กัมพูชาเผยโฉมสมบัติกษัตริย์ขอมที่ถูกโจรกรรมไปนาน ก่อนถูกพบในอังกฤษ

มงกุฎทองคำล้ำค่าสมัยอังกอร์/ Getty Images

 

ชาวกัมพูชาเฉลิมฉลองการกลับคืนมาของสมบัติอาณาจักรขอม ที่ถูกพบว่าอยู่ในกรุงลอนดอน สหราชอาณาจักรมานานหลายสิบปี พร้อมเรียกร้องให้นานาชาติคืนสมบัติที่สูญหายไปนาน กลับคืนสู่ประเทศเจ้าของ

มงกุฎทองคำ สร้อยคอ และเครื่องรางต่าง ๆ เป็นส่วนหนึ่งของสมบัติอาณาจักรขอม สมัยเมืองพระนคร (Angkor) ที่เวลานี้ ได้กลับสู่กัมพูชาอีกครั้ง บางชิ้นมีอายุย้อนไปในศตวรรษที่ 7 ซึ่งเป็นยุครุ่งเรืองของอาณาจักรขอม ที่ครอบครองพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาลในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สมเด็จฮุน เซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชา เป็นประธานเปิดตัวเครื่องประดับอัญมณีของกษัตริย์เขมรเหล่านี้ หลังรัฐบาลสหราชอาณาจักรยอมส่งคืนให้กับรัฐบาลกัมพูชา

สมบัติโบราณที่ถูกขโมยไปเหล่านี้เป็นของนายดักลาส แลตช์ฟอร์ด นักค้าโบราณวัตถุชาวอังกฤษสัญชาติไทย ก่อนจะถูกพบอีกครั้งในกรุงลอนดอนช่วงกลางปี 2022

นายแลตช์ฟอร์ดเสียชีวิตในปี 2020 ขณะรอการพิจารณาคดีในสหรัฐฯ ครอบครัวของเขาให้คำมั่นจะส่งคืนโบราณวัตถุที่เขาโจรกรรมไปให้แก่กัมพูชา แต่ทางการในขณะนั้นไม่ทราบแน่ชัดว่าของที่จะส่งคืนมีอะไรบ้าง และจะมีขึ้นเมื่อใด

กระทรวงวัฒนธรรมกัมพูชา กล่าวว่า สมบัติเหล่านี้ถือเป็น “มรดกทางวัฒนธรรมที่ล้ำค่า” และคาดว่า อีกไม่นานนี้ จะนำจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์แห่งชาติต่อไป

รูปปั้นที่สหรัฐฯ คืนมาเมื่อปีก่อน ประดับด้วยอัญมณีที่ได้คืนจากอังกฤษ
รูปปั้นที่สหรัฐฯ คืนมาเมื่อปีก่อน ประดับด้วยอัญมณีที่ได้คืนจากอังกฤษ/ Getty Images

“ผมร้องขอให้พิพิธภัณฑ์ สถาบันต่าง ๆ และนักสะสมสมบัติยุคของ คืนสมบัติแห่งชาติเหล่านี้กลับมาให้กัมพูชา” สมเด็จฮุน เซน กล่าว

“มรดกเหล่านี้ควรถูกส่งคืนให้กับประเทศต้นกำเนิด”

ย้อนภารกิจทวงสมบัติคืน

นายแบรด กอร์ดอน หัวหน้าชุดสืบสวนเรื่องนี้ของกัมพูชา เป็นบุคคลแรกที่ได้เห็นทรัพย์สมบัติโบราณเหล่านี้ตอนที่เขาเดินทางมายังกรุงลอนดอนช่วงฤดูร้อนปีก่อน

เขาให้สัมภาษณ์กับบีบีซีว่า ตัวแทนของครอบครัวแลตช์ฟอร์ดได้ขับรถพาเขาไปยังสถานที่ลับ “ที่ลานจอดรถมีรถคันหนึ่งที่มีกล่อง 4 กล่องอยู่ด้านใน”

“ผมแทบจะร้องไห้ ผมคิดว่า ว้าว อัญมณียอดมงกุฎของอารยธรรมกัมพูชาโบราณถูกเก็บอยู่ในกล่อง 4 กล่องที่ท้ายรถคันหนึ่ง”

เมื่อเปิดกล่องออกมาปรากฏว่ามีเครื่องประดับที่ทำจากทองคำและเพชรพลอย 77 ชิ้น เช่น มงกกุฎ เข็มขัด และต่างหู นอกจากนี้ยังมีโถขนาดใหญ่ที่เชื่อว่ามีอายุย้อนไปในศตวรรษที่ 11 และแม้จะยังไม่ได้รับการตรวจพิสูจน์แต่ดูเหมือนว่าเป็นถ้วยที่ทำจากทองคำแท้ บรรดาผู้เชี่ยวชาญสันนิษฐานว่าอาจเป็นโถข้าวของสมาชิกราชวงศ์เขมรในสมัยเมืองพระนคร

Getty Images
ดักลาส แลตช์ฟอร์ด นักค้าโบราณวัตถุเขมร เสียชีวิตในกรุงเทพฯ ขณะอายุ 88 ปี/ Getty Images

มงกุฎชิ้นหนึ่งดูเหมือนจะเป็นของในยุคก่อนสมัยเมืองพระนคร (pre-Angkorian period) ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่า น่าจะเป็นฝีมือของช่างศิลป์ในศตวรรษที่ 7

นอกจากนี้ยังมีรูปปั้นดอกไม้ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญยังไม่ทราบว่ามันใช้สำหรับทำอะไร

จนถึงบัดนี้ยังไม่ชัดเจนว่าทรัพย์สมบัติล้ำค่าเหล่านี้ถูกขโมยมาได้อย่างไรและเมื่อไร หรือถูกนำมายังกรุงลอนดอนได้อย่างไร

ของโบราณและสมบัติมากมายหลายพันชิ้น ถูกโจรกรรมจากกัมพูชา ในช่วงความขัดแย้งและการสังหารหมู่ของเขมรแดงในช่วงปี 1975-1979

เมื่อปีที่แล้ว สหรัฐฯ คืนวัตถุที่ถูกโจรกรรมกว่า 30 ชิ้น รวมถึงรูปปั้นสำริดและรูปปั้นหินที่แกะสลักมานานกว่า 1 พันปีให้กัมพูชา

ผู้เชี่ยวชาญพยายามค้นหาว่า สมบัติบางชิ้นมีไว้ใช้ทำอะไร
ผู้เชี่ยวชาญพยายามค้นหาว่า สมบัติบางชิ้นมีไว้ใช้ทำอะไร/ CAMBODIAN ROYAL TREASURE COLLECTION

สมบัติที่พบมี 77 ชิ้น บางชิ้นทำจากทองคำล้วน และบ่งชิ้นมีการประดับอัญมณี
สมบัติที่พบมี 77 ชิ้น บางชิ้นทำจากทองคำล้วน และบางชิ้นมีการประดับอัญมณี/ CAMBODIAN ROYAL TREASURE COLLECTION

ทางการกัมพูชาเชื่อว่า ยังมีเครื่องประดับและอัญมณีสมัยเมืองพระนครที่ถูกโจรกรรมไปอีกจำนวนมากที่ยังไม่ได้รับการค้นพบ ก่อนหน้านี้พบหลักฐานจากอีเมลของนายแลตช์ฟอร์ดที่บ่งชี้ว่า เขาพยายามขายเครื่องประดับที่ค้นพบชุดนี้จากคลังในย่านตอนเหนือของกรุงลอนดอนจนถึงปี 2019

หมายเหตุ : ข่าว บีบีซีไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว