2562…ปีแห่งความท้าทาย ของสหภาพยุโรป

คอลัมน์ เลียบรั้วเลาะโลก

โดย ขวัญใจ เตชเสนสกุล EXIM BANK

นับตั้งแต่ปลายปี 2561 เป็นต้นมา มุมมองของนักเศรษฐศาสตร์ส่วนใหญ่ รวมถึงความรู้สึกของผู้อ่านที่มีต่อทิศทางเศรษฐกิจและการค้าโลกปี 2562 คงดูไม่ค่อยสดใสนัก โดยส่วนใหญ่จะพุ่งเป้าไปที่สงครามการค้าว่าเป็นตัวการสำคัญที่บั่นทอนบรรยากาศการค้า การลงทุน และการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกในภาพรวม

อย่างไรก็ตาม ยังมีปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่จะกระทบต่อทิศทางเศรษฐกิจโลกในปีนี้อย่างน่าจับตาไม่แพ้กัน คือ ทิศทางของเศรษฐกิจสหภาพยุโรป หรือ EU โดยเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา กองทุนการเงินระหว่างประเทศ หรือ IMF ได้ออกมาปรับลดคาดการณ์เศรษฐกิจ EU ในปีนี้เหลือขยายตัว 1.6% ต่ำสุดในรอบ 5 ปี จากเดิมที่เคยคาดไว้เมื่อเดือนตุลาคม 2561 ว่า จะขยายตัว 1.9% นับเป็นประเทศตลาดหลักที่ถูกปรับลดคาดการณ์เศรษฐกิจลงมากที่สุดในรอบนี้ ซึ่งหากมองปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ในปี 2562 พบว่า EU กำลังเผชิญกับปัจจัยเสี่ยงรอบด้าน ได้แก่

1.เยอรมนีที่ถือเป็นเสาหลักทางเศรษฐกิจของ EU ด้วยสัดส่วนเศรษฐกิจคิดเป็นราว 30% ของเศรษฐกิจ EU และถือเป็นเครื่องยนต์สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ EU อย่างไรก็ตาม ในปี 2562 เศรษฐกิจเยอรมนีมีแนวโน้มชะลอลงมาก โดย IMF คาดว่าจะขยายตัว 1.3% ต่ำสุดในรอบ 6 ปี ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากความปั่นป่วนในอุตสาหกรรมยานยนต์ของเยอรมนี ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมหลักที่มีสัดส่วนราว 20% ของอุตสาหกรรมทั้งหมด หลังจากมีการตรวจสอบพบว่า บริษัทรถยนต์หลายค่ายบิดเบือนผลการทดสอบมาตรฐานการปล่อยไอเสีย (automobile emission standard) ทั้ง ๆ ที่ผลการทดสอบไม่ผ่านมาตรฐานในการใช้งานจริงในชีวิตประจำวัน ทำให้ในปี 2562 ค่ายรถยนต์ต่าง ๆ ต้องเร่งแก้ปัญหา ไม่ว่าจะเป็นการติดตั้งอุปกรณ์เพิ่มเติมเพื่อลดการปล่อยไอเสีย หรือการเรียกคืนรถยนต์บางส่วน ทำให้อุตสาหกรรมยานยนต์ในเยอรมนีมีแนวโน้มซบเซา และฉุดให้เศรษฐกิจเยอรมนีในปี 2562 ชะลอลงตาม

2.เสถียรภาพทางการเมืองของประเทศยักษ์ใหญ่เริ่มไม่แน่นอน ไม่ว่าจะเป็นเยอรมนี ซึ่งคะแนนความนิยมของรัฐบาลตกต่ำสุดในรอบหลายปี สะท้อนจากผลการเลือกตั้งท้องถิ่นในแคว้นบาวาเรีย ซึ่งเป็นแคว้นที่มีความสำคัญที่สุด โดยพรรคของนายกรัฐมนตรี อังเกลา แมร์เคิล ได้คะแนนเสียง 37% ต่ำสุดเป็นประวัติการณ์ จนนำไปสู่การตัดสินใจลาออกจากการเป็นหัวหน้าพรรคของนางแมร์เคิล หลังจากที่เอ็มมานูเอล มาครง นายกรัฐมนตรีของฝรั่งเศส ประกาศขึ้นภาษีน้ำมัน ทำให้เกิดการประท้วงในหลายเมือง โดยเฉพาะในปารีส จากกลุ่มเสื้อกั๊กเหลือง (yellowvest) ซึ่งการประท้วงยังคงยืดเยื้อถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ การประท้วงในฝรั่งเศสยังเหมือนไฟลามทุ่งที่ก่อให้เกิดกลุ่มเสื้อกั๊กเหลืองที่ไม่พอใจการบริหารงานของรัฐบาล และออกมาประท้วงในอีกหลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็นสเปน เบลเยียม และฮังการี

