สภาเมืองนอตติงแฮม (Nottingham City Council) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในสหราชอาณาจักรประกาศ “ล้มละลาย” เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2023 โดยออกประกาศมาตรา 114 ซึ่งเป็นเครื่องมือทางกฎหมายที่ใช้เพื่อส่งสัญญาณว่าสภาเมืองไม่มีทรัพยากรเพียงพอสำหรับการจัดทำงบประมาณสมดุลได้ หลังจากที่ใช้จ่ายงบประมาณเกินรายรับ โดยคาดว่าจะขาดดุลงบประมาณ 23 ล้านปอนด์ในปีงบประมาณ 2023-2024
การประกาศล้มละลายของสภาเมืองนอตติงแฮมเกิดขึ้นตามมาไม่กี่เดือน หลังจากที่สภาเมืองเบอร์มิงแฮม (Birmingham City Council) ซึ่งเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ในสหราชอาณาจักรประกาศ “ล้มละลาย” เมื่อวันที่ 5 กันยายน 2023
ตามการรายงานของเดอะการ์เดียน (The Guardian) เมื่อเดือนกันยายน 2023 จำนวนสภาเมืองในอังกฤษที่ประสบปัญหาทางการเงินกำลังเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยมีอย่างน้อย 26 แห่งที่มีความเสี่ยงที่จะออกประกาศล้มละลายภายในช่วง 2 ปีข้างหน้านี้ อย่างเช่น สภาเมืองเคิร์กลีส์ (Kirklees) สภาเมืองเฮสติงส์ (Hastings) สภาเมืองเวสต์เบิร์กเชียร์ (West Berkshire) สภาเมืองดาร์บี้ (Derby) สภาเมืองโคเวนทรี (Coventry) และสภาเมืองสโต๊กออนเทรนต์ (Stoke-on-Trent)
และในเวลานี้ ผู้ที่ทราบข้อมูลเชิงลึกก็บอกว่า สภาเมืองที่กำลังจะล้มละลายมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น
โจนาธาน คาร์-เวสต์ (Jonathan Carr-West) ผู้บริหารระดับสูงของหน่วยข้อมูลรัฐบาลท้องถิ่น (Local Government Information Unit : LGiU) ของสหราชอาณาจักรกล่าวว่า การล้มละลายของเมืองนอตติงแฮมนั้นไม่มีอะไรน่าแปลกใจเลย
“นอตติงแฮมไม่ใช่ที่แรกที่ออกประกาศมาตรา 114 และจะไม่ใช่การประกาศครั้งสุดท้ายอย่างแน่นอน มีสภาที่ดำเนินงานมาอย่างดีและมีประสิทธิภาพจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ที่บอกว่าพวกเขาเองอาจเป็นรายต่อไป” เขากล่าว
อะไรเป็นเหตุผลที่สภาเมืองนอตติงแฮมและสภาเมืองหลาย ๆ แห่งในอังกฤษล้มละลาย เป็นเหตุผลร่วมกัน หรือมีเหตุผลเฉพาะตัวของแต่ละเมืองหรือไม่ ?
การออกประกาศมาตรา 114 คืออะไร ?
ประกาศมาตรา 114 ในที่นี้มาจากมาตรา 114 แห่งพระราชบัญญัติการคลังของรัฐบาลท้องถิ่น ปี 1988
ตามกฎหมาย “สภาเมือง” ไม่สามารถล้มละลายได้ แต่มีการใช้คำว่า “ล้มละลาย” เป็นการทั่วไปสำหรับสภาเมืองที่ประสบปัญหาทางการเงินจนไม่สามารถจัดทำงบประมาณสมดุลได้ และมีการออกประกาศมาตรา 114
ประกาศมาตรา 114 เป็นเครื่องมือทางกฎหมายที่ใช้ในประเทศอังกฤษและประเทศเวลส์สำหรับส่งสัญญาณว่า สภาเมืองไม่มีทรัพยากรเพียงพอสำหรับการจัดทำงบประมาณสมดุลได้ ซึ่งหมายความว่าสภาไม่สามารถกำหนดข้อผูกพันการใช้จ่ายใหม่ได้ ผลของการออกประกาศมาตรา 114 คือ สภาเมืองจะระงับการใช้จ่ายงบประมาณ เว้นเพียงแต่งบประมาณเพื่อคุ้มครองบุคคลที่อ่อนแอและการให้บริการประชาชนตามกฎหมาย และต้องประชุมหารือให้ได้แนวทางแก้ปัญหาภายใน 21 วัน
สาเหตุที่สภาเมืองนอตติงแฮมล้มละลาย
สภาเมืองนอตติงแฮมซึ่งบริหารโดยสมาชิกจากพรรคแรงงานระบุว่า ปัญหาทางการเงินของสภาเมืองนอตติงแฮมเป็นผลมาจากปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสภาทั่วประเทศ รวมถึงความต้องการการบริการสังคม (social care) ที่เพิ่มขึ้นทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ การเพิ่มขึ้นของคนไร้บ้าน และผลกระทบของภาวะเงินเฟ้อ บวกกับมีปัญหาเกี่ยวกับการกำกับดูแลทางการเงินและการใช้จ่ายเกินตัวมาตั้งแต่ปีงบประมาณก่อนหน้านั้น
