เปิดประวัติ “วังค้างคาว” ธนารักษ์เปิดประมูลให้เอกชนเช่า เม.ย.นี้

“วังค้างคาว” เป็นหนึ่งในอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่ยังทรงคุณค่าที่ควรแก่การอนุรักษ์ ตั้งอยู่บน แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร

วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2564 นายยุทธนา หยิมการุณ อธิบดีกรมธนารักษ์ เปิดเผยว่า เพื่อเป็นการอนุรักษ์อาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่ราชพัสดุที่มีลักษณะยังทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม หรือสถาปัตยกรรมที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ และเพื่อพัฒนาที่ราชพัสดุให้เกิดมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ กรมธนารักษ์จึงมีนโยบายที่จะเปิดประมูลสิทธิการเช่าอาคารราชพัสดุบ้านพระประเสริฐวาณิช (เขียว) หรือ วังค้างคาว ปลูกสร้างบนที่ดินราชพัสดุแปลงหมายเลขทะเบียนที่ กท.2723 (บางส่วน) โฉนดเลขที่ 3249 (เดิม 999) และประมูลพัฒนาที่ราชพัสดุเพื่อปลูกสร้างอาคารยกกรรมสิทธิ์ให้กระทรวงการคลัง บนที่ดินราชพัสดุแปลงหมายเลขทะเบียนที่ กท. 0580 โฉนดเลขที่ 1001 แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร

“ตอนนี้กรมอยู่ระหว่างการรังวัดตรวจสอบแนวเขตที่ราชพัสดุวังค้างคาว เพื่อจัดทำผังประมูล และอยู่ระหว่างการประสานกรมศิลปากรเพื่อกำหนดรูปแบบในการพัฒนา โดยคาดว่าจะสามารถเปิดประมูลได้ภายในเดือนเมษายน 2564 นอกจากนี้ กรมธนารักษ์มีนโยบายในการนำอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่ราชพัสดุที่มีลักษณะยังทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม หรือสถาปัตยกรรมที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ มาจัดทำฐานข้อมูลเพื่อเป็นการป้องกันความเสียหาย ตลอดจนเพื่อหาแนวทางในการอนุรักษ์และพัฒนาต่อไป”

สำหรับอาคารราชพัสดุบ้านพระประเสริฐวาณิช (เขียว) หรือ อาคารวังค้างคาว เป็นหนึ่งในอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่ราชพัสดุที่มีลักษณะยังทรงคุณค่าที่ควรแก่การอนุรักษ์ไว้ โดยอาคารดังกล่าวตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เดิมเป็นกรรมสิทธิ์ของพระประเสริฐวานิช (เจ้าสัวเขียว เหล่าประเสริฐ) จากหลักฐานตามโฉนดที่ดินเลขที่ 999 ออกเมื่อ 31 ธันวาคม ร.ศ.125 (พ.ศ.2495)

ต่อมาบ้านและที่ดินตกเป็นของนายเว้น ผู้เป็นบุตรชาย และนายเว้นได้บริจาคให้กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ เมื่อวันที่ 2 กันยายน 2464 โดยในช่วงระหว่างปี พ.ศ. 2450 – 2460 ได้มีการให้บริษัทหลักสุงเฮง ของนายเหียกวงเอี่ยม อดีตประธานหอการค้าไทย – จีน เช่าอาคารและพื้นที่เป็นสำนักงานและท่าเรือของบริษัทฯ ซึ่งดำเนินกิจการรับส่งสินค้าทางเรือ จากนั้น ห้างฮั่วจั่วจั่น ได้มาขอเช่าต่อ โดยใช้พื้นที่ใต้ตึกเป็นที่เก็บสินค้า เมื่อเลิกเช่าแล้วตัวอาคารจึงถูกปิดร้างไม่ได้ใช้ประโยชน์มาหลายสิบปี จึงทำให้มีค้างคาวเข้ามาทำรังและอาศัยอยู่บริเวณใต้ตึกเป็นจำนวนมาก จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้มีคนเรียกอาคารเก่าหลังนี้ว่า “วังค้างคาว”

สำหรับลักษณะและรูปแบบของอาคาร เป็นกลุ่มอาคารเก๋งจีน 2 ชั้น 2 หลัง ตั้งขนานกันหันหน้าออกแม่น้ำเจ้าพระยา มีระเบียงเชื่อมถึงกัน ล้อมลานโล่งตรงกลางไว้ พื้นที่ตรงกลางด้านล่างอาคารเป็นลานโล่งขนาดใหญ่และพื้นที่บริเวณใต้ถุนอาคารถูกแบ่งเป็นสัดส่วนทั้งสองฝั่ง เพื่อใช้ประโยชน์เป็นที่เก็บสินค้า อาคารก่ออิฐถือปูน หลังคามุงกระเบื้อง หน้าจั่วปูนปั้น สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ปัจจุบันกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นบัญชีให้อาคารราชพัสดุบ้านพระประเสริฐวาณิช (เขียว) หรือ วังค้างคาว เป็นโบราณสถาน ตามราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนพิเศษ 165 ง ลงวันที่ 12 กรกฎาคม 2561 แล้ว

ทั้งนี้ ได้ตั้งเป้าหมายที่จะเดินหน้าโครงการพัฒนาอาคารราชพัสดุทรงคุณค่าให้แล้วเสร็จภายในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ซึ่งแต่ละโครงการก็มีความคืบหน้าไปเป็นอย่างมาก เช่น อาคารราชพัสดุแปลงบ้านพระประเสริฐวาณิช (เขียว) หรือ วังค้างคาว เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร ที่อยู่ระหว่างการรังวัดตรวจสอบแนวเขตและหารือกับกรมศิลปากรเกี่ยวกับรูปแบบการพัฒนา อาคารบ้านพายัพ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ที่เปิดประมูลแล้วและอยู่ระหว่างการพิจารณาผลการคัดเลือกผู้ประมูล

โดยกรมธนารักษ์จะได้รับค่าธรรมเนียมการจัดให้เช่าขั้นต่ำ เป็นเงิน 1,745,460 บาท ค่าเช่าในอัตราเดือนละ 57,273 บาท หรือปีละ 687,276 บาท รวมระยะเวลา 5 ปี เป็นเงิน 3,436,380 บาท และอาคารบ้านขุนพิทักษ์บริหาร (บ้านเขียว) อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่อยู่ระหว่างกรมศิลปากรกำหนดรูปแบบในการประมูลพัฒนา เป็นต้น โดยโครงการดังกล่าวนอกจากจะก่อให้เกิดมูลค่าเพิ่มในเชิงเศรษฐกิจแล้ว ยังส่งเสริมการอนุรักษ์อาคารที่ยังทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม หรือสถาปัตยกรรมให้คงอยู่สืบไปด้วย