คอลัมน์

ถึงเวลาปฏิวัติฐานข้อมูลภาคเกษตร

บทบรรณาธิการ

วิวัฒนาการของเทคโนโลยีสื่อสารที่ปัจจุบันก้าวไปไกล ทำให้ข้อมูลข่าวสารมีส่วนสำคัญยิ่งต่อความเป็นไปทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง กลายเป็นหนึ่งในปัจจัยชี้วัดความสำเร็จในการบริหารจัดการ ตั้งแต่ระดับบุคคล องค์กร จนถึงระดับชาติ เพราะใครมีข้อมูลในมือมากกว่า ถูกต้อง แม่นยำกว่า ย่อมได้เปรียบ

โดยเฉพาะสังคมเกษตรกรรมอย่างประเทศไทย ที่ประชากรส่วนใหญ่กว่า 20 ล้านครัวเรือน อยู่ในภาคการเกษตร ต้องพึ่งพารายได้หลักจากผลผลิตการเกษตร ซึ่งส่วนใหญ่ค่อนข้างอ่อนไหว การนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ในการแจ้งข้อมูลข่าวสาร ส่งสัญญาณ รวมทั้งกำหนดนโยบายในเชิงการพัฒนาและการป้องกันแก้ไขปัญหาจึงมีความสำคัญและจำเป็นยิ่ง

อย่างไรก็ตามหลายสิบปีที่ผ่านมา นอกจากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องทั้งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พาณิชย์ อุตสาหกรรม ฯลฯ ไม่สามารถนำความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีมาปรับใช้ให้เป็นประโยชน์ในการวางนโยบาย ส่งเสริมสนับสนุนภาคการเกษตรเท่าที่ควรจะเป็นแล้ว ฐานข้อมูลที่ไม่ครบถ้วนยังทำให้การบริหารจัดการนโยบายและการปฏิบัติไม่มีประสิทธิภาพ

สาเหตุมาจากหน่วยงานรัฐส่วนใหญ่มองข้ามความสำคัญและไม่เห็นประโยชน์ของข้อมูลข่าวสาร ขณะเดียวกันหลายหน่วยงานแม้จะมีภารกิจหน้าที่ในการสำรวจจัดเก็บสถิติข้อมูลด้านการผลิต การตลาดสินค้าการเกษตร แต่ด้วยข้อจำกัดเรื่องงบประมาณ กำลังคน อีกทั้งไม่ค่อยได้รับความร่วมมือจากงานที่เกี่ยวข้อง แม้กระทั่งตัวเกษตรกรเอง ส่งผลให้ข้อมูลที่ได้ขาดความสมบูรณ์ ไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้เต็มที่

บวกกับบางครั้งกระบวนการ ขั้นตอนในการจัดเก็บข้อมูล ไม่ว่าจะเป็นการลงสำรวจในพื้นที่ การสุ่มตัวอย่างเกษตรกร แปลงที่ดินทำการเกษตร การนับจำนวนเนื้อที่ การคำนวณผลผลิต ฯลฯ ดำเนินไปในลักษณะเร่งรีบ ทั้ง ๆ ที่ต้องใช้เวลาและความละเอียดรอบคอบ หรือข้อมูลที่ได้ถูกทำให้เบี่ยงเบนคลาดเคลื่อน จึงไม่สะท้อนความเป็นจริงและสภาพปัญหาที่เกิดขึ้น

ประกอบกับความไม่เป็นเอกภาพในการดำเนินนโยบายบริหารจัดการในภาพรวม จากที่พืชผลการเกษตรแต่ละชนิดมีหลายหน่วยงานรับผิดชอบดูแล ด้านการผลิต การแปรรูป การตลาด อาทิ กระทรวงเกษตรฯ พาณิชย์ อุตสาหกรรม ฯลฯ ซึ่งบางส่วนงานมีการแบ่งหน้าที่รับผิดชอบชัดเจน ขณะที่บางส่วนซ้ำซ้อน ส่งผลต่อเนื่องทำให้การบริหารจัดการทั้งในแง่การส่งเสริมพัฒนา และการแก้ไขปัญหา ขาดความเป็นเอกภาพ ไม่มีประสิทธิภาพ

ภาคการเกษตรจะก้าวไกล เกษตรกรไทยจะมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืนได้ การกำจัดจุดอ่อนด้วยการปฏิวัติฐานข้อมูล และการบริหารจัดการพืชผลเกษตรทั้งระบบ เป็นสิ่งที่ต้องเร่งดำเนินการโดยเร็ว