อาสาคณะเศษสร้าง ขับเคลื่อนวิชารักษ์โลกอย่างยั่งยืน

อาสาคณะเศษสร้าง TCP

อาสาสมัครเป็นการรวมกลุ่มของคนที่มีความมุ่งมั่น ค่านิยม และเป้าหมายเดียวกันที่จะบรรลุผลลัพธ์ในการทำให้ชุมชนเป็นสถานที่ที่ดีขึ้น การมีส่วนร่วมของอาสาสมัครจึงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการสนับสนุนองค์กรต่าง ๆ สร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับกิจกรรมขององค์กร และสร้างชุมชนที่เชื่อมโยงถึงกันทั่วประเทศ

TCP Spirit เป็นกิจกรรมอาสาของกลุ่มธุรกิจ TCP ที่ไม่เพียงเป็นการรวมกลุ่มคนรุ่นใหม่เพื่อลงมือทำเพื่อสังคม แต่พวกเขายังเรียนรู้ และมีส่วนสำคัญในการส่งต่อแรงบันดาลใจไปสู่ผู้อื่น ล่าสุด TCP สานต่อการรวมพลังคนรุ่นใหม่ “ทีมคณะเศษสร้าง ปี 2” ขับเคลื่อนแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน พร้อมเรียนรู้ความเชื่อมโยงในระบบนิเวศ เพื่อเข้าใจต้นตอของปัญหาอย่างแท้จริง

อาจรีย์ สุวรรณกูล
อาจรีย์ สุวรรณกูล

กิจกรรมอาสา ภารกิจของ TCP

“อาจรีย์ สุวรรณกูล” ผู้อำนวยการฝ่ายองค์กรสัมพันธ์และการสื่อสาร กลุ่มธุรกิจ TCP กล่าวว่า กิจกรรมอาสาอยู่ในภารกิจของ TCP มาตั้งแต่เริ่มดำเนินธุรกิจ จากการส่งเสริมของ “คุณเฉลียว อยู่วิทยา” ผู้ก่อตั้ง และอดีตผู้บริหารระดับสูงของ TCP โดยผ่านแนวคิดการทำธุรกิจควบคู่ไปกับการตอบแทนสู่สังคม ซึ่งกิจกรรมอาสาของ TCP มีวิวัฒนาการตามช่วงเวลา และตามบริบทสังคมและสิ่งแวดล้อม ดังนี้

ปี 2551-2556 ทำโครงการ Red Bull Spirit เพื่อช่วยชุมชนในหลายรูปแบบ ตามที่แต่ละชุมชนต้องการหรือมีความขาดแคลน จากนั้น ปี 2557 พัฒนาสู่ “กระทิงแดงสปิริต” มีกรอบทำงานเพื่อความมั่นคงทางด้านอาหาร ทั้งเรื่องการดูแลแหล่งกำเนิดอาหาร และดูแลป่า ต่อมาปี 2561 TCP ออกเฟรมเวิร์กการพัฒนาที่ยั่งยืน ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อกิจกรรมอาสาเป็น TCP Spirit จากนั้นก็จัดกิจกรรมเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ยกเว้นปี 2564 เกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19

ปี 2561 TCP Spirit ทำภารกิจหมอต้นไม้ ผ่านพลังคนรุ่นใหม่หัวใจอาสา และภาคี สามารถช่วยกันทำให้ต้นไม้ใหญ่ในเมือง และต่างจังหวัดได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี ปี 2562 จัดกิจกรรมพยาบาลลุ่มน้ำ ให้อาสาสมัครทุกคนมาเรียนรู้การพยาบาลรักษาลุ่มน้ำอย่างถูกวิธีตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำที่จังหวัดน่าน ปี 2563 ทำกิจกรรมพยาบาลลุ่มน้ำปี 2 ที่ลุ่มน้ำลำตะคอง อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

Advertisment

พอมาปี 2565 ยกระดับโครงการด้วยการเปิดรับสมัครคนรุ่นใหม่จากทั่วประเทศเข้าร่วม “คณะเศษสร้าง” โดยคณะเศษสร้างที่ผ่านการคัดเลือกกว่า 50 คน มาร่วมเรียนรู้การจัดการขยะอย่างยั่งยืน ในกิจกรรม “แลเมืองแร่นอง ชวนมาลองจัดการขยะ” ตั้งแต่ต้นทางไปจนถึงปลายทาง ที่จังหวัดระนอง เพื่อผลักดันให้เกิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (circular economy)

ปี 2566 ธุรกิจ TCP เพิ่มดีกรีความเข้มข้น ขับเคลื่อนแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน สู่การลงมือปฏิบัติจริง นำทีมคณะเศษสร้าง ปี 2 “แอ่วเหนือขึ้นดอย ตามรอยวิถีไร้ขยะ” พาอาสาสมัคร 60 คน เรียนรู้ เจาะลึกแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน ผ่านประสบการณ์จริงในหลักสูตรพิเศษฉบับ “ดอยตุงโมเดล” ต้นแบบการพัฒนาครบวงจรเพื่อความยั่งยืน จากโครงการพัฒนาดอยตุง จังหวัดเชียงราย

จนครบลูปตั้งแต่กิจกรรมคัดแยกขยะ ซึ่งศูนย์จัดการขยะที่ดอยตุงสามารถแยกถึง 44 ประเภท ทั้งยังนำวัสดุกลับมาใช้ใหม่ เพื่อสร้างมูลค่าให้กับวัสดุ และสร้างรายได้ให้กับชุมชน

Advertisment

“อาจรีย์” อธิบายว่า คณะเศษสร้างในอนาคตมีเป้าหมายเชื่อมโยงความยั่งยืน และคงแคแร็กเตอร์ที่ตอบโจทย์ปัญหาเร่งด่วนของสังคม เน้นการลงมือทำจริง และการสร้างเครือข่าย ซึ่งคณะเศษสร้างเป็นเสมือนการเรียนรู้ในมหาวิทยาลัยในชีวิตจริง โดยมีรายวิชารักษ์โลก ดังนี้

หนึ่ง วิชากายวิภาคของ “เศษ” : เข้าใจบริบทของสำนักงานและโรงงานผลิตผ่านของเหลือหรือขยะ และจะลงมือจริง ไม่ใช่แค่แยกขยะที่เราบริโภค แต่ลงลึกถึงขยะปลายทางที่สามารถแยกได้ถึง 44 ประเภท และทุกประเภทสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

สอง วิชาสร้างโอกาสปลุกปัญญา : ลงมือเปลี่ยนขยะให้กลายเป็นวัสดุ เช่น เปลี่ยนขยะพลาสติกให้กลายเป็นกระถางใส่ต้นไม้ จากเปลือกหัวหอมให้กลายเป็นสีย้อมผ้า หรือจากห่อขนมกลายเป็นเฟอร์นิเจอร์ และปุ๋ยไส้เดือนที่มีกระบวนการ circular อย่างน่าอัศจรรย์ ซึ่งอาสาจะใช้ความคิดสร้างสรรค์สร้างเศษให้กลายเป็นของใช้หลากหลาย

สาม วิชาการเดินทางของขยะ : ร่วมแบ่งปันเรื่องราวของขยะผ่านผลงานชิ้นเอกที่เหล่าอาสาสร้างขึ้นว่าเส้นทางของขยะ และกระบวนการชุบชีวิตขยะต้องทำอย่างไร สามารถนำกลับไปทำเองที่บ้านหรือต่อยอดไอเดียเพิ่มมูลค่า สร้างวิถีไร้ขยะได้อีกหลากหลาย

สี่ วิชาสร้างคุณค่าให้กับขยะ กลายเป็นเศษวัสดุ : อาสาจะได้ร่วมกันออกแรงซ่อมแซมถนนที่ชำรุด โดยใช้เศษโมลด์ที่เหลือจากกระบวนการผลิตเซรามิกร่วมกับปูน และเปลือกแมคาเดเมีย ถมถนนที่เป็นหลุมเป็นร่องให้เรียบ เพื่อส่งเสริมความปลอดภัยในการสัญจรของผู้คนในชุมชน

ห้า วิชาปลูกคนปลูกป่า วิถีวงกลม : พาอาสาทุกคนไปเดินป่า ฟังเสียงนก ใช้เวลาสัมผัสกับธรรมชาติ บนเส้นทางที่ตัดผ่านพื้นที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นป่าใช้สอย ป่าเศรษฐกิจ และป่าอนุรักษ์ สะท้อนให้เห็นถึงการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน

หก วิชาดวงดาวในจักรวาล : ชวนกันมาถอดบทเรียนเศรษฐกิจหมุนเวียนผ่าน Butterfly Diagram เรียนรู้ความเชื่อมโยงระหว่างตัวเรากับธรรมชาติว่าทุกอย่างล้วนส่งผลกระทบต่อเนื่องกัน แล้วจะเข้าใจว่า “เด็ดดอกไม้สะเทือนถึงดวงดาว” เป็นคำกล่าวที่ไม่ไกลเกินจริง

เจ็ด วิทยานิพนธ์ : ตกตะกอนความคิด และต่อยอดความสร้างสรรค์จากกิจกรรมที่เรียนรู้ทั้งหมด กลั่นออกมาเป็น THESIS การจัดการ “เศษ” เพื่อ “สร้าง” ประโยชน์ ส่งต่อไอเดียดี ๆ และพลังสร้างการเปลี่ยนแปลง

อาชา เชอมื่อ
อาชา เชอมื่อ

“อาชา เชอมื่อ” เจ้าหน้าที่ฝ่ายสิทธิมนุษยชน และเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ มูลนิธิดูแลเด็กด้อยโอกาสและเปราะบางในพื้นที่ดอย และกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเชียงราย หนึ่งในทีมคณะเศษสร้างของ TCP Spirit ที่รับหน้าที่พี่เลี้ยงส่งต่อพลังสู่ปี 2 กล่าวว่า

กิจกรรมคณะเศษสร้างตรงกับความสนใจของตนเอง และทำงานเพื่อสังคมอยู่แล้ว จึงสมัครเข้าร่วมทีมปี 1 เพราะต้องการเรียนรู้เรื่องการจัดการขยะมากขึ้น เนื่องจากปัญหาขยะเป็นหนึ่งในปัญหาที่จำเป็น ต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วนในประเทศไทย

“การจัดการขยะเริ่มจากไมนด์เซตที่ต้องการลดใช้ทรัพยากรของโลกใบนี้ และใช้อย่างคุ้มค่า จากนั้นต้องสร้างนิสัยคัดแยกขยะ และต่อยอดไปสู่จุดเริ่มต้นของเศรษฐกิจหมุนเวียน ผมนำองค์ความรู้ที่ได้เรียนรู้จาก TCP Spirit ไปต่อยอดการทำงานในมูลนิธิดูแลเด็กด้อยโอกาส และเปราะบางในพื้นที่ดอย และกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเชียงราย สอนให้เด็ก ๆ รู้เท่าทันโลก และสามารถเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม และจัดการขยะในพื้นที่ของตนเองได้อย่างยั่งยืน”

“ฐิติวรลดา เตียวตระกูล” Content Creator ที่ผันตัวมาเป็นนักวิชาการสิ่งแวดล้อมอิสระ และหนึ่งในทีมคณะเศษสร้าง TCP Spirit รุ่นพี่ ปีที่ 1 กล่าวว่า การเข้าร่วมโครงการช่วยให้ตนเองต่อยอดทำงานเพื่อสังคมได้ ทำให้เจอคนจากหลากหลายที่มา เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ร่วมกัน

“ดิฉันสนใจนำองค์ความรู้ที่ได้จาก TCP Spirit ไปทำเรื่องการกำจัดขยะเศษอาหาร เพราะเป็นหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG) ซึ่ง United Nations (UN) ได้ตั้งเป้าให้ในปี ค.ศ. 2030 ขยะอาหารที่เกิดจากการจำหน่ายและการบริโภคทั่วโลกต้องลดลง 50% ที่สำคัญ ขยะอาหารยังเป็นอุปสรรคต่อการสร้าง circular economy ด้วย เพราะสร้างความปนเปื้อนในขยะประเภทอื่น ๆ ทำให้ดูแลจัดการขยะยากขึ้น”

นอกจากนั้น ยังอยากสร้างศูนย์การเรียนรู้ด้านความยั่งยืนของตนเองที่จังหวัดสุโขทัย โดยจะใช้องค์ความรู้ที่เรียนในโครงการไปปฏิบัติจริง เช่น การสร้างมูลค่าให้กับวัสดุ สร้างรายได้ให้ชุมชน และใช้ The Butterfly Diagram : Visualizing the Circular Economy บริหารวัฏจักรหมุนเวียน เพราะเป็นเครื่องมือที่ทำให้เรามองเห็นความเชื่อมโยงระหว่างเรากับสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัวที่มีผลกระทบต่อกัน เป็นจุดเริ่มต้นในการทำความเข้าใจ และเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่งกำลังเป็นวิกฤตของโลกในปัจจุบัน

นับว่า TCP Spirit คือการปลุกพลังจิตอาสาสู่การลงมือทำเพื่อโลกที่ยั่งยืน สร้างเครือข่ายอาสาของคนรุ่นใหม่ที่แข็งแกร่ง พร้อมทำสิ่งดี ๆ เพื่อสังคม