหยียบย่ำผลประโยชน์ของชาวตุรกีเอง และเขาบอกว่ารัฐบาลอิสราเอลจะทำงานเพื่อสร้างทางเลือกทางการค้ากับตุรกี โดยเพิ่มการผลิต (ของซัพพลายเออร์ตุรกี) ในอิสราเอล และค้นหาซัพพลายเออร์รายอื่นแทนตุรกี 

ADVERTISMENT

“นี่คือพฤติกรรมของเผด็จการที่เหยียบย่ำผลประโยชน์ของชาวตุรกีและชุมชนธุรกิจ ขณะเดียวกันก็เพิกเฉยต่อข้อตกลงการค้าระหว่างประเทศ” เขาเขียนในโพสต์บนแพลตฟอร์ม X 

และตามการรายงานของบลูมเบิร์ก (Bloomberg) กลุ่มผู้ผลิตสินค้าในอิสราเอลได้เรียกร้องให้รัฐบาลออกแอ็กชั่นที่จะนำไปสู่การเลิกพึ่งพาตุรกี

รอน โทเมอร์ (Ron Tomer) ประธานสมาคมผู้ผลิตสินค้าแห่งอิสราเอลเรียกร้องให้รัฐบาลอิสราเอลตอบโต้โดยกำหนดอัตราภาษีนำเข้า 100% สำหรับการนำเข้าทั้งหมดจากตุรกีในเวลา 3 ปีข้างหน้า และพิจารณาสั่งห้ามการนำเข้าบางสินค้าโดยสิ้นเชิง อีกทั้งแนะว่า อิสราเอลควรทำทุกวิถีทางที่ทำได้ เพื่อสนับสนุนการจัดตั้งและขยายโรงงานผลิตอาหารและการก่อสร้างในท้องถิ่น แล้วเลิกพึ่งพาตุรกี