นครหลวงใหม่สระบุรี: เมืองหลวงใหม่ จอมพล ป. ที่ถูกลืม (แผนผังนครหลวงใหม่สระบุรี พ.ศ. 2485)

วันที่ 9 มิถุนายน 2566 - 12:00 น.

เป็นที่ทราบกันดีว่าในช่วงปลายสงครามโลกครั้งที่ 2 (ราว พ.ศ. 2486) จอมพล ป. พิบูลสงคราม มีแนวคิดย้ายเมืองหลวงจากกรุงเทพฯ ไปที่เพชรบูรณ์ โดยมีการเวนคืนที่ดิน ตัดถนน และเตรียมการก่อสร้างสถานที่ราชการ โรงเรียน มหาวิทยาลัย โรงแรม โรงมหรสพ และตลาดสด เพื่อรองรับโครงการดังกล่าว ที่สำคัญคือ ได้มีการทำพิธีฝังหลักเมืองใหม่อย่างเป็นทางการที่ บุ้งน้ำเต้า อ.หล่มสัก เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2487

แต่โครงการดังกล่าวไม่สามารถดำเนินการต่อจนสำเร็จได้ เนื่องจากการประชุมสภาผู้แทนราษฎรใน 2 เดือนต่อมามีมติเสียงข้างมากไม่เห็นด้วยกับ “พระราชกำหนดจัดระเบียบราชการบริหารนครบาลเพชรบูรณ์ พ.ศ. 2487” และ “พระราชกำหนดจัดสร้างพุทธบุรีมณฑล พ.ศ. 2487” ทำให้โครงการย้ายเมืองหลวงต้องล้มเลิกไป จนนำไปสู่การลาออกของ จอมพล ป. เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2487

อย่างไรก็ตาม ในความเป็นจริง แนวคิดย้ายเมืองหลวงของ จอมพล ป. เกิดขึ้นนานแล้วตั้งแต่ พ.ศ. 2480 ตั้งแต่เมื่อครั้งยังดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม และเพชรบูรณ์ก็มิใช่เป้าหมายแรกแต่อย่างใด โดยจากหลักฐานที่เหลืออยู่ ผู้เขียนเห็นว่า มีอย่างน้อย 2 เมืองได้ถูกเลือกก่อนหน้าที่จะมีโครงการย้ายเมืองหลวงไปที่เพชรบูรณ์ ซึ่งประเด็นนี้ในวงวิชาการยังไม่ได้ถูกนำเสนออย่างจริงจังเท่าที่ควร

ที่สำคัญและน่าคิดต่อไปคือ เมื่อแนวคิดดังกล่าวมีมาก่อนที่สถานการณ์สงครามโลกจะลามเข้าสู่ประเทศไทยอย่างเต็มที่ในช่วง พ.ศ. 2484 (จากการที่ญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกที่ประเทศไทยจนทำให้ไทยต้องเข้าร่วมเป็นพันธมิตรฝ่ายอักษะและประกาศสงครามกับฝ่ายสัมพันธมิตรในเวลาต่อมา) ดังนั้น เหตุผลและแนวคิดในการย้ายเมืองหลวงที่มักได้รับการอธิบายทั่วไป ซึ่งปัจจุบันมีอยู่ 2 แนวคำอธิบายหลัก ๆ คือ หนึ่ง เป็นโครงการต่อต้านญี่ปุ่นในช่วงปลายสงครามโลก และสอง เป็นโครงการที่ย้ายเมืองหลวงหลบหนีการโจมตีทางอากาศจากฝ่ายสัมพันธมิตร อาจจะต้องทำการศึกษาและทบทวนกันอีกครั้ง

แน่นอน หากพิจารณาเฉพาะโครงการย้ายเมืองหลวงไปเพชรบูรณ์เพียงอย่างเดียว คำตอบอาจเป็นเช่นที่ยกมาข้างต้น แต่หากเราพิจารณาแนวคิดย้ายเมืองหลวงใหม่ของ จอมพล ป. ในฐานะที่เป็นโครงการทางความคิดที่มีมายาวนานแล้ว อาจทำให้เราต้องย้อนกลับมาศึกษาเหตุผลเบื้องหลังโครงการทั้งหมดอย่างละเอียดอีกครั้ง

จากข้อสังเกตข้างต้น เป็นที่มาของการจัดทริป MIC HOLIDAY TRIP สระบุรี เมืองหลวงใหม่ที่ถูกลืม และลพบุรี เมืองหลวงสำรอง เมื่อปี 2565 และจัดใหม่อีกรอบ ในวันเสาร์ที่ 1 กรกฎาคม 2566

เพื่อจะทบทวนหลักฐานที่มีอยู่เกี่ยวกับโครงการย้ายเมืองหลวงใหม่ ซึ่งถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งโครงการทางความคิดอันยิ่งใหญ่ของ จอมพล ป. อีกครั้ง พร้อมกับทดลองนำเสนอข้อสังเกตบางประการเกี่ยวกับเหตุผลที่อาจอยู่เบื้องหลังโครงการดังกล่าว

ชวนตามรอยประวัติศาสตร์ที่ถูกลืม กับทริป MIC HOLIDAY TRIP สระบุรี เมืองหลวงใหม่ที่ถูกลืม และลพบุรี เมืองหลวงสำรอง REBOOT

โดย อ.ชาตรี ประกิตนนทการ

ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม ในช่วง พ.ศ. 2475-2500

จะมาเป็นผู้พาเที่ยวในวันเสาร์ที่ 1 กรกฎาคม 2566 เวลา 07.00-19.00 น.

ราคา 2,400 บาท ต่อท่าน (ราคานี้รวมค่าเดินทาง, ค่าเข้าชม และอาหารกลางวันแล้ว)

เดินทางโดยรถบัส
อาหารกลางวันเลิศรส กับ ร้านมัดหมี่ อาหารไทยพวน

ใบอนุญาตประกอบธุรกิจนำเที่ยว เลขที่ 11/09115

สนใจสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คุณหญิง โทร. 09-2246-4140

สำรองที่นั่ง Add LINE คลิก หรือ LINE ID : MatichonMIC

หรือ Facebook MatichonMIC

ช่องทางการชำระเงิน

ธนาคารกสิกรไทย