บทความพิเศษโดย : ศาสตราจารย์พิเศษ อธึก อัศวานันท์
ท่ามกลางความตึงเครียดทางทหาร/การเมืองไทยปี พ.ศ. 2528 นั้น เจ้าหน้าที่ธนาคารของธนาคารในนิวยอร์กแห่งหนึ่ง (ดูเหมือนจะชื่อ Banker Trust) เข้ามาพบผมที่สำนักงาน Baker & McKenzie แจ้งว่าเขาพึ่งบินมาจากนิวยอร์กขอให้ช่วยทำงานด่วนเรื่องหนึ่ง
เขาเล่าว่า ในปี 2526 กองทัพเรือไทยว่าจ้างบริษัท Tacoma Boatbuiding Company, เมือง Tacoma, รัฐ Washington, USA ซึ่งเป็นอู่ชำนาญในด้านนี้ต่อเรือรบรุ่น Corvette Class สองลำ (โดยปรับปรุงจากแบบเรือรุ่น Badr Class ของ Saudi Arabia) และทาง Tacoma Boatbuilding ได้ดำเนินการไปพอสมควรแล้ว กำลังพร้อมที่จะต่อเรือขึ้นได้ แต่เกิดปัญหาทางการเงินขึ้น
- ด่วน! โปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง ครม.เศรษฐา 1/1 รัฐมนตรีใหม่ 13 ตำแหน่ง
- ล้งกระหน่ำทุบราคามังคุด จากโลละ 200 เหลือ 60 บาท
- ทูลเกล้า 11 รายชื่อคณะรัฐมนตรี เศรษฐา 1/1 ออก 4 เข้าใหม่ 6 ตำแหน่ง
โดยตำรวจสงสัยกันว่าในปี 2528 นั้นผู้บริหารของ Tacoma Boatbuilding ยักยอกเอาเงินของบริษัทหนีหายไป ทำให้บริษัทขาดเงินหมุนเวียนที่จะจ่ายเจ้าหนี้การค้าและเงินเดือนพนักงานให้ดำเนินการต่อ
Tacoma Boatbuilding จึงยื่นขอฟื้นฟูกิจการตาม Chapter 11 ของกฎหมายล้มละลายของสหรัฐ โดยจ้างธนาคารมาประสานงาน ตามแผนการปรับโครงสร้างหนี้นั้นเขาต้องการเงินกู้ ซึ่งก็มีกลุ่มธนาคารหนึ่งยินดีจะให้เงินกู้แก่ Tacoma Boatbuilding มาใช้จ่ายในการต่อเรือให้เสร็จ เพื่อที่จะได้รับค่าจ้างต่อเรือจากกองทัพเรือ
ถ้าลูกค้ารายสำคัญของ Tacoma Boatbuilding ในขณะนั้นคือกองทัพเรือไทย ยืนยันว่าจะให้ Tacoma Boatbuilding ต่อเรือรบสองลำนี้ให้เสร็จ (กลุ่มธนาคารคงกลัวว่ากองทัพเรือไทยจะยกเลิกสัญญาไม่จ่ายค่าต่อเรือให้ Tacoma Boatbuilding เพราะการต่อเรือต้องล่าช้ากว่าที่กำหนดในสัญญาเพราะขาดสภาพคล่อง)
ศาลสหรัฐจะอนุมัติแผนฟื้นฟูของอู่ต่อเรือก็ต่อเมื่อกองทัพเรือไทยตกลงให้ Tacoma Boatbuilding ต่อเรือต่อไป โดยต้องยืนยันภายในอีกสองวันนับจากวันนั้น
นายธนาคารคนนี้ได้ติดต่อไปทางกองทัพเรือซึ่งกำลังมีภารกิจเร่งด่วนเพราะสถานการณ์การทหาร/การเมืองที่ไม่สงบในสัปดาห์นั้น แต่เขาไม่สามารถอธิบายให้ทางกองทัพเรือเข้าใจเรื่องกระบวนการฟื้นฟูกิจการตาม Chapter 11 ของกฎหมายล้มละลายอเมริกันได้เป็นภาษาอังกฤษทางโทรศัพท์ เพราะ Chapter 11 เป็นหลักกฎหมายที่ประเทศไทยไม่รู้จักในขณะนั้น จึงเข้ามาปรึกษาผม
สรุปหน้าที่ของนายธนาคารคนนี้และของผม คือไปขอให้กองทัพเรือไทยลงนามต่อหน้านายธนาคารท่านนี้เพื่อแสดงความยินยอมและยืนยันต่อศาลสหรัฐว่ากองทัพเรือไทยยินยอมให้ Tacoma Boatbuilding ทำงานต่อ
ถ้าทำภารกิจของเราไม่สำเร็จภายในกำหนด ศาลสหรัฐจะไม่อนุมัติแผนอันจะเป็นผลให้บริษัท Tacoma Boatbuilding ล้มละลาย ช่างต่อเรือจะตกงาน และไม่สามารถส่งมอบเรือทั้งสองลำให้กองทัพเรือได้ กองทัพเรือต้องเสียเวลาจัดหาอู่ต่อเรือใหม่
