พระราชพิธีบรมราชาภิเษก

คำเกี่ยวกับพระราชพิธีบรมราชาภิเษก : อภิเษก

อภิเษก (อะ-พิ-เสก)

คำว่าอภิเษกมาจากคำภาษาสันสกฤต แปลว่า การรดอันยิ่ง ใช้หมายถึงแต่งตั้งโดยการทำพิธีรดน้ำ มีปรากฏในจารึกสมัยสุโขทัย ดังมีปรากฏในจารึกวัดศรีชุมมีข้อความว่า “…พ่อขุนผาเมืองจึงอภิเษกพ่อขุนบางกลางหาว ให้เมืองสุโขทัย ให้ทั้งชื่อตนแก่พระสหายเรียกชื่อศรีอินทรบดินทราทิตย์ (สี-อิน-ทระ-บอ-ดิน-ทรา-ทิด)”

การอภิเษกมีได้หลายกรณี นอกจากการอภิเษกให้ขึ้นครองเมืองแล้ว ยังมีกรณีอื่น ๆ อีก เช่น ในไตรภูมิพระร่วง มีเรื่องเล่าถึงเศรษฐีผู้หนึ่งชื่อโชติกเศรษฐี (โช-ติ-กะ-เสด-ถี) มีสมบัติมากมาย เป็นต้นว่า มีปราสาท 7 ชั้น ประดับด้วยแก้ว 7 ประการ มีกำแพงแก้วล้อมบ้าน 7 ชั้น มีต้นกัลปถฤกษ์เรียงกันเป็นแถวระหว่างกำแพงแก้วทุกชั้น และมีขุมทองที่มุมบ้านทั้ง 4 มุม พระเจ้าพิมพิสารผู้เสวยราชย์ในเมืองราชคฤห์ (ราด-ชะ-ครึ) จึงทรงอภิเษก คือทรงแต่งตั้งให้เป็นมหาเศรษฐี ดังมีข้อความว่า “พระญานั้น ธ จึงให้เอาเศวตฉัตรมาอภิเษกมหาเศรษฐี”

คำว่า อภิเษก ใช้ประกอบกับคำอื่นได้คำสมาสหลายคำ เช่น ราชาภิเษก มุรธาภิเษก ปราบดาภิเษก

 

ที่มาข้อมูล : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

Advertisment