หัวหน้าองค์กรพยาบาลที่ใหญ่ที่สุดกลุ่มหนึ่งของโลกระบุว่า การดึงตัวพยาบาลจากประเทศที่ยากจนกว่าไปยังประเทศรายได้สูงเป็นเรื่องที่ “เกินจะควบคุม” ได้แล้ว
ความเห็นนี้ปรากฏขึ้นในขณะที่บีบีซีพบหลักฐานว่า ระบบสาธารณสุขของประเทศกานากำลังต่อสู้อย่างหนักกับภาวะ “สมองไหล”
- ลูกแม่ค้าขายผัก-พ่อขับแท็กซี่ สู่เก้าอี้ “ปลัดพลังงาน” บทพิสูจน์ชีวิต “ดร.ประเสริฐ สินสุขประเสริฐ”
- เงื่อนไขปุ๋ยลดราคาเฟส 2 สูตรไหน-พืชชนิดใดบ้าง
- เปิด 10 อันดับมหาวิทยาลัยรัฐ-ราชภัฏ-เอกชน ที่ได้รับความนิยมมากสุด
พยาบาลผู้เชี่ยวชาญหลายคนออกจากประเทศที่อยู่ในแอฟริกาตะวันตกแห่งนี้ เพื่อไปทำงานในประเทศที่จ่ายค่าตอบแทนสูงกว่า
ในปี 2022 พยาบาลจากกานากว่า 1,200 คน ลงทะเบียนเป็นพยาบาลในสหราชอาณาจักร หลังจากระบบบริการสุขภาพแห่งชาติของสหราชอาจักร หรือเอ็นเอชเอส (National Health Service – NHS) จำเป็นต้องพึ่งพาบุคลากรจากประเทศนอกสหภาพยุโรป มาทดแทนตำแหน่งที่ว่างลง
แม้สหราชอาณาจักรระบุว่า การเปิดรับสมัครงานโดยตรงในกานาจะเป็นสิ่งที่ทำไม่ได้แต่เพราะสื่อสังคมออนไลน์ พยาบาลสามารถดูตำแหน่งงานว่างได้อย่างง่ายดายและยื่นใบสมัครโดยตรงได้เอง ทั้งนี้สถานการณ์เศรษฐกิจอันเลวร้ายของกานาคือปัจจัยผลักดันที่สำคัญ
โฮวาร์ด แคทตัน จากสภาพยาบาลระหว่างประเทศ หรือไอซีเอ็น (International Council of Nurses – ICN) แสดงความกังวลต่อจำนวนพยาบาลที่กำลังไหลออกนอกประเทศกานา
“ความรู้สึกของผมคือ สถานการณ์ในเวลานี้มันเกินจะควบคุมได้แล้ว” เขากล่าวกับบีบีซี
“ขณะนี้มีการรับสมัครพยาบาลใหม่จำนวนมากโดยประเทศที่มีรายได้สูง 6-7 ประเทศ โดยเป็นการรับสมัครจากกลุ่มประเทศที่อ่อนแอและเปราะบางที่สุดซึ่งไม่สามารถจะรองรับการสูญเสียพยาบาลได้เพิ่มอีก” เขากล่าว
กิฟตี อาร์ยี หัวหน้าฝ่ายพยาบาลของโรงพยาบาลภูมิภาคแห่งอักกรา (Greater Accra Regional Hospital) บอกกับบีบีซีว่า เฉพาะแผนกผู้ป่วยหนักของเธอเพียงแผนกเดียว ต้องสูญเสียพยาบาล 20 คนไปยังสหราชอาณาจักรและสหรัฐอเมริกาในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งกระทบการให้บริการของโรงพยาบาลแห่งนี้อย่างมาก
“การรักษาพยาบาลได้รับผลกระทบ เนื่องจากเราไม่สามารถรองรับผู้ป่วยเพิ่มเติมได้ มีความล่าช้าเกิดขึ้น และทำให้อัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยเพิ่มขึ้น” เธอกล่าว
อาร์ยีกล่าวเสริมด้วยว่า ผู้ป่วยหนักมักต้องรออยู่ในหอผู้ป่วยฉุกเฉินเป็นเวลานานขึ้น เนื่องจากปัญหาขาดแคลนพยาบาล
