การตลาด

หมอยง เผยสาเหตุ ทำไมตุ่มฝีดาษลิงจึงขึ้นบริเวณอวัยวะเพศ

ฝีดาษลิง สธ.

นพ.ยง ภู่วรวรรณ เผยสาเหตุของการได้รับเชื้อฝีดาษลิง สัมพันธ์​กับจุดที่เกิดตุ่ม ชี้โรคนี้ติดยากกว่าโรค covid-19 เป็นร้อยเท่า กลุ่มเสี่ยงเท่านั้นที่มีโอกาสได้รับเชื้อ

วันที่ 6 สิงหาคม 2565 นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก ระบุถึงสาเหตุที่ตุ่มของโรคฝีดาษลิงมักเกิดขึ้นบริเวณอวัยะเพศ​

โดยกล่าวว่า ลักษณะแตกต่างของตำแหน่งที่ผื่นขึ้นหรือตุ่มน้ำ ระหว่างผู้ป่วยที่เกิดในแอฟริกา กับผู้ป่วยที่พบนอกแอฟริกา จะเห็นว่าประมาณ 40 เปอร์เซ็นต์ของผู้ป่วยที่เกิดขึ้นนอกแอฟริกามีตุ่มขึ้นบริเวณอวัยวะเพศ หรือส่วนที่ทำกิจกรรมทางเพศ ทั้งนี้ เพราะ

การเกิดในแอฟริกาส่วนใหญ่เริ่มต้นจากสัตว์สู่คน ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู การที่เราได้รับเชื้อจะรับเชื้อทางการสัมผัส หรือเข้าทางระบบทางเดินหายใจ เชื้อจะเข้าสู่กระแสเลือดและต่อมน้ำเหลือง ที่ทำให้ต่อมน้ำเหลืองโต มีไข้เมื่อยเนื้อ เมื่อยตัว แล้วหลังจากนั้นจึงมีตุ่มน้ำเกิดขึ้น

การเกิดจะเกิดส่วนปลายของร่างกายก่อน เช่น แขน ขา ศีรษะ แล้วค่อยมาที่ลำตัว ดังนั้น การเกิดจากการกระจายไปตามกระแสโลหิต ลักษณะตุ่มจึงเกิดในระยะเดียวกัน หรือใกล้เคียงกัน หรือเรียกว่าสุกพร้อมกัน

แต่การเกิดในผู้ป่วยนอกแอฟริกาจะมี 2 ระยะ ระยะแรกคือการสัมผัสโดยเฉพาะในกิจกรรมทางเพศ เชื้อจะเข้าตามรอยถลอกของร่างกาย จึงเปรียบเสมือนเป็นการปลูกฝีแบบสมัยก่อน

สมัยก่อนเราปลูกฝีโดยการหยดหนองฝีที่ต้นแขน แล้วใช้เข็มแหลม สะกิดหรือข่วน ให้เป็นรอยถลอกเล็กน้อย ตุ่มหนองฝี จะขึ้นตามตำแหน่งที่เราข่วน หรือรอยถลอก แล้วก็หายไป ร่างกายก็จะสร้างภูมิต้านทานขึ้น ยกเว้นในรายที่มีภูมิต้านทานต่ำ เชื้อจะเข้าสู่กระแสโลหิตแล้วเกิดการกระจายตัวของตุ่มได้ทั้งตัว

การเกิดตุ่มในผู้ป่วยนอกแอฟริกาที่กำลังระบาดอยู่นี้ หลายหมื่นคนจะอยู่ในกลุ่มเพศชายถึง 98% และมีตุ่มเกิดขึ้นที่บริเวณอวัยวะเพศถึง 40% และผู้ป่วยมักจะพบร่วมกับโรคที่เกี่ยวข้องกับเพศสัมพันธ์ร่วมด้วย

การเกิดโรคจึงมี 2 ระยะ ระยะแรกตุ่มที่ขึ้นจะขึ้นบริเวณอวัยวะเพศก่อน เกิดจากเชื้อสัมผัสกับรอยขูดถลอก หรือบริเวณที่สัมผัส รอยโรคจะเกิดขึ้นคล้ายกับการปลูกฝี

แต่เมื่อเชื้อเข้าสู่กระแสโลหิต แล้วกระจายไปทั่วจึงค่อยเกิดตุ่ม ที่ศีรษะ แขน ขา และลำตัวตามมาทีหลัง ระยะต่าง ๆ ของตุ่มที่เกิดจึงไม่ได้อยู่ในระยะเดียวกันทั้งหมด

การติดต่อของโรคนี้ที่เกิดขึ้นนอกแอฟริกาจึงอยู่ในวัยเจริญพันธุ์ และเป็นเพศชายเป็นส่วนใหญ่ แต่ต่อไปในอนาคต กิจกรรมทางเพศจะกระจายไปเข้าสู่เพศหญิงได้ แล้วในที่สุดโรคนี้จึงเป็นโรคที่ยากต่อการควบคุม

อย่างไรก็ตาม การติดของโรคนี้ติดได้ยากกว่าโรค covid-19 เป็นร้อยเท่า ดังนั้น กลุ่มเสี่ยงเท่านั้นที่จะมีโอกาสได้รับเชื้อในระยะแรกนี้