ผมก็ โทร.ติดต่อไปอธิบายให้ทางเจ้าหน้าที่กองทัพเรือฟังถึงข้อดีข้อเสีย ซึ่งทางกองทัพเรือก็ยอมให้เราเข้าไปอธิบายให้แม่ทัพเรือฟัง
รุ่งขึ้นผมกับลูกความรายนี้ก็ไปที่กองทัพเรือที่พระราชวังเดิม โดยแต่งตัวสุภาพเรียบร้อยผูกเนกไท ใส่เสื้อนอกไป เขาให้จอดรถข้างนอกเครื่องกีดขวางแล้วเดินเข้าไป ไม่นานนักเราสองคนก็เริ่มสังเกตว่าเหมือนเราอยู่กันคนละมิติกับทหารเรือ เราแต่งตัวชุดธุรกิจถือกระเป๋าเอกสารคนละใบ ประหลาดกว่าคนอื่น ๆ ในกองทัพเรือขณะนั้นที่ใส่ชุดลายพราง สวมหมวกเหล็ก ถือปืนวิ่งกันพลุกพล่าน ในขณะที่มีกระสอบทรายและเหล็กกีดขวางวางตั้งเป็นบังเกอร์เต็มไปหมด
ลูกความฝรั่งก็สะกิดถามว่าเรามาผิดวันหรือเปล่า ผมเลยถามทหารที่นำทางเราว่ากำลังซ้อมรบกันหรืออะไร ทหารมองหน้าผมแล้วบอกว่าไม่ได้อ่านข่าวเหรอ ไม่ได้ซ้อมแต่เตรียมรบจริง ตอนนี้กำลังตึงเครียด ไม่รู้จะถูกบอมบ์หรือเปล่า ได้ยินว่ารถถังเขายิงแล้ว ผมฟังแล้วเลยไม่ถามต่อพากันเดินเร็วขึ้นเข้าไปรอในบังเกอร์หนึ่ง
สักครู่ท่านแม่ทัพเรือกับคณะก็เข้ามาในบังเกอร์ ภายใต้ภาวะที่ทหารกำลังมีทีท่าตึงเครียดขนาดนั้น ผมอธิบายกระบวนการฟื้นฟูกิจการตาม Chapter 11 ว่าเป็นโอกาสที่เขาจะต่อและส่งมอบเรือทั้งสองลำให้กองทัพเรือได้ในเวลาอันสั้นและเข้าใจง่ายที่สุด ท่านฟังแล้ว ท่านก็ตกลงลงนามให้เดี๋ยวนั้น และท่านบอกว่าขอให้กำชับไปทางอู่ต่อเรือว่าให้เสร็จงานเร็วที่สุด แล้วท่านก็ให้คนขับรถจี้ปทหารส่งเราออกมาพ้นเขตทหารโดยเร็ว
เรื่องนี้ก็จบด้วยดีสำหรับทุกคน
-วิกฤตการณ์ปี 2528 นั้นไม่มีการปะทะกันในเขตทหารเรือ ทุกท่านปลอดภัยดี
-สองวันต่อมาศาลสหรัฐอนุมัติแผนฟื้นฟูกิจการของ Tacoma Boatbuilding ตาม Chapter 11
-กลุ่มธนาคารก็สนับสนุนการเงินแก่ Tacoma Boatbuilding พนักงานก็ไม่ตกงาน และสามารถเร่งต่อเรือภายใต้แผนฟื้นฟูตามที่ศาลอนุมัติ (Tacoma Boatbuilding ประกอบกิจการต่อมาอีกหลายปี)
-เดือนต่อมา ฝรั่งนายธนาคารที่มากองทัพเรือกับผมนั้นแจ้งมาว่าได้เลื่อนตำแหน่งจาก Vice President เป็น Senior Vice President เป็นใหญ่เป็นโตในนิวยอร์ก
-สิ่งที่ดีที่สุดสำหรับประเทศไทยคือ Tacoma Boatbuilding ได้ฟื้นคืนชีพจากการที่มีหนี้สินล้นพ้นตัวขึ้นมาทำงานตามสัญญาจนส่งมอบเรือมาเป็นเขี้ยวเล็บของกองทัพเรือไทยสองลำคือ
ร.ล. รัตนโกสินทร์ FS-441 ส่งมอบเมื่อ 11 มีนาคม 2529 (ไม่กี่เดือนหลังจากเหตุการณ์ในวันนั้น) ประจำการเมื่อ 26 กันยายน 2529 ปัจจุบันปลดระวางไปแล้ว
ร.ล. สุโขทัย FS-442 ส่งมอบเมื่อ 20 กรกฎาคม 2529 (ไม่ถึงหนึ่งปีหลังจากเหตุการณ์วันนั้น) เข้าประจำการเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2530 จมเมื่อ 18 ธันวาคม 2565
ส่วนผมนั้นภูมิใจมาตลอดที่ในวันนั้น ได้มีโอกาสเล็ก ๆ ปิดทองหลังพระร่วมในภารกิจจัดหาเขี้ยวเล็บของกองทัพเรือไทย
ด้วยความเคารพต่อลูกประดู่ทุกท่านที่บาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากการที่ ร.ล. สุโขทัยจมด้วยครับ