พยาบาลรายหนึ่งประเมินว่า ครึ่งหนึ่งของพยาบาลที่จบการศึกษาพร้อมกับเธอ ได้เดินทางออกนอกประเทศไปแล้ว และเธอต้องการทำในสิ่งเดียวกัน
“พยาบาลที่มีประสบการณ์ทำงานของเราทั้งหมดหายไป”
บีบีซีพบว่า สถานการณ์แบบเดียวกันนี้เกิดขึ้นที่โรงพยาบาลเมืองเคปโคสต์ (Cape Coast Municipal Hospital) ด้วย
แครอลีน แอกบอดซา รองหัวหน้าแผนกพยาบาล กล่าวว่า มีพยาบาลที่เคยทำงานในโรงพยาบาลแห่งนี้ 22 คน ลาออกเพื่อไปทำงานที่สหราชอาณาจักรเมื่อปีที่แล้ว
“พยาบาลที่ดูแลผู้ป่วยวิกฤต รวมถึงพยาบาลที่มีประสบการณ์ของเราทั้งหมดหายไป ดังนั้นเราไม่เหลืออะไรเลย ไม่มีบุคลากรที่มีประสบการณ์ในการทำงาน แม้รัฐบาลจะเปิดรับสมัครใหม่ แต่เราก็ต้องใช้เวลาอย่างเหนื่อยยากในการฝึกอบรมพยาบาลใหม่อีก”
คลินิกขนาดเล็กก็ได้รับผลกระทบตามมาจากการเปลี่ยนงานของพนักงานด้วย เพราะการลาออกของพยาบาลเพียงคนเดียวจากศูนย์สุขภาพเล็ก ๆ ก็อาจส่งผลกระทบตามมามากมาย
ที่ศูนย์สุขภาพอีวิม (Ewim Health Clinic) ในเคปโคสต์ พยาบาลคนหนึ่งลาออกจากแผนกฉุกเฉิน ส่วนอีกคนก็ลาออกจากแผนกผู้ป่วยนอก ทั้งคู่เป็นพยาบาลที่มีประสบการณ์ และได้งานใหม่ที่สหราชอาณาจักร
ดร. จัสติค อาร์เทอร์ หัวหน้าแพทย์ที่ศูนย์สุขภาพอีวิม ชี้ว่าผลกระทบที่เกิดขึ้นนั้นรุนแรง
“ลองดูที่เรื่องการฉีดวัคซีนสร้างภูมิคุ้มกันโรคให้แก่เด็ก ๆ ก็ได้ หากเราต้องสูญเสียบุคลากรพยาบาลไป ทารกที่ต้องได้รับวัคซีนก็จะไม่ได้รับวัคซีน และก็จะทำให้มีทารกเสียชีวิต” เขาบอกกับบีบีซี
เขายังบอกด้วยว่า ผู้ป่วยที่เป็นผู้ใหญ่ก็อาจเสียชีวิตได้เช่นกัน หากมีจำนวนพยาบาลไม่เพียงพอในการดูแลผู้ป่วยหลังการผ่าตัด
“ค่าตอบแทนที่สูงกว่าในต่างแดน”
พยาบาลส่วนใหญ่ที่พูดคุยกับบีบีซีระบุว่า เหตุที่ต้องการออกจากกานา เพราะพวกเขาสามารถหารายได้มากขึ้นหากทำงานที่อื่น
ที่ศูนย์สุขภาพควอซอ ใกล้เมืองคูมาซี เมอร์ซี อาซาเร แอฟริเย อธิบายว่า เธอหวังว่าจะได้งานทำในสหราชอาณาจักรเร็ว ๆ นี้
“การย้ายประเทศของพยาบาลจะไม่หยุดอยู่แค่นี้ เพราะเงื่อนไขการทำงานที่ย่ำแย่ เงินเดือนของเราไม่มีเหลือพอส่งให้ที่บ้านเลย คุณต้องใช้มันแบบเดือนชนเดือน”
พยาบาลชาวกานาบอกบีบีซีว่า ในสหราชอาณาจักร พวกเขาจะได้ค่าตอบแทนมากกว่าที่กานาถึง 7 เท่า
เพอเพชวล โอโฟริ-แอมโพโฟ จากสมาคมพยาบาลและพยาบาลผดุงครรภ์แห่งกานา กล่าวว่า ระบบสาธารณสุขในบ้านเกิดของเธอต้องได้รับความความช่วยเหลือมากกว่านี้