กลุ่มผลประโยชน์พิเศษของหน่วยงานเทศบาล (SIGOMA) กล่าวว่า อำนาจการใช้จ่ายที่แท้จริงของสภาเมืองนอตติงแฮมลดลง 28% เมื่อเทียบกับปีงบประมาณ 2010-2011 เนื่องจากอัตราเงินเฟ้อได้กัดกร่อนอำนาจที่แท้จริงของเงินที่มีอยู่ และสภาเมืองนอตติงแฮมได้ใช้งบประมาณถึง 31% ไปกับการบริการสำหรับเด็ก ซึ่งเพิ่มขึ้นจาก 19% จากทศวรรษที่แล้ว
อย่างไรก็ตาม สภาเมืองเบอร์มิงแฮมกล่าวว่า ยังคงมีทรัพยากรทางการเงินเพียงพอที่จะดำเนินงานตามภาระผูกพันทั้งหมดในปัจจุบัน
สาเหตุที่สภาเมืองหลายแห่งในอังกฤษประสบปัญหาการเงินจน (เสี่ยง) ล้มละลาย
สภาเมืองนอตติงแฮมนับเป็นสภาเมืองแห่งที่ 7 ที่ล้มละลาย โดยประกาศมาตรา 114 ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา และอย่างที่กล่าวไปแล้วว่า มีการรายงานว่าในช่วง 2 ปีข้างหน้านี้มีหลายสิบเมืองที่เสี่ยงจะล้มละลาย
สาเหตุที่ทำให้สภาเมืองหลายเมืองล้มละลายนั้นมาจากสาเหตุเดียวกัน แต่มีสาเหตุเฉพาะของบางเมืองเป็นส่วนประกอบด้วย
สำหรับสาเหตุร่วมในภาพกว้าง ๆ คือ รัฐบาลอังกฤษปรับลดงบประมาณสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมาหลายปีแล้ว ขณะที่การหารายได้ของสภาเมืองเองมีจำกัด มาเจอกับปัญหาภาวะเงินเฟ้อในช่วงปีสองปีนี้ ทำให้ค่าใช้จ่ายที่สภาเมืองรับผิดชอบอยู่นั้นเพิ่มขึ้น อำนาจที่แท้จริงของเงินที่มีน้อยลง และวิกฤตค่าที่อยู่อาศัยในอังกฤษที่เพิ่มขึ้นมาก เป็นสาเหตุสำคัญที่จะทำให้หน่วยงานท้องถิ่นหลายแห่งล้มละลาย เนื่องจากมีคนที่ไม่สามารถจ่ายค่าที่อยู่อาศัยได้จนต้องกลายเป็นคนไร้บ้านมากขึ้น ส่งผลให้สภาเมืองต้องจ่ายค่าที่พักฉุกเฉินสำหรับครอบครัวไร้บ้านมากขึ้น และค่าใช้จ่ายส่วนนี้กำลังคุกคามงบประมาณของสภาเมืองอย่างรุนแรง
ขณะนี้สภาเมืองที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุดกำลังใช้เงินหลายล้านปอนด์ต่อปี สำหรับความพยายามรับมือกับปัญหาคนไร้บ้านที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในบางกรณีค่าใช้จ่ายส่วนนี้คิดเป็น 20-50% ของทรัพยากรทางการเงินทั้งหมดที่สภาเมืองนั้น ๆ มีอยู่
วิกฤตที่อยู่อาศัยที่เพิ่มขึ้นทำให้สภาเมืองเล็ก ๆ ซึ่งส่วนมากอยู่ในเทศมณฑลนอกมหานคร (shire county) กำลังดิ้นรนในการจัดหาบ้านพักฉุกเฉินให้เพียงพอ เพื่อปฏิบัติหน้าที่ในการช่วยเหลือครอบครัวคนไร้บ้านตามที่กฎหมายกำหนด
นอกจากนั้น แต่ละสภาเมืองก็มีปัญหาเฉพาะของตนเองร่วมด้วย อย่างเช่นกรณีของสภาเมืองเบอร์มิงแฮมมีสาเหตุคือ การที่สภาเมืองต้องจ่ายเงินชดเชยกว่า 760 ล้านปอนด์ให้แก่คนงานที่เรียกร้องค่าจ้างที่เท่าเทียมกัน และมีค่าใช้จ่ายจำนวนมากสำหรับแก้ปัญหาในการติดตั้งระบบไอทีใหม่ บวกกับการตัดเงินจากรัฐบาลซึ่งรวมเป็นกว่า 1,000 ล้านปอนด์ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา
เซอร์ สตีเฟน ฮอฟตัน (Sir Stephen Houghton) ประธานกลุ่มผลประโยชน์พิเศษของหน่วยงานเทศบาล (SIGOMA) กล่าวว่า มีความเสี่ยงที่จะเห็นการแพร่ระบาดของประกาศมาตรา 114 เนื่องจากอย่างที่ได้เห็นจากวิกฤตของสภาเมืองนอตติงแฮมแล้วว่าระบบการเงินของสภาเมืองเสียหายแล้วอย่างสิ้นเชิง
เขากล่าวว่ารัฐบาลจำเป็นต้องตระหนักถึงแรงกดดันด้านเงินเฟ้อที่สำคัญที่หน่วยงานท้องถิ่นต้องรับมือในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา ในเวลาเดียวกันกับแรงกดดันด้านเงินเฟ้อ สภาเมืองกำลังเผชิญกับความต้องการบริการทางสังคมที่เพิ่มขึ้น
“รายจ่ายกำลังสร้างแรงกดดันอย่างมากต่องบประมาณ ดังนั้น รัฐบาลต้องตรวจสอบให้แน่ใจว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีเงินทุนเพิ่มเติมที่จำเป็นสำหรับเพิ่มค่าใช้จ่ายเหล่านี้อย่างเต็มที่ ไม่เช่นนั้นอาจเสี่ยงต่อการให้บริการสังคมในอนาคต” ประธาน SIGOMA กล่าว