ชีพจรเศรษฐกิจโลก
นงนุช สิงหเดชะ
- “ทางรัฐ” ซูเปอร์แอปแห่งชาติ รองรับแจกเงินดิจิทัล 10,000 บาท
- ทำฟันประกันสังคม ไม่ต้องสำรองจ่าย เดือน มี.ค. 67 ยอด 169 ล้านบาท
- รู้ไหม ? 31 มณฑลจีน ชอบสินค้าอะไรของไทย
การดื่มกาแฟเป็นวัฒนธรรมและประเพณีเก่าแก่ของอิตาลีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 จนถึงปัจจุบัน ร้านกาแฟแห่งแรกของอิตาลีกำเนิดขึ้นในเมืองเวนิส และจนถึงบัดนี้ความชื่นชอบกาแฟของคนอิตาลียังไม่จางลง ว่ากันว่า เอสเปรสโซ่ ลาเต้ และคาปูชิโน่ เป็นคำที่คนอิตาลีหลงใหลมากที่สุดหากเป็นเรื่องเกี่ยวกับกาแฟ หากคนอิตาลีคนไหนไม่ดื่มกาแฟเป็นประจำ ก็ต้องอธิบายกับเพื่อนฝูงหรือคนรู้จักให้ได้ว่าทำไม
อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันมีปรากฏการณ์สำคัญอย่างหนึ่งเกิดขึ้นในอิตาลี นั่นก็คือ ร้านกาแฟถูกคนจีนเทกโอเวอร์มากขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะทางภาคเหนือและภาคกลาง ทั้งนี้ ตามรายงานของสื่ออิตาลีเมื่อเดือนที่แล้ว ระบุว่า ประมาณ 11.5% ของร้านกาแฟในเมืองมิลาน ดำเนินการโดยชาวจีนอพยพทั้งรุ่นแรกและรุ่นที่ 2
อิตาลีเป็นหนึ่งในประเทศยุโรปที่มีชาวจีนอาศัยอยู่มากที่สุด โดยตัวเลขที่เป็นทางการนับตามจำนวนผู้ลงทะเบียนอย่างถูกต้องอยู่ที่ 3 แสนคน ยังไม่รวมอีกจำนวนมากที่อาศัยอยู่อย่างผิดกฎหมาย ชาวจีนดังกล่าวประมาณ 90% มาจากมณฑลเจ้อเจียง โดยผู้อพยพรุ่นแรกมาถึงมิลานเมื่อประมาณ 80 ปีที่แล้ว ทำให้เกิดไชน่าทาวน์ที่ขายอาหารและสินค้าจีนทุกอย่าง
ในระยะไม่กี่ปีมานี้กระแสต่อต้านและหวาดกลัวผู้อพยพเกิดขึ้นมากในยุโรป หลังจากเกิดการหลั่งไหลเข้ามามาก โดยเฉพาะจากประเทศที่เกิดภัยสงครามและปัญหาความยากจน อิตาลีก็ไม่อยู่ในข้อยกเว้นดังปรากฏในเพลงพ็อปของศิลปินชาวอิตาลี ที่กล่าวถึงชาวจีนที่เข้ามาเทกโอเวอร์ร้านกาแฟในอิตาลี โดยตอนหนึ่งระบุว่า “มีร้านคนจีนอยู่ทุกหนแห่ง และคาปูชิโน่ก็อยู่ในภาวะช็อก”
กราเซีย เติ้ง นักวิจัยหลังปริญญาเอกมหาวิทยาลัยบราวน์ สหรัฐอเมริกา ซึ่งทำการวิจัยภาคสนามเรื่องวัฒนธรรมคาปูชิโน่โดยชาวจีนในเมืองโบโลญญา อิตาลี เป็นเวลา 14 เดือน บอกว่า ชาวจีนเริ่มเข้าซื้อกิจการร้านกาแฟเอสเปรสโซ่และคาปูชิโน่ในภาคเหนือของอิตาลีตั้งแต่ทศวรรษ 1960 มาเรื่อย ๆ อย่างกรณีเมืองโบโลญญาในปีนี้ จากร้านทั้งหมด 4,891 แห่งที่ลงทะเบียนไว้กับหอการค้าของเมือง พบว่า 562 รายมีเจ้าของเป็นชาวจีนเพิ่มขึ้น 27% นับจากปี 2011 แนวโน้มเช่นนี้เกิดขึ้นในเมืองอื่น ๆ ทั่วภาคเหนือและภาคกลางเช่นกัน โดยถึงกับมีเว็บไซต์ที่จัดทำขึ้นเพื่อเสนอขายร้านกาแฟให้กับชาวจีนโดยเฉพาะเลยทีเดียว
เติ้ง ชี้ว่า คนจีนที่ดำเนินกิจการร้านกาแฟดังกล่าวไม่ใช่ผู้เดินทางเข้ามาใหม่ แต่อาศัยอยู่ที่นี่ 10-20 ปีมาแล้วเพราะเป็นลูกหลานของจีนอพยพรุ่นแรกซึ่งตอนนี้โตพอจะช่วยพ่อแม่ทำงานได้แล้ว สาเหตุที่คนจีนเข้าเทกโอเวอร์ร้านกาแฟอิตาลีเป็นเพราะลูกหลานของเจ้าของร้านเดิมที่เป็นชาวอิตาลีไม่ต้องการสืบทอดกิจการร้านกาแฟอีกต่อไป เนื่องจากมีการศึกษาสูงขึ้นจึงเลือกทำงานของคนชั้นกลาง ไม่ต้องการจะเป็นบาริสต้าหรือนักชงกาแฟอีกต่อไป
“การที่คนจีนเต็มใจจะทำงานหนักยาวนานหลายชั่วโมงและมีข้อได้เปรียบตรงที่เป็นธุรกิจครอบครัว ไม่ต้องจ่ายค่าจ้างคนงาน จึงเท่ากับว่าผู้ประกอบการชาวจีนเหล่านี้ช่วยสานต่อธุรกิจของเพื่อนบ้านให้ดำรงอยู่ต่อไป ในขณะที่คนอิตาเลียนแท้ ๆ ไม่ต้องการทำร้านกาแฟอีกต่อไป ดังนั้น การเข้าเทกโอเวอร์จึงไม่ใช่การบุกรุกคุกคามวัฒนธรรมอิตาลี แต่กลับเป็นผู้ปกป้องรักษาวิถีชีวิตเดิมของคนอิตาลี” เติ้งระบุ
ร้านกาแฟอิตาลีที่ดำเนินการโดยชาวจีนมีราคาถูก โดยจำหน่ายกาแฟเพียงแก้วละ 1 ยูโร (33-34 บาท) เบียร์แก้วละ 2 ยูโร กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับวัฒนธรรมของชนชั้นทำงานในอิตาลี เพราะเป็นสถานที่ที่คนตกงานหรือคนแก่สามารถมานั่งทอดอารมณ์ได้หลาย ๆ ชั่วโมง ซึ่งนอกจากขายกาแฟ เบียร์แล้ว ยังขายขนม ลอตเตอรี่และเพิ่มชานมไข่มุกเข้าไปในเมนูด้วย
ถึงกระนั้นก็ตาม กระแสเหยียดเชื้อชาติและกลัวคนต่างชาติที่เพิ่มขึ้นทั่วอิตาลี ทำให้ชาวอิตาลีจำนวนมากไม่ไว้ใจคนจีน พวกเขายังคงคิดว่าการเทกโอเวอร์ร้านกาแฟคือการเทกโอเวอร์วัฒนธรรมอิตาลี