3.เศรษฐกิจของกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาในยุโรป (Emerging Europe) ยังเปราะบาง จากคาดการณ์เศรษฐกิจของ IMF ฉบับล่าสุด กลุ่ม Emerging Europe กลายเป็นกลุ่มประเทศที่ถูกปรับลดคาดการณ์เศรษฐกิจในปี 2562 ลงมากที่สุด จากที่เคยคาดว่าจะขยายตัว 2% เหลือ 0.7% และทำให้ Emerging Europe กลายเป็นกลุ่มประเทศที่เศรษฐกิจขยายตัวต่ำที่สุดในโลกในปี 2562 โดยมีสาเหตุสำคัญมาจากปัญหาเศรษฐกิจในหลายประเทศที่ยังยืดเยื้อ โดยเฉพาะตุรกีที่ล่าสุดเศรษฐกิจในไตรมาส 3 ปี 2561 หดตัว 1.1% เทียบกับไตรมาสก่อนหน้า ซึ่งหลายฝ่ายคาดว่ามีความเป็นไปได้สูงที่เศรษฐกิจตุรกีจะหดตัวต่อเนื่องในไตรมาส 4 ซึ่งหมายถึงการเข้าสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอยอย่างเป็นทางการ

4.การแยกตัวออกจาก EU ของสหราชอาณาจักร หรือ Brexit กำลังจะถึงเส้นตายในวันที่ 29 มี.ค. 2562 อย่างไรก็ตาม การเจรจาระหว่าง EU และสหราชอาณาจักร กลับยังไม่ได้ข้อสรุป ซึ่งในเวลาอีก 2 เดือนข้างหน้า หากทั้ง 2 ฝ่ายยังไม่สามารถหาข้อสรุปร่วมกันได้ อาจทำให้สหราชอาณาจักรต้องแยกตัวแบบ nodeal Brexit ซึ่งสหราชอาณาจักรจะถูกตัดสิทธิประโยชน์ด้านการค้า การลงทุน ที่เคยได้รับจาก EU ทั้งหมด และมีผลบังคับใช้ในทันที ซึ่งถือเป็นรูปแบบที่เลวร้ายที่สุด (worst case) และจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของทั้งสหราชอาณาจักรและ EU อย่างรุนแรง

จากทิศทางเศรษฐกิจ EU ที่มีแนวโน้มชะลอลง ท่ามกลางปัจจัยแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยนัก ย่อมส่งผลต่อการส่งออกของไทยไป EU อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ทั้งนี้ มูลค่าส่งออกของไทยไป EU ในปี 2561 ขยายตัว 5.2% ชะลอลงจากปี 2560 ที่ขยายตัว 7.9% ขณะที่หากพิจารณามูลค่าส่งออกรายเดือนของไทยไป EU พบว่า หดตัว 3 เดือนติดต่อกันตั้งแต่เดือนตุลาคม 2561 ดังนั้น ผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะผู้ส่งออกไปยังตลาด EU ควรติดตามสถานการณ์ทางเศรษฐกิจของ EU อย่างใกล้ชิด

ไม่พลาดข่าวสารเศรษฐกิจ เจาะลึกทุกประเด็นทั้งภาครัฐ-เอกชน เพิ่มเราเป็นเพื่อนที่ Line ได้เลยพิมพ์ @prachachat หรือ คลิกลิงก์ https://line.me/R/ti/p/@prachachat 

หรือจะสแกน QR Code ในรูป เราพร้อมเสิร์ฟข่าวเศรษฐกิจ-ธุรกิจถึงมือผู้อ่านทันที!