“ถ้าคุณดูที่ตัวเลข มันไม่ถูกหลักจริยธรรมเอาเสียเลยสำหรับสหราชอาณาจักรที่จะรับสมัคร (พยาบาล) จากกานา เพราะสัดส่วนจำนวนพยาบาลวิชาชีพต่อพยาบาลฝึกหัดและผู้ช่วยพยาบาล กำลังก็เป็นปัญหาสำหรับเราอยู่” เธอกล่าว
เธอกล่าวต่อว่า เป็นไปไม่ได้ที่จะห้ามพยาบาลไม่ให้ออกไปทำงานในต่างแดน เพราะถือเป็นสิทธิของพวกเขา แต่รัฐบาลกานาจำเป็นต้องทำอะไรมากกว่านี้เพื่อโน้มน้าวให้พวกเขาอยู่ทำงานในประเทศต่อ อย่างไรก็ตามกระทรวงสาธารณสุขในกรุงอักกราปฏิเสธจะให้ความเห็นในเรื่องนี้
กานา เป็น 1 ใน 55 ประเทศที่องค์การอนามัยโลก (WHO) ชี้ว่าเป็นประเทศที่มีความเปราะบาง จากการมีจำนวนพยาบาลต่อหัวประชากรในอัตราต่ำ เป็นที่รู้กันว่านี่คือ “บัญชีแดง” ขององค์การอนามัยโลก ซึ่งมีขึ้นเพื่อโน้มน้าวไม่ให้ประเทศร่ำรวยเปิดรับสมัครบุคลากรด้านสาธารณสุขจากประเทศเหล่านี้ไปทำงานอย่างเป็นล่ำเป็นสัน
รัฐบาลสหราชอาณาจักรเพิ่งมอบเงินช่วยเหลือ 15 ล้านปอนด์ ให้แก่กานา ไนจีเรีย และเคนยา เพื่อช่วยสนับสนุนเรื่องบุคลากรทางการแพทย์ แต่เป็นที่รู้กันว่าสหราชอาณาจักรกำลังเดินหน้าทำข้อตกลงอย่างเป็นทางการกับกานา ซึ่งอาจทำให้สหราชอาณาจักรสามารถรับสมัครพยาบาลในกานาโดยตรงได้มากขึ้น แลกกับการมอบเงินช่วยเหลือแก่รัฐบาลกานาเพื่อทดแทนพยาบาลที่หายไป
นอกจากกานาแล้ว สหรราชอาณาจักรยังมีข้อตกลงที่คล้ายกันกับเนปาลด้วย
“การสร้างภาพโดยสหราชอาณาจักรว่าตนเองมีจริยธรรม”
นายแคทตันของไอซีเอ็นตั้งคำถามว่า เงินช่วยเหลือดังกล่าวจากสหราชอาณาจักรเพียงพอที่จะชดเชยให้กลุ่มประเทศที่สูญเสียพยาบาลออกนอกประเทศหรือไม่
เขาเชื่อว่า ข้อตกลงดังกล่าว “เป็นเพียงการพยายามสร้างภาพว่าสหราชอาณาจักรมีจริยธรรม มากกว่าที่จะสะท้อนถึงต้นทุนที่แท้จริงของประเทศที่กำลังสูญเสียพยาบาล”
จิม แคมป์เบลล์ ผู้อำนวยการบุคลากรด้านสุขภาพขององค์การอนามัยโลก อธิบายกับบีบีซีว่า การออกจากสหภาพยุโรปของสหราชอาณา”จักร (Brexit) เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้สหราชอาณาจักรหันไปหาประเทศในแอฟริกา เพื่อรับพยาบาลมาทดแทนตำแหน่งงานที่ว่างในระบบบริการสุขภาพแห่งชาติของสหราชอาณาจักร
“ตลาดแรงงานมีการแข่งขันสูงทั่วโลก และเมื่อตลาดแรงงานจากยุโรปที่มีศักยภาพถูกสกัดกั้นจากการจำกัดการเคลื่อนย้ายแรงงานโดยเสรี (ผลจาก Brexit – ผู้แปล) ผลที่ตามมาก็คือสหราชอาณาจักรพยายามไปดึงดูดผู้คนและแรงงานมาจากกลุ่มประเทศเครือจักรภพและประเทศอื่น ๆ แทน” เขากล่าว
หมายเหตุ : ข่าว บีบีซีไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ประชาชาติธุรกิจ เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว
