ดีไลฟ์

พจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท โปรดเกล้าฯ เจ้าคุณพระสินีนาฏ เป็นบรรณาธิการ

หน่วยราชการในพระองค์

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ นายพลากร สุวรรณรัฐ องคมนตรี เป็นผู้แทนพระองค์ ไปในการถวายหนังสือพจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท และหนังสือพระราชทาน “จิตตนคร” และ “สัมมาทิฏฐิ” แด่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระราชาคณะ พระราชาคณะ และคณะกรรมการมหาเถรสมาคม

วันที่ 3 ตุลาคม 2565 เว็บไซต์ www.royaloffice.th เผยแพร่ข่าวประชาสัมพันธ์ ความว่า วันที่ 30 กันยายน 2565 เวลา 13.28 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ นายพลากร สุวรรณรัฐ องคมนตรี เป็นผู้แทนพระองค์ ไปในการถวายหนังสือพจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท และหนังสือพระราชทาน “จิตตนคร” และ “สัมมาทิฏฐิ” แด่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระราชาคณะ พระราชาคณะ และคณะกรรมการมหาเถรสมาคม ณ พระอุโบสถ วัดบวรนิเวศวิหาร เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

หน่วยราชการในพระองค์

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยให้จัดพิมพ์ “หนังสือพจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท” ทรงมีพระราชศรัทธาให้จัดสร้างเป็นพุทธบูชา ธัมมบูชา สังฆบูชา ในเทศกาลวันวิสาขบูชา พฤษภาคม 2565

และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดพิมพ์หนังสือ “จิตตนคร” และ “สัมมาทิฏฐิ” ของสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) ซึ่งได้พระราชทานภาพวาดฝีพระหัตถ์ให้จัดพิมพ์เป็นปกของหนังสือดังกล่าว เพื่อพระราชทานเป็นธรรมทาน และเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาได้อย่างยั่งยืนอันหาที่เปรียบมิได้

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเห็นถึงความสำคัญว่า “พจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท” ดังกล่าว จะเป็นตำราอ้างอิงที่สำคัญฉบับแรก สำหรับสำนักศึกษาพระปริยัติธรรมจะเป็นหนังสือที่ขาดไม่ได้สำหรับการศึกษาพระไตรปิฎก เพื่อทำความเข้าใจคำศัพท์ยากในพระไตรปิฎก สำหรับเป็นแนวทางในการวินิจฉัยและอธิบายคำศัพท์ที่ใช้ในพระไตรปิฎกในบริบทต่าง ๆ จึงนับเป็นตำราที่เป็นกุญแจสำคัญนำไปสู่การศึกษาภาษาบาลี และหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาได้อย่างลึกซึ้งและถูกต้อง

หน่วยราชการในพระองค์

ในการนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี เป็นบรรณาธิการ โดยมีศาสตราจารย์ อุทิส ศิริวรรณ ผู้ทรงคุณวุฒิการวิจัยระดับนานาชาติ และอาจารย์พิเศษ สาขาพุทธบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เป็นผู้รวบรวมและวิจัยหลัก และพระธรรมราชานุวัตร เจ้าอาวาสวัดโมลีโลกยาราม เป็นบรรณาธิการบริหาร

หนังสือพจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท มีจุดเด่นดังนี้

1. วิเคราะห์คำศัพท์บาลีประกอบด้วย คำนาม คำอาขยาต คำอุปสัคค์ และคำนิบาต
2. วิเคราะห์ “ธาตุปัจจยวิภาค” และ “ปทวิภาค” แยกโครงสร้างศัพท์ให้เข้าใจง่าย
3. ยกประโยคตัวอย่างมากกว่า 1 คัมภีร์
4. ระบุที่มาอ้างอิงจากทุกกลุ่มคัมภีร์
5. เสนอหลักฐาน พร้อมอ้างอิงคัมภีร์ไวยากรณ์ บอกชนิดของคำแต่ละประเภท และ
6. นำเสนอเปรียบเทียบคำบาลีกับคำสันสกฤต คำปรากฤต และคำอรรธมาคธ

หนังสือพจนานุกรมพระไตรปิฎกบาลีเถรวาท ใช้เวลาในการรวบรวม วิจัย และประพันธ์ ตั้งแต่ปี 2559 แล้วเสร็จในเดือนมกราคม 2565 มีขนาด A4 จำนวน 23 เล่ม มีจำนวนหน้ากว่า 20,000 หน้า

กำหนดจัดพิมพ์จำนวน 1,000 ชุด เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงเป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภก ซึ่งแสดงถึง “พระบรมโพธิสมภาร” “พระบุญญาธิการ” และ “พระบารมีธรรม” สำหรับพระราชทานให้แก่สำนักศึกษา พระปริยัติธรรม มหาวิทยาลัย สำนักสงฆ์ และห้องสมุดต่าง ๆ เพื่อช่วยให้การศึกษาพระไตรปิฎกมีความสะดวก รวดเร็ว คล่องตัว คลายความสงสัยในคำสอนของพุทธศาสนา และทำให้พุทธศาสนิกชนได้ประพฤติปฏิบัติตน ตามหลักธรรมของพุทธศาสนาได้อย่างถูกต้องสืบไป

….