ข่าวรอบวัน

ปลดแอกเกษตรพันธสัญญา

บทบรรณาธิการ

หลังประกาศในราชกิจจานุเบกษาตั้งแต่ 26 พ.ค. 2560 วันที่ 23 ก.ย.นี้ พ.ร.บ.ส่งเสริมและพัฒนาระบบเกษตรพันธสัญญาฯ จะบังคับใช้เป็นทางการ ปฏิวัติรูปแบบการทำการเกษตรพันธสัญญา (Contract Farming) ที่บริษัทเอกชนส่งเสริมเกษตรกรปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ โดยทำสัญญาซื้อขายผลผลิตล่วงหน้า ให้ต้องเข้ามาอยู่ภายใต้กฎหมาย

เป้าหมายเพื่อส่งเสริมและพัฒนาระบบเกษตรพันธสัญญาให้เป็นธรรม ช่วยป้องกันแก้ไขปัญหาข้อพิพาทระหว่างเกษตรกรกับผู้ประกอบธุรกิจซึ่งเกิดขึ้นบ่อยครั้ง และเกษตรกรมักเสียเปรียบหรือตกเป็นเบี้ยล่าง เพราะถูกผูกมัดด้วยสัญญาทาส

โดยกฎหมายใหม่กำหนดหลักเกณฑ์เงื่อนไขสัญญาให้เป็นธรรมมากขึ้น และคุ้มครองคู่สัญญาทั้งสองฝ่าย ช่วยให้เกษตรกรกับเอกชนได้ผลตอบแทนในระดับที่เหมาะสม การทำสัญญาเอารัดเอาเปรียบจะหมดไป ลดโอกาสเกิดข้อพิพาทขัดแย้งเป็นคดีในชั้นศาล

สาระสำคัญของ พ.ร.บ.เกษตรพันธสัญญาฯ กำหนดให้บริษัทเอกชนที่ประสงค์จะประกอบธุรกิจ Contract Farming หรือเลิกประกอบธุรกิจ ต้องจดแจ้งต่อสำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรฯ พร้อมจัดทำเอกสารการชี้ชวนและร่างสัญญาแจ้งให้เกษตรกรทราบล่วงหน้า โดยมีรายละเอียดข้อมูลทางพาณิชย์ แผนผลิต เงินลงทุน ฯลฯ

ขณะที่ตัวสัญญาต้องระบุสิทธิ หน้าที่ของคู่สัญญา ราคา วิธีคำนวณราคาวัตถุดิบและผลิตผล วันส่งมอบผลิตผล กำหนดวันชำระเงิน สิทธิบอกเลิกสัญญา การเยียวยาความเสียหาย และให้เงื่อนไขสัญญาที่ไม่เป็นธรรมไม่มีผลใช้บังคับ

นอกจากนี้ได้กำหนดบทเฉพาะกาล ให้ผู้ประกอบธุรกิจทางการเกษตรที่ประกอบธุรกิจนี้อยู่แล้ว และประสงค์จะประกอบธุรกิจในระบบพันธสัญญาต่อไป ต้องแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องภายในระยะเวลาที่กำหนด

ต้อนเครือข่ายเกษตรพันธสัญญาส่งเสริมปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ ให้เข้ามาอยู่ในระบบทั้งหมด และมีระเบียบกฎหมายควบคุมดูแลโดยเฉพาะ

ท่ามกลางสถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบันที่เกษตรกรจำต้องปรับเปลี่ยนการทำเกษตรแบบเดิม ๆ มาทำเกษตรสมัยใหม่ นำนวัตกรรม เทคโนโลยีมาใช้ลดต้นทุนเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต สร้างมูลค่าเพิ่มผลผลิต ขณะที่รัฐส่งเสริมการทำเกษตรแปลงใหญ่ เกษตรภายใต้แนวทางประชารัฐ โดยภาคเอกชนมีส่วนสำคัญในการสนับสนุนส่งเสริม กฎหมายฉบับนี้จึงถูกคาดหวังสูงว่าจะช่วยป้องกันแก้ไขปัญหาไม่ให้ซ้ำรอยอดีต

ที่สำคัญจะเป็นกฎกติกาส่งเสริมเกษตรพันธสัญญาให้เป็นธรรมและได้รับการยอมรับมากขึ้น ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิต รายได้ ทำให้เกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเอง และดำรงชีวิตได้อย่างมั่นคง ยั่งยืนในระยะยาว