เศรษฐกิจในประเทศ

กรมชลฯลุย “บางสะพาน” โมเดล 6 พันล้านแก้น้ำท่วม-แล้งซ้ำซาก

เหตุน้ำท่วมในพื้นที่จ.ประจวบคีรีขันธ์ ระหว่างวันที่ 9-10 ม.ค. 2560 ก่อให้เกิดความเสียหายอย่างมาก โดยเฉพาะในพื้นที่อ.บางสะพาน สภาพภูมิประเทศที่มีความลาดชันบริเวณพื้นที่ต้นน้ำ และเป็นที่ราบสลับที่ดอนบริเวณพื้นที่ตอนล่าง เมื่อเกิดฝนตกหนักต่อเนื่องหลายวันในฤดูฝน น้ำจะไหลหลากเข้าท่วมพื้นที่ตอนล่างก่อนไหลสู่ทะเล ประกอบกับคลองธรรมชาติแคบ ตื้นเขิน มีการขยายของเมือง เส้นทางคมนาคม การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ตลอดจนสิ่งก่อสร้างรุกล้ำทางน้ำ ทำให้เป็นอุปสรรคและกีดขวางการไหลเวียนของน้ำ น้ำไหลระบายไม่ทัน สถานการณ์น้ำท่วมหลายปีที่ผ่านมาจึงทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ

โดยเฉพาะพื้นที่ชุมชนเมืองบางสะพาน แม้กรมชลประทานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำโครงการป้องกันแก้ไขปัญหาต่อเนื่อง โดยเฉพาะโครงการบรรเทาอุทกภัยเร่งด่วนในปีงบประมาณ 2550-2551 ขุดลอกคูคลองพร้อมก่อสร้างอาคารบังคับน้ำในคลองบางสะพาน ห้วยเขาม้าร้อง และคลองปัตตามัง แล้วเสร็จ ก.ย. 2551 แต่ผ่านมาหลายปี สภาพลำน้ำได้เกิดภาวะตื้นเขินมากขึ้น และมีการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของพื้นที่ จึงต้องปรับปรุงขุดลอกและขยายคลองบางสะพาน และลำน้ำอื่นที่เชื่อมโยงกัน ให้ระบายน้ำได้มีประสิทธิภาพเพื่อรับปริมาณน้ำในฤดูฝนที่จะมาถึงได้

แก้น้ำท่วม-น้ำแล้งชุมชนบางสะพาน

ล่าสุด กรมชลประทาน โดยสำนักบริหารโครงการ ดำเนินการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อม (Environmental Impact Assessment) โครงการบรรเทาอุทกภัย อ.บางสะพาน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.ประจวบคีรีขันธ์ เพื่อแก้ไขปัญหาอุทกภัย ปัญหาขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและเพื่อการเกษตรทั้งก่อสร้างแหล่งเก็บกักน้ำ เพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำ ก่อสร้างอาคารบังคับน้ำ และคลองผันน้ำ ดังนี้ 1.ก่อสร้างแหล่งเก็บกักน้ำ 2 แห่ง คือ (1) อ่างเก็บน้ำไทรทอง (2) อ่างเก็บน้ำบ้านคลองลอยตอนล่าง 2.ปรับปรุงแหล่งกักเก็บน้ำ 4 แห่ง คือ (1) ปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านโป่งสามสิบ (2) ปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านคลองลอย (3) ปรับปรุงฝายทดน้ำห้วยลึก อันเนื่องมาจากพระราชดำริ และ (4) ปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านวังน้ำเขียว

2.โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำ ด้วยการขยายคลองระบายน้ำหลัก ๆ ในพื้นที่ ได้แก่ 1.ขยายคลองระบายน้ำคลองบางสะพาน พร้อมอาคารประกอบ 2.ขยายคลองระบายน้ำคลองแม่รำพึง พร้อมอาคารประกอบ 3.ขยายคลองระบายน้ำคลองปัตตามัง พร้อมอาคารประกอบ 4.ขยายคลองระบายน้ำคลองเขาม้าร้อง พร้อมอาคารประกอบ

3.ก่อสร้างโครงการอาคารบังคับน้ำ 9 แห่ง ได้แก่ 1.ประตูระบายน้ำปลายคลองบางสะพาน 2.ประตูระบายน้ำกลางคลองบางสะพาน 3.ประตูระบายน้ำทุ่งพร้าว 4.ประตูระบายน้ำปากคลองวังกระจอง 5.ประตูระบายน้ำคลองปัตตามัง 6.ประตูระบายน้ำกลางคลองแม่รำพึง 7.ประตูระบายน้ำปลายคลองลัดคลองแม่รำพึง-อ่าวบ่อทองหลาง 8.ประตูระบายน้ำกลางคลองเขาม้าร้อง 9.ประตูระบายน้ำปลายช่องลัดคลองเขาม้าร้อง-อ่าวบางสะพาน และ 4.โครงการคลองผันน้ำ รวม 3 คลองหลัก คือ 1.คลองผันน้ำคลองบางสะพาน 2.คลองผันน้ำคลองแม่รำพึง-อ่าวบ่อทองหลาง 3.คลองผันน้ำคลองเขาม้าร้อง-อ่าวบางสะพาน

ลดงบฯซ่อมสร้าง-ค่าชดเชยความเสียหาย

เมื่อดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จ ผลประโยชนที่ได้รับมี 2 ด้านหลัก 1.ผลประโยชน์ที่ได้รับจากการบรรเทาอุทกภัย ได้แก่ พื้นที่น้ำท่วมที่ลดลงในอ.บางสะพาน และอำเภอบางสะพานน้อย แยกเป็นความเสียหายที่ลดลงทั้งในพื้นที่เกษตรกรรม บ้านเรือนราษฎร ทรัพย์สิน ตลอดจนลดค่าใช้จ่ายภาครัฐในการบรรเทาภัยพิบัติ การชดเชยความเสียหาย และซ่อมแซมสาธารณูปโภคที่เสียหายจากน้ำท่วม

หากไม่มีโครงการ การบรรเทาอุทกภัยที่คาบการเกิด 10 ปี ทำให้พื้นที่น้ำท่วมลดลง 4,894 ไร่ (พื้นที่น้ำท่วมก่อนมีโครงการ 10,402 ไร่ หลังมีโครงการ 5,508 ไร่) จำนวนครัวเรือนที่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมลดลง 1,604 ครัวเรือน (ก่อนมีโครงการ 2,309 ครัวเรือน หลังมีโครงการ 705 ครัวเรือน)

2.ผลประโยชน์ที่ได้รับจากการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค และเพื่อการเกษตร พื้นที่รับประโยชน์ ได้แก่ พื้นที่อำเภอบางสะพาน ตำบลพงศ์ประศาสน์ ตำบลกำเนิดนพคุณ ตำบลร่อนทอง และตำบลแม่รำพึง

หนุนรัฐบริหารจัดการน้ำ

การเตรียมความพร้อม 1.ด้านสำรวจและออกแบบ อยู่ระหว่างออกแบบ คาดว่าจะเสร็จในปี 2560 2.ด้านการจัดหาที่ดินอยู่ระหว่างประสานงานกับพื้นที่ 3.การมีส่วนร่วมของประชาชนอยู่ในช่วงศึกษาจัดทำแผนหลัก ได้แก่ การจัดประชุมรับความคิดเห็น 3 ครั้ง สรุปได้ว่าประชาชนส่วนใหญ่เข้าใจ และเห็นด้วยกับแผนงานและโครงการที่นำเสนอ ตลอดจนคัดเลือกโครงการแบบเร่งด่วน คือ โครงการบรรเทาอุทกภัย อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ ศึกษารายละเอียดด้านวิชาการขั้นตอนการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อม โดยขอให้พิจารณาแก้ไขที่เหมาะสมและสอดคล้องความต้องการประชาชน ผลกระทบต่อชุมชน โดยให้ชุมชนมีส่วนร่วมรับทราบและร่วมตัดสินใจต่อผลการศึกษาขั้นตอนต่อไป

เดินหน้าแผนระยะเร่งด่วน

การดำเนินโครงการบรรเทาอุทกภัยอำเภอบางสะพาน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.ประจวบคีรีขันธ์ ในระยะเร่งด่วน สำนักงานชลประทานที่ 14 จะดำเนินการปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านโป่งสามสิบ งบประมาณ 60 ล้านบาท, ปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านคลองลอย 50 ล้านบาท, ปรับปรุงฝายทดน้ำห้วยลึก อันเนื่องมาจากพระราชดำริ 30 ล้านบาท, ปรับปรุงอ่างเก็บน้ำบ้านวังน้ำเขียว 40 ล้านบาท และขยายคลองระบายน้ำคลองบางสะพาน เพื่อให้สามารถระบายน้ำได้ 525 ลบ.ม./วินาที 580 ล้านบาท โดยขอรับสนับสนุนงบประมาณในปี พ.ศ. 2560

และเพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมการก่อสร้างโครงการตามแนวทางที่ได้ทำการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อม โครงการบรรเทาอุทกภัยอ.บางสะพาน ตามแนวพระราชดำริ จ.ประจวบคีรีขันธ์ ดังกล่าว กองพัฒนาแหล่งน้ำขนาดกลาง เสนอกรมชลประทาน ขออนุมัติโครงการบรรเทาอุทกภัยอ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ กรอบวงเงิน 6,100 ล้านบาท แผนก่อสร้าง 5 ปี ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2560-2564 โดยให้เร่งรัดดำเนินการเตรียมความพร้อมในปีงบประมาณ 2560 เพื่อให้ก่อสร้างในปีงบประมาณ 2560-2564

ชูโมเดลแก้ปัญหาเชิงพื้นที่

ส่วนการป้องกันแก้ไขปัญหาน้ำท่วมน้ำแล้ง โดยเฉพาะน้ำอุปโภคบริโภคในแหล่งเศรษฐกิจ แหล่งท่องเที่ยวอย่างอ.หัวหิน อ.ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี ที่ผ่านมาหลายพื้นที่ประสบปัญหาขาดแคลนน้ำ และหลายจุดประสบปัญหาฝนแล้งซ้ำซาก กรมชลประทาน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังเร่งแก้ไข ควบคู่กับการแก้วิกฤตอุทกภัยซึ่งค่อนข้างรุนแรงโดยเฉพาะภาคใต้ อย่างพื้นที่เสี่ยงบริเวณลุ่มน้ำปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช ลุ่มน้ำตาปี จ.สุราษฎร์ธานี โดยใช้วิธีแก้ปัญหาในเชิงพื้นที่ ตามความเหมาะสมของสภาพพื้นที่ที่แตกต่างกัน ทั้งนี้ โครงการแก้อุทกภัยในอ.บางสะพาน ถือเป็นโมเดลตัวอย่างโครงการแก้วิกฤตอุทกภัยเชิงพื้นที่ เพื่อบรรเทาความสูญเสียจากปัญหาน้ำท่วมน้ำแล้ง ที่นับวันยิ่งทวีความรุนแรง และส่งผลกระทบในวงกว้